1 Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі



Pdf көрінісі
бет85/101
Дата30.09.2023
өлшемі1,79 Mb.
#111958
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   101
3. 
Соғыстан 
кейінгі 
жылдардағы 
балалар 
үйлері 
мен 
бөбекжайлардың дамуы 
Соғыстан кейін алғаш рет фашистер талқандаған, қиратқан мектепке 
дейінгі мекемелер толық қайта қалпына келтіріліп, кейін материалдық 
базаны 
нығайтып, 
педагогтардың 
жұмыс 
деңгейін 
жоғарылатып, 
кадрлардыдаярлау қолға алынды. 
Мемлекет үлкен ілтипатпен балалардың денсаулығына назар аударды, 
әлсіз балаларды саноториялық балабақшаға жіберіп отырды. 
Оқытуды 7 жастан бастады, ал балабақшалардан мектепке бару 7-8 
жастан басталады. Бұл жағдай мектепке дейінгі мекемелердің үлкен сандық 
балаларды алуға мүмкіндік берді. Бірақ балабақшалараға қажеттілік жылдан-
жылға өсті, себебі соғысан кейінгі жылдары бала туу көрсеткіші 
жоғарылады. СССР-ның бесінші 5 жылдық ауылшаруашылық жоспарында 
балабақшалардың 1955 жылы 40%, бөбекжайдың 20 % өскеніні көрсетіп 
отыр. 
Кеңес үкіметі қаржының көп бөлігін қоғамдық мектепке дейінгі 
тәрбиелеу мекемелеріне жұмсады. Сонымен қатар оқу-тәрбиелік жұмысты 
жақсарту керек болды. 
Партияның ХХ сьезінде балабақшалар мен бөбекжайлардың жағдайын 
жақсарту мәселесі қаралды. Бұл сьезд балабақша орындарын 45% өсіру, жаңа 
балабақшаларды 24 есе өсіру болды. ХХ сьездтің негізгі мақсаты балаларды 


149 
қоғаммен бірге тәрбиелеу – мектепке дейінгі балаларды ата-анасының 
рұқсатымен балабақшаларға беру. 
ЦК сьезінің есеп беруінде бөбекжайлар мен балабақшаларды ауылды 
жерде салуда және қамқорлыққа алуда, мемлекеттік органдар ғана 
айналыспау керек, сонымен қатар колхоздар мен совхоздар ат салысу керек. 
Жаңа балабақшалар көп қажетті жерлерде салына бастады: әйелдер көп 
жұмыс істейтін жерлерде қара және түсті металлургия, химиялық және мұнай 
өндірісінде, жеңіл өнеркәсіптерінде салынды.
1945-1958 жылы СССР-ның мектепке дейінгі мекемелердің жүйесін 
келесі сызбадан көруге болады. 
Жылдар
Балабақшалар мен 
бөбекжайлардың саны (мың) 
Балалар саны (мың) 
1940 
46031 
1953 
1945 
48439 
2066 
1958 
63534 
3459 
Қоғамдық мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеу әрқашан Коммунистік 
партияның назарында болды. 1949 жылы ЦК ВКП (б) шешімі мен СССР 
министрлігінің кеңесі бойынша «Мектепке дейінгі балаларға арналған 
мекемелер мен перзентханалардың кеңейтілуі мен және олардың жұмысын 
жақсарту» шешімі қабылданды. 1949 жылы СССР-ның жоғарғы кеңесінің 
президиуымында 
арнайы 
нұсқау 
шықты, 
бұл 
нұсқау 
бойынша 
балабақшадағы баланы бағу төлемақысы жалғыз басты аналар шешімі 
қабылданды.
Кейін КПСС ХХ сьезінде, СССР министрлігінің кеңесінде 1956 жылғы 
нұсқау бойынша, кез-келген ұйым, кәсіпорын, мекемелер жүкті аналардың 
қосымша демалыс айларын берді. Бұл нұсқау бойынша, егер жүкті ана өз 
жұмысын тастаса, оның еңбек стажы сақталады. Осы жылдары әйелдердің 
жағдайын жақсарту үшін әртүрлі шаралар жүйесін мемлекет қабылдады. 
Мемлекеттің шаралар жүйесінде ерекше көңіл аударарлық мәселе балалар 
мекемелерін дамыту, мұнда мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиеленді. Көп 
көңіл тәрбиелеу процесінде балалар мекемелерінің құрал-саймандармен 
қамсыздандыру мәселесі қаралды.
50 жылдықтың ортасында ерекше көңілді бөбекжайлар мен 
балабақшаларды қосу мәселесі еді, бірақ дәстүрлі түрде бөбекжайлар 
минздравқа, ал балабақшалар минпросқа бағында. Бұл жағдай кеңес үкіметі 
кезінде бірнеше жағдайға бөлінді: 
1. Бірінші және Ұлы Отан соғысы кезінде балалар өлімі көп өсті. Бұл 
уақытта квалификацияланған медициналық қызметкерлерге сұраныс жоғары 
болды. 
2. Балалардың дамуына санитарлық-гигиеналық талаптар қажет. Бұл 
мәселені арнайы орталықтарда шешуге оңай түседі. 
1959 жылы ЦК КПСС және министрлер кеңесінің шешімі бойынша 
жазылды: «Балабақша мектепке дейінгі мекемелердің дамуына әртүрлі 
шаралар жасау, балаларды тәрбиелеу мен медициналық қамқорлықты 
жақсарту». Бұл қаулы материалдық және педагогикалық жағдайды ескерді.


150 
Біріктірілген мекеме басшылары білім министрлігіне, ал республикалық 
денсаулық сақтау министрлігі комплекстік медициналық кадрлармен, емдеу-
прафилактикалық күтушілігімен қамтамасыздандырылды. 
Бұл қаулыда мектепке дейінгі мекемелерді жаңа типтік проектілер 
бойынша салуды көздеді. РСФСР педагогика ғылымының академиясына 
мектепке дейінгі жастағы балаларды тәрбиелеу программасын енгізу 
көзделді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   101




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет