Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

575

белсенділігін  арттырады.  Ф.Ж.-нің 

нәтижесі  оның  жүйе  құру  факторы 

болып келеді. Ф.Ж.-ге құрамды бөлім 

ретінде рефлекс кіреді. Организмнің 

функциялық  жүйесі  –  объективтік 

шындық,  сондай-ақ  қазіргі  кездегі 

физиологиялық субъективтік катего- 

риясы. Ф.ж. тірі организмнің жұмы- 

сын  және  оның  қоршаған  ортамен 

қатысу  қағидаларын  зерттеуге  мүм- 

кіндік береді.

ФУНКЦИОНАЛДЫҚ  ПСИХО-

ЛОГИЯ  (лат.  functio  –  атқару)  – 

ұғыну, сана процестерін, олардың ағ- 

заның  ортаға  бейімделуіндегі  фун-

кциясы  тұрғысынан  зерттейтін  ба- 

ғыт.  Биологиядағы  эволюциялық 

теорияның  ықпалымен  және  әлеу- 

меттік  практиканың  сұрамдарына 

орай  пайда  болады.  Бұл  практика 

кұрылымдық  психологиядағы  са- 

наның стильдік әр элементтік талда-

нуын индивид үшін өмірлік маңызы 

бар  міндеттерді  орындау  кезіндегі 

сананың іс-әрекеттік рөлін зерттеуді 

талап еткен болатын. Ф.п.-да бірне- 

ше ағым болды. Психология ағзаның 

қажетсінулеріне қатысты және оның 

өзгермелі  табиғи  және  әлеуметтік 

ортаға пәрменді бейімделу міндетте- 

ріне  байланысты  сананың  функция-

лары туралы ғылым деп ұғынылады. 

Осы арқылы психология саласы едә- 

уір ұлғайтылды.

Ол  сананы  ғана  емес,  мінез-құлық- 

ты,  бұның  түрткі  себептерін,  адам- 

дар арасындағы даралық айырмашы- 

лықтарды, үйрету механизмдерін жә- 

не  психологияны  практикамен  жа- 

қындастырған  басқа  да  проблема- 

ларды  қамтитын  болды.  Бұл  бағыт- 

ты  жақтаушылар  эксперименттік 

психологияға  елеулі  үлес  қосты. 

Алайда  олардың  теориялық  пози- 

цияларының  босаңдығы  салдары-

нан  ғылыми  ықпалынан  айырылып 

қалды. XX ғасырдың 20-жылдарында 

америкалық  функциялық  психоло- 

гияны бихевиоризм ығыстырып шы- 

ғарды.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: