1- сұрақ. Мутагенездің ашылуының қысқаша тарихы
Әдетте тестілеу материалы
жүктеу/скачать 0,78 Mb.
|
1- с ра . Мутагенезді ашылуыны ыс аша тарихы
- Бұл бет үшін навигация:
- 13-билет Гүлсапар
| Әдетте тестілеу материалы:
Перифериялық қанның лимфоциттері Амниоциттер, яғни жүкті әйелдің амниотикалық сұйықтығында кездесетін қабыршақтанған эмбриональды жасушалар. Оларды зерттеу ұрықтың кариотипін анықтауға мүмкіндік береді. Амниотикалық сұйықтықты (амниоцентез) жинауды ультрадыбыстық аппараттың бақылауымен арнайы дайындалған гинеколог мамандандырылған орталықтарда жүргізеді. Бұл ананың іш қуысы арқылы пункция инесін амниотикалық қуысқа енгізіп, 15-20 мл амниотикалық сұйықтық қабылдаудан тұрады. Бұл көптеген асқынуларды, соның ішінде жүктіліктің жоғалу қаупін, жыныстық көз жасын, амниотикалық сұйықтықтың ағып кетуін, ішілік инфекцияны, ұрықтың ішілік өлімін немесе пункция инесімен ұрықтың зақымдануын қамтитын инвазивті тексеру. Олар орындалуы мүмкін арасында 15 және 20 апта жүктілік. Хориондық вилланың сынамаларын алу кезінде жиналған жасушалар. Хориондық Вилли биопсиясы жүктіліктің 9-дан 12-ші аптасына дейін жасалады. Бұл көптеген асқынулардың мүмкіндігімен, сондай-ақ амниоцентезді жүргізумен байланысты инвазивті тексеру. Кодроцентризация кезінде жиналған ұрық қан жасушалары. Кордоцентез немесе қатаң ультрадыбыстық бақылаумен инемен тесілген кіндік пункциясы. Тексеру үшін ұрықтың қанын жинау үшін жүктіліктің 16-шы аптасынан кейін жасалады. Бұл сирек кездесетін инвазивті тексеру, бұл көптеген асқынулардың мүмкіндігімен байланысты, сонымен қатар амниоцентез және вилланың хориондық сынамасын жүргізу кезінде. Тіндік культура нәтижесінде алынған фибробласттар Рак ісіктерінен алынған жасушалар 13-билет Гүлсапар 1. Гендік модификацияланған өнімдер. 2. Химиялық мутагендердің жіктелуі. 3. Десмутагендер туралы. 14-билет
Сұрақ. Мутациялық өзгергіштіктің жіктелуі. Айкүміс Мутациялар(mutatio -өзгеріс) - генетикалық материалдың сыртқы және ішкі факторлардың әсерінен өзгерулері. Мутация генотиптің де фенотиптің де өзгеруімен жүреді және ұрпақтан ұрпаққа беріледі. Мутациялар кенеттен, секірмелі дамиды. Ең ірілері- хромосомалар санын өзгертеді; Ең ұсақтары- ДНҚ-дағы нуклеотидтердің жүйелілігін өзгертеді. Мутациялық өзгергіштіктің мынадай түрлері белгілі: гендік, геномдық, хромосомалық және цитоплазмалық Гендік мутациялар Гендік мутациялар геннің құрамының өзгеруінен туады. Генді ДНҚ-ның бір бөлігі десек, ДНҚ-дағы азотты негіздердің орналасу ретінің бұзылуы нәтижесінде басқа нәруыздар синтезделетінін білеміз. Жануарлардағы альбинизм (пигментсіздік), дрозофила шыбынының көзінің түсі жағынан ақ, сарғыш, ақ сары болуы, сондай-ақ адамда гемофилия, дальтонизм, фенилкетонурия, т.б. аурулардың болуы осы гендік мутацияларға байланысты болады. Негізгі себептері ДНҚ молекуласындағы белгілі бір нуклеотидтің түсіп қалуы; Нуклеотидтертің немесе триплеттің орын алмасуы; Бір нуклеотидтің дупликациялануы; Бір нуклеотидтің орнына басқа нуклеотидтің орналасуы. (А-Г ауыстырылса, бір коденің құрамы өзгереді.нәтижесінде аминқышқылдардың орналасу жүйесі бұзылады,, алмасу әрекеттері, ағзаның биологиялық қасиеті, тіршілік қабілеті нашарлайды.) Гендік мутациялар табиғи сұрыпталу кезінде ағзада жиналып,эволюцияда маңызды қызмет атқарады Хромосомадағы бір локустағы мутация нөтижесінде өзгерген гендер әр уақытта аллельді болады. Мутацияның жиілігі өр түрлі аллельдерде бірдей жүрмейді. Бір аллельдік локуста мутацияның жиілігі 10"5—10~7 болады. Бірақ организмде гендердің саны өте көп болғандықтан, мутация да көп болады. Қазір жоғары сатыдағы өсімдіктер мен жануарлар гаметаларында 10%-ға дейін табиғи өзгерістер кездесуі мүмкін. жүктеу/скачать 0,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|