Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

558

тің  рефлексологиялық  концепциясы 

әсер  еткен.  Негізгі  еңбектері:  «Би- 

хевиоризм  тұрғысын-дағы  психоло- 

гия» (1913), «Психология мінез-құлық 

туралы ғылым» (1926) т.б.

УШИНСКИЙ  КОНСТАНТИН 

ДМИТРИЕВИЧ (1824-1870) – орыс 

педагогикасы мен психологиясының 

аса  көрнекті  өкілі.  Ресейдегі  педа- 

гогикалық  психологияның  негізін 

қалаушы.  Тәлімгер-ғалым  өзінің 

қысқа өмірінде әлемдік тәлім-тәрбие 

психологиясына  өлшеусіз  үлес  қос- 

ты.  Ол  өз  еңбектерінде  адам  тұлға- 

сының жан-жақты дамуы, оны тұтас- 

тай жетілдіру, шәкірт жан дүниесінің 

қалыптасуында  ана  тілінің  ерекше 

орын  алатыны,  мінезді,  сезім  мен 

эмоцияны дамытуда дағды мен әдет- 

тің  рөлі  ерекше  екендігі  (ғалым  бұ- 

ларды «жартылай рефлекс» деп атай- 

ды),  әсіресе  жас  ұрпақтың  адамгер- 

шілік  әдеттерін  қалыптастыруды  өз 

еңбегінің  негізгі  арқауы  етті.  Не- 

гізгі  еңбектері:  «Адам-тәрбиенің 

нысанасы»  1860,  «Балалар  әлемі», 

«Ана тілі» т.б. орыс халқының ұлттық 

патриотизміне негізделген еңбектері 

Кеңес  Одағы  кезінде  әрқайсысы  қа- 

лың-қалың 11 том болып шықты.

Қазақстанда К.Д.Ушинский мұрасын 

алғаш зерттеп, оған талдау жасап, тиіс- 

ті  бағасын  берген  академик  Т.Т.Тә- 

жібаев болды. Ол өзінің «К.Д.Ушин- 

ский және Ресейдегі педагогикалық-

психология» атты диссертациясында 

Кеңес одағы тарихында бірінші болып 

көтерген  болатын.  Оның  Ушинский 

туралы  зерттеулері  Қазақстандағы 

педагогикалық психология саласын- 

да  жүргізілген  зерттеулерге  ұйытқы 

болды,  қорғалған  диссертациялар 

мен  жарық  көрген  монографиялар- 

да  Ушинскийге  сілтеме  жасамаған 

ғалымдар  өте  аз.  Өйткені  сонау  өт- 

кен  ғасырдың  30-жылдарында-ақ 

К.Д.Ушинскийдің психологиялық ең- 

бектерін белгілі ғалымдар (Ананьев, 

Гальперин, Корнилов, Костюк т.б.) аса 

жоғары бағалаған еді.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: