Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

527

егіздердің темпераментін салыстыр- 

сақ,  сондай  заңдылық  дәлелденеді. 

Бұл егіздердің әртүрлі өмір жағдайы 

мен  тәрбиесіне  қарамастан,  темпе- 

раментінің қасиеттері бойынша олар- 

дың  арасында  көптеген  жылдар  бо- 

йы өзгешеліктер өте аз болғандығын 

көреміз.

ТЕМПЕРАТУРАЛЫҚ ТҮЙСІКТЕР 

(термиялық)  –  бізге  жылулық  пен 

суықтықтың  түйсігін  беретін  тері 

түйсігінің  бір  түрі.  Бұл  сезгіштік 

дене  температурасын  рефлекторлық 

реттеу  үшін  үлкен  маңызға  ие.  Се- 

зім  мүшелерінің  классикалық  фи- 

зиологиясында  жылулық  пен  суық- 

тыққа  сезігіштікті  екі,  бір-бірінен 

тәуелсіз сезгіштік түрлері ретінде қа- 

растырады.  Себебі,  олардың  әрқай- 

сысында өз шеткі рецепторлық аппа- 

раты болады. Суықты түйсінудің ана- 

томиялық  аппараты  болып  Краузе, 

шақшалары,  ал  жылуды  түйсінудің 

аппараты  –  руфиндік  денешіктер 

табылады. Бірақ бұл әлі тек ғылыми 

болжам ғана. Суықтықтық нүктелерді 

адекватты  емес  тітіркендіргішпен, 

мысалы, ыстық  ұшпен тітіркендірген- 

де,  олар  суықтық  түйсінуін  береді. 

Бұл – суықтықты парадоксалды түй- 

сіну.  Термиялық  түйсіктерде  тері- 

нің әртүрлі температураларға тез бе- 

йімделгіштігі  маңызды  рөл  атқара- 

ды. Субъективті түрде нөлге тең тем- 

пература  орташа,  тері  температура- 

сына  тең  температуралар  болып  та- 

былады. Едәуір жоғары температура 

жылулықты сезінуді, ал төменгі тем- 

пература суықтықты сезінуді береді.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: