1. Бронхообструктивті синдром. Жіктелуі. Амбулаторлық жағдайда жүргізу

Қоғамдықденсаулықфакторлардыңкешендіәсерінебайланысты, бұлфакторлардыбірнешетопқабіріктіругеболады: 

Адамныңденсаулығынбиологиялық (іштентуабіткенжәнежүрепайдаболғансырқатбелгілерінеқарап) жәнеәлеуметтікфакторлардыескереотырып, кешендітүрдеанықтайды.

Физикалықсаулықдегенімізадаморганизміндефункциялардыңөздігіненреттелуі, функциялықүрдістердіңкелісімдіөтуі, сыртқы орта әсерлерінебейімделуқасиеттерініңжоғарыдәрежеліжағдайдаболуы.

Психикалықсаулық- аурудыболдырмау, қайтсе де оданарылу «адамөмірініңмақсаты» болуынболжайды.

Әлеуметтіксаулық- адамныңәлеуметтікбелсенділігінің, яғнижекеадамныңайналадағыөмірменбітеқайнаудәрежесі.

Аурушаңдық– халықарасындааурудыңтаралуы.

Алғашқыаурулық(ауру сырқаулық) халық арасындағыжаңа, бұрын еш жердетіркелмегенжәнебиылғыкалендарлықжылдаалғашретанықталғанаурулардыңжиынтығы.

Жалпыаурулық– бұлбиылғыжылыбірінші реет анықталғанаурулар мен өткенжылыанықталып, биылғыжылысолаурудыңсалдарынанбіріншіретқаралғанхалықарасындағыбарлықаурулардыңжиынтығы.

Медициналықтексерумәліметібойыншааурулық (патологиялықзақымдалу) дәрігерлікқараудаайқындалғанаурулар мен түрліморфологиялықжәнефункционалдықөзгерістердіңжиынтығы.

- DALY (disability-adjustedlifeyears) денсаулықтыңжай-күйін (еңбеккеқабілетсіздігінескереотырыптүзетілгенөміржасының саны) сапалықинтеграциялықбағалаукөмегіменаурудыңжаһандықауыртпалығынөлшеуүшінқолданылады

- QALY (qualityoflifeoutcome/endpoint) – сапалыөмірсүргенжылдардыкөрсететін индекс

- DALE (disabilityadjustedlifeexpectancy) – денісаукүйдеөмірсүрудіңкүтілетінорташаұзақтығы

- HALE (healthylifeexpectancy) – денісаукүйдеөмірсүруұзақтығы

2.Қан түзілу мүшелерінің ісік аурулары гемобластоз деп аталады. Гемобластоздарнегізгіекітопқабөлінеді: сүйеккемігініңбіріншіреттізақымданатынтүрлері (ақноғана) жәнесүйеккемігінентысісікөскініболатынтүрлері (лимфогранулематоз). 

Гемобластоздар – қан түзу тінінің ісік аурулары.
Оларды екі топқа бөлінеді:
Лейкоздар – ісік бірінші ретті сүйек миы клеткаларын зақымдайтын гемобластоздар;
Гематосаркомалар – ісік бірінші ретті сүйек миынан тыс орналасқан қан түзу
клеткаларын зақымдайтын гематобластоздар.

Лейкоздар жедел және созылмалы болып бөлінеді. Жедел лейкозға бласт торшаларымен сипатталатын қан жүйесінің ісігі жатады. Созылмалы лейкозға толыспаған, бласт торшаларымен қатар толысқан, жетілген қан торшалары да байқалады.

ЖЛ диагностикалау үшін шеткері қанды, сүйек кемігін тексеру қажет. Сирек стернальді пункция ақпаратсыз болғанда мықын сүйектен трепанобиопсия жасалады.

ЖЛ варианттарын анықтауға қолданылатын қазіргі кездегі алгоритм: - морфологиялық,

- цитохимиялық,

-иммунологиялық,

- цитогенетикалық,

- молекулярлы-биологиялық

- және культуралды зерттеу әдістері.

Бүгінгі күні стерналды пункцияда алынған пунктатты 3-ке бөліп, мынандай зерттеулерге жіберу керектігі ұсынылады: 1) морфологиялық және цитохимиялық зерттеу; 2) иммунофенотиптеу үшін; 3) цитогенетикалық зерттеу үшін. 

№9 емтихан билеті

Зәр шығару жолдарының инфекциясы. Дифференциальды диагностикасы, амбулаторлық жағдайда тексеру және емдеу.Стационарға жатқызуға көрсеткіш

Ревматоидты артрит. Остеоартроз. Дифференциальды диагностикасы. Амбулаторлық жағдайда жүргізу.

Несепшығаружолыныңжоғарғыбөліміинфекциясы:

• жедел пиелонефрит (ПН) — ауру қоздырғыштарыныңбүйректіңинтерстициалдытінінееніп, гранулоцитарлықабынудыңдамуы, олкезде — жеделбактериялықинтерстициалды нефрит дамиды .Жедел пиелонефрит қауіпті, жітіжағдайларғажататын ауру, әсіресе, ертежастағыбалалардажәнеқартадамдарда .

Ағымынабайланысты НЖШИ жеделнемесеқайталамалыболыпбөлінеді .Егер 1 жылда НШЖИ 3 көрінісіанықталсанемесе 6 ай ішіндеекіденкөпкөріністеранықталса, қайталамалы (рецидивті) депесептеледі .

Несепшығаружолыныңтөменгібөліміинфекциясы:

• цистит — ауру қоздырғыштарыныңқуықтаөсуі;

• уретрит — ауру қоздырғыштарыныңүрпітүтікшесіндеөсуі, жиіжыныстыққатынасарқылыжұғадыжәнеқоздырғыштары гонококк немесе хламидий;

• простатит — ауру қоздырғыштарыныңқуықастыбезіпаренхимасындаөсуі . Простатит урология пәнініңоқуқұралдарындақарастырылады .

2. Ревматоидтық артрит – белгісізэтиологиядағымультифакториалдық аутоиммунндық ауру, оныңдамуынакөптегенфакторларқатысады: сыртқы орта, иммундық, генетикалық, гармоналдықжəне т.б. Перифериялықбуындардың симметриялықсозылмалыэрозивтікартритімен(синовиттер) жəнеішкіағзалардың жүйелікқабынулықзақымдалуыменмінезделеді.

Остеоартроз (ОА) –  ұқсасбиологиялық, морфологиялық, клиникалықкөріністері бар әртүрліэтиологиядағыжәненегізіндебуындардыңбарлықкомпонеттерін, біріншікезектеп, шеміршектің, субхондарльдысүйектің, синовиалыққабықтың, байламдардың, капсулалардың, буынмаңындағыбұлшықеттіңзақымдалуыжататынаурудың гетерогендітобы.

№11 емтихан билеті

ЖИА. Тұрақты кернеу стенокардиясы. Заманауи классификация. Диагностикалық өлшемдер. Амбулаторлық жағдайда тексеру және емдеу.

2. ЖТД тәжірибесіндегі метаболикалық синдром. Семіздік.

1.Стенокардия – кеуде клеткасындағы қысылу, басылу мінезде көрініс табатын, ығысу сезімімен клиникалық синдром, ол жиі жағдайда төс артында орналасып, солқолға, мойынға, төменгі жақ сүйегіне, эпигастриге беріледі. Ауыру, физикалық жүктемемен, суыққы шығумен, тамақты көп мөлшерде қабылдаумен, тыныштықта басталып, нитроглицерин қабылдағаннанкейінбірнеше секунд немесе минуттан кейін жоғалатын эммоционалды қажумен туындалады.

ЖИА жіктемесі (КСРО 1989 ж.):

1. Кенет коронарлық өлім.

2. Стенокардия:

- жүктеме стенокардиясы;

- алғаш рет туындаған жүктемелік стенокардия (1 айға дейін);

- тұрақты жүктемелік стенокардия (I ден IV дейін функционалды класты көрсетіп);

- үдемелі стенокардия;

- тез үдемелі стенокардия;

- кенеттен пайда болған (вазоспастикалық) стенокардия.

3. Миокард инфаркты:

- іріошақты (трансмуральді);

- ұсақошақты;

- біріншілік рецидив беретін, қайталамалы (3.1-3.2).
 

