2 дәріс Тақырыбы: Бейэлектролиттер ерітінділерінің қасиеттері. Жоспары:
1.Бейэлектролиттер ерітінділері.
2.Диффузия және осмос.
Идеал ерітінділер- барлық бөлшектерінің өлшемдері бірдей және молекулааралық өзара әрекеттесудің бірдей энергиясына ие, олардың түзілуі кезінде жылу эффектісі мен көлемнің өзгеруі байқалмайтын ерітінділер.
Барлық ерітінділер белгілі бір қасиеттерге ие, олар ерітіндінің табиғатына тәуелді емес және тек концентрацияға байланысты: мысалы, диффузия және осмос, бу қысымы, қайнау және қату нүктелері. Бұл қасиеттер коллигативті деп аталады. Бұл қасиеттерді жоғары дәлдікпен теориялық сипаттау тек идеал ерітінділер үшін мүмкін болады.
Электролиттердің сұйылтылған ерітінділері - электр тогын өткізбейтін ерітінділер-қасиеттері бойынша идеалды ерітіндіге жақын. Мұндай ерітінділер полярлы емес ковалентті байланысы бар монатомды газдар мен молекулалар, сондай-ақ көптеген органикалық қосылыстар (спирттер, қант, формалин және т.б.) суда еріген кезде түзіледі. Электролит емес еріген зат молекулалары электр тогын өткізбейтін бейтарап бөлшектер түрінде болады.
2. Осмос және диффузия-масса алмасудың екі маңызды түрі. Мұнда осмос пен диффузияның анықтамалары, әр процестің мысалдары және олардың арасындағы айырмашылықтарға шолу жасалады.
Осмос және диффузия анықтамалары
Осмос-еріткіш бөлшектерінің (әдетте судың) жартылай өткізгіш мембрана арқылы сұйылтылған ерітіндіден концентрлі ерітіндіге ауысуы. Еріткіш концентрлі ерітіндіні концентрация мембрананың екі жағына теңестірілгенге дейін сұйылтады.
Диффузия-еріген зат бөлшектерінің жоғары концентрациялы аймақтан төмен концентрациялы аймаққа өздігінен өтуі. Тепе-теңдік жағдайында қорытынды әсер бүкіл орта бойынша концентрацияның теңесуімен сипатталады.
Осмос және диффузия мысалдары Осмос мысалдары: gummy bear кәмпиттерін жібіту-осмостың қарапайым көрінісі. Кәмпиттердегі желатин жартылай өткізгіш мембрана ретінде әрекет етеді