1. Амбулаториялық жағдайларда және үйде паллиативтік медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру тәртібі 2. Зәр шығару жүйесінің қатерлі ісігінде науқастарға мейіргерлік үрдіс Жауап
1.
2.
№29 билет
1. Ісіктердің құрылымы. Ісік жасушаларының қасиеті. Ісіктердің өсуі. Қатерлілік критериилері. 2. Тыныс алу жүйесінің қатерлі ісігі кезінде науқастарға мейігерлік үрдіс Жауап
1. Ісіктер – әр түрлі ағзаларда өздігінен пайда болатын, шексіз тоқтаусыз,бақылаусыз өсумен сипатталатын патологиялық үрдіс. Ісік өсуге қабілетті кез-келген тіннен дамуы мүмкін.Ісік туындататын вирустар үш сатыда әсер етеді: 1)жасуша ішіне еніп ,онда ДНҚ молекуласымен бірігіп кетеді де, жасушаның тектік ақпаратын өзгертеді; 2) өзгерген тектік ақпарат бойынша онконәруыздар мен мРНҚ түзілуін арттырады; 3) онконәруыздар жасушаның шексіз бөлініп көбеюін арттырып, ісік жасушасына айналдырады.Ісік түрлері:қатерлі, қатерсіз. Қатерсіз ісік ерекшеліктері:- капсула түзіп өседі,-құрылымы қалыпты жасушаларға ұқсас келеді,- ісік жасушалары дамыған және сараланған,- айқындалған құрылымды атипизм,- алып тастағанда қайтадан өспейді,- Метастаздану болмайды,- Адам үшін клиникалық көріністері жағымды,- Кахексия тудырмайды және өлімге әкелмейді. Қатерлі ісік ерекшеліктері: -инфильтрацияланған өспе,- капсуласы болмайды,-жасушалық анаплазия,- жетілмеген жасушалар,- алып тастағанда қайтадан өседі.- Метастаздану байқалады,- Адам үшін клиникалық көріністері жағымсыз,- Кахексия тудырады- өлімге әкеледі. Фиброма-жетілген талшықты дәнекер тіннен өсетін қатерсіз ісік. Ол теріде, теріасты шелінде, сүт безінде, жатырда, бұлшықет аралығында өсіп,бірте-бірте үлкейіп көлденеңі 4-5 см жетеді. Липома - май тінінің қатерсіз ісігі. Ол кесіп қарағанда сары немесе ақшыл сары түсті. Липома көлемі мен пішіні әртүрлі май клеткаларынан түзілген. Егер маймен бірге дәнекер тін өсіп кетсе ісікті фибролипома деп атайды. Липома құрамында қан жасаушы элементтер болса оны миелолипома дейді. Папиллома (латынша papilla - бүртік) жалпақ және өтпелі эпителийден өсіп шығатын ісік. Ол теріде, ауыз, мұрын қуысында, көмейде, бүйрек астауында, қуықта, сүт бездерінің өзектерінде, ми қарыншаларының ішінде өседі. Папиллома көлденеңі 1 сантиметрге дейін болған түінше түрінде кейде сабақшаға ілінген полип тәрізді терінің не шырышты қабықтарының үстінде жайғасатын ісік. Лейомиома біріңғай салалы бұлшықет ісігі, көбінесе жатырда, асқазан-ішек жолдарында кездеседі. Ісік құрамында дәнекер тін басым болса, ол ісік фибромио-ма деп,қан тамырлары көп болса - ангиомиома деп аталады. Фибросаркома - дәнекер тіннің қатерлі ісігі, ол аяқ-қолдың жоғарғы бөлігінде, жұмсақ тіндердің арасында түйін түрінде байқалады. Липосаркома - май тінінің қатерлі ісігі, кез келген жаста кездеседі, ісік клеткаларының арасында бір ядролы және көп ядролы, ерекше ірі, атипиялық клеткалардың болуымен ерекшеленеді.Рабдомиосаркома - өте қатерлі ісіктердің бірі, көптеген метастаз береді. Ангиосаркома - қан тамырларынан өсіп шығатын аса қатерлі ісік. ЕРЕСЕК АДАМДАРДА ЕҢ ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН ІСІКТЕР: Өкпе рагы,тері,тік ішек пен тоқ ішек рагы,сүт безі,асқазан, қуық безі,аналық без өңеш рактары,лимфома және лейкоздар. Балаларда жиі кездесетін ісіктер: Лейкоздар,лимфомалар,ми ісіктері,гепатобластома,нефробластома,тератомалар,рабдомиосаркокама,остеогенді саркома. Емі:Қатерсіз ісік болса-ХирургиялықҚатерлі болса-Хирургиялық,Сәулелік ем,Химиотерапия,Гармонотерапия.
2.Тыныс алу қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс, тыныс алу қызметі бұзылуының көріністері:демікпе немесе ентікпе,тыныстын тарылуы,кеуде сарайынын ауруы,жөтел,қақырық,қан қақыру,өкпеден қан кету паталогиялық тыныс бұзылыстары.Ентікпе дегеніміз тыныс алудын қиндауы,ол дем алу қимылдарының ырғағы мен күшінің бұзылуымен сипатталады.Ентікпе кезінде тыныс реттілігі бұзылады,үстірт және терең дем алуларды ажыратуға болады.Науқастын ентікпесі кезіндегі көмек:Медбике ентікпе кезінде дереу дәрігерге хабарлау керек.Тыныс алуды женілдету үшін шұғыл шараларды қолданамыз.Науқастын басын көтеріп,жауырына бірнеше жастық қойып тіке отырғызу, фаулер қалпын береміз.Қысып тұрған кеиімдерінен босатамыз.Бөлменін терезесін ашып таза ауамен қамтамасыз етеміз.Ингалятор болға жағдайда қолданамыз, ол үшін науқас терең дем алған уақытта ингалятордын мунштугын аузына алып,дәрігердін тағайындалған дозасын жібереміз.Оттегі жастықшасынан оттегіні ылғалдап жібереміз. Құрғақ жөтел кезінде көрсетілетін көмек:қақырықты түсіретін тұнба ерітінділерін беру,кеуде тұсына қыша қағазын қою,аяққа ыстық ванна қабылдату,ингаляция жасау (май,эквалипт,бал т.б) Өкпеден қан кету кейде жөтелгендеде қан шығуы мүмкін.Түсі алқызыл,көбікті тәізді болады. Көмек:науқастын басын жоғары көтеріп жатқызамыз,тез арада дәрігер шақыртамыз,өкпеден қан кету кезінде кеудесіне мұзды мұйық қою,мұздаған жеміс-жидек шырындары,минералды су,мұз түйіршіктерін беру,дәрігердін тағайындауы бойынша дәрлік препараттарды беру.
№30 билет