4. Миокард ошақты дистрофия.

5. Кардиосклероз:

- постинфарктты;

- ұсақошақты, диффузды.

6. Аритмиялық форма (жүрек ырғағының бұзылу типін көрсетумен).

7. Жүрек функциясының жеткіліксіздігі.

8. Ауырусыз форма.

Жүктемелік стенокардия

I ФК (жасырын стенокардия): стенокардия ұстамалары тек қана үлкен интенсивтілікпен физикалық жүктеме кезінде туындайды; игерілген жүктеме қуаты велоэргометриялық сынама бойынша (ВЭМ) 125 вт, екі рет жүргізу 278 шарт. бірл аз; метаболиялық бірлік саны 7 астам.

II ФК (жеңіл дəрежедегі стенокардия): стенокардия ұстамалары 500 метр қашықтыққа тегіс жермен жүру кезінде, əсіресе суық ауа райында, желге қарсы; бір қабаттан жоғары баспалдақпен көтерілгенде; эмоционалды қозу кезінде туындайды. Игерілген жүктеме қуаты велоэргометриялық сынама бойынша 75-100 вт, екі рет жүргізу 218-277 шарт.бірл. метаболиялық бірлік саны 4,9-6,9. Қарапайым физикалық белсенділік аздаған шектеулерді қажет етеді.

III ФК (орташа ауырлықтағы стенокардия): стенокардия ұстамалары қалыпты қарқынмен тегіс жерде 100-500 м қашықтықта жүру кезінде, бірінші қабатқа баспалдақпен көтерілу кезінде туындайды. Стенокардияның сирек ұстамалары тыныштықта пайда болуы мүмкін. Игерілген жүктеме қуаты велоэргометриялық сынама бойынша 25-50 Вт, екі рет жүргізу 151-217 шарт. бірл; метаболиялық бірлік саны 2,0-3,9. Қалыпты физикалық белсенділіктің айқын шектелуі болады.

IV ФК (ауыр форма): стенокардия ұстамалары аздаған физикалық жүктемелер кезінде туындайды, 100 м аз қашықтықта тегіс жерде жүруде, тыныштықта, науқастың горизонталды жағдайға ауысуында. Игерілген жүктеме қуаты велоэргометриялық сынама бойынша 25 Вт аз, екі рет жүргізу 150 шарт.бірл. аз; метаболиялық бірлік саны 2 ден аз. Жүктемелік функционалды сынақты жүргізбейді, науқастарда қарапайым физикалық белсенділікті айқын шектеу байқалады.

Шағымдар мен анамнез: ангинозды ауыру, тыныштықтағы ентікпе, 100-150 м ж.ру кезінде, 1-ші қабатқа көтерілгенде.

Физикалық тексеру: физикалық жүктемелер туындатқан ангинозды ауыру (жүктеме көлемі жіктемеге сəйкес), ЭКГ деректері, ВЭМ сынағы.

Инструменталдық зерттеулер: ЭКГ-де тыртық белгілерінің болуы.

Мамандар консультациясы үшін көрсетімдер: көрсетімдер бойынша.

Негізгі жəне қосымша диагностикалық шаралар тізімі

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Қанның жалпы анализі.

2. Глюкозаны анықтау.

3. Зəрдің жалпы анализі.

4. Қан коагулограммасы.

5. Электрокардиограмма.

6. Артериалды қысымның өзгеруі.

7. Билирубинді анықтау.

8. Антропометрия.

9. Калий/натрийді анықтау.

10. Бета-липопротеидтерді анықтау.

11. Холестеринді анықтау.

12. Жоғары тығыздықтағы липопротеидтер холестеринін анықтау.

13. Триглицеридтерді анықтау.

14. АсТ анықтау.

15. АлТ анықтау.

16. Мочевинаны анықтау.

17. Креатининді анықтау.

18. Эхокардиография.

19. Өңеш арқылы электрофизиологиялық зерттеу.

20. Велоэргометрия.

Емдеу тактикасы: антиангиналды, антиагрегантты, гиполипидемиялық терапия тағайындау, коронарлық қанкелулерді жақсарту, жүрек функциясы жеткіліксіздігінің (ЖФЖ) профилактикасы, ЖИА екіншілік профилактикасы.

Ем мақсаты:

- науқастың жалпы жағдайын жақсарту;

- ұстамалар жиілігін сирету;

- физикалық жүктемелерге толеранттылықты арттыру;

- қанайналу жеткіліксіздік белгілерін азайту.

Дəрі-дəрмектік ем

Антиангиналды терапия: β-бөгегіштер препараттарының дозасын жүрек жиырылу саны, АҚ, ЭКГ бақылап титрлеу.

ЖФЖ I-II ФК кезінде нитраттарды стенокардия ұстамаларын басу үшін немесе болжамды физикалық жүктемеден 5-10 мин. алдын үзіп қысқа əсердегі дəрілік заттар формасында тағайындайды, ЖФЖ III ФК кезінде ұзақ əсердегі нитраттарды нитратсыз аралықпен тəулік бойы 5-6 сағатта, ЖФЖ-IV ФК кезінде тəулікбойы тиімділікті қамсыздандыру мақсатында тағайындау қажет. Қарсы көрсетімдер болған кезде β-бөгегіштерді тағайындауға кальций антогонистерін тағайындау мүмкін. Доза əрбір науқасқа жеке тағдалады.

Антиагрегантты терапия барлық науқсатарға аспирин тағайындауды болжайды, тиімділікті жоғарылату үшін клопидогрель тағайындайды. Жүрек функциясының жеткіліксіздігімен күресу жəне алдын алу мақсатында АПФ тағайындау қажет. Доза гемодинамиканы ескеріп таңдалады.

Гиполипидемиялық терапия (статиндер) барлық науқастарға тағайындалады. Доза липидтік спект көрсеткіштерін ескеріп таңдалады.
 

Зəр айдаушы препараттарды жүрек функциясының жеткіліксіздігімен күресу мақсатында тағайындайды. 

Миокардтағы метаболикалық процесстерді жақсарту мақсатында метаболикалық препараттар тағайындалуы мүмкін.

Негізгі жəне қосымша дəрі-дəрмектер тізімі

Негізгі дəрі дəрмектер тізімі:

1 . *Изосорбид динитрат 0,1% 10 мл, амп.

2.   Изосорбид мононитрат 40мг, капс., 50 мг. таб.

3.   Изосорбид мононитрат 20мг, табл.

4. **Изосорбид динитрат, табл 5 мг, 10 мг, 20мг, 40 мг, 60 мг; инъекция үшін ерітінді 0,1% 10 мл; аэрозоль.

5.  *Нитроглицерин, табл 0.5мг.

6. **Атенолол, табл 50мг, 100 мг.

7.  *Метапролол, табл 25 мг.

8.   Бисопролол, табл, 5 мг.

9.   Карведилол, табл 25 мг.

10. Дилтиазем, капс 180мг.

11. **Верапамила гидрохлорид, табл 40мг, 80 мг.

12. **Амлодипин табл 5 мг, 10 мг.

13.   Фозиноприл, табл 10мг.

14.  *Периндоприл, табл 4мг.

15.   Каптоприл, табл 25 мг.

16.  *Эналаприл табл 10 мг.

17.  *Амиодарон, табл 200 мг.

18.  *Фуросемид, табл 40 мг.

19.  *Фуросемид, 40 мг амп.

20.  *Спиронолактон, табл 100 мг.

21.  *Гипотиазид, табл 25 мг.

22. **Ацетилсалицил қышқылы, табл 100 мг, 250 мг, 325мг, 500 мг.

23.   Клопидогрель табл 75 мг.

24.  *Ловастатин табл 10 мг, 20 мг, 40 мг.

25.   Аторвастатин, табл 10 мг.

26.   Симвастатин, табл 20 мг.

27.  *Декстроза, р-р д/и 5% фл 400 мл.

28.   Калия хлорид, 4% 10 мл.

29.  *Адам инсулині, ерігіш, биосинтетикалық, инъекция үшін ерітінді инъекция үшін ерітінді 100 БІРЛІК/мл.

30.  *Натрий хлориді, инъекция үшін ерітінді 0,9% фл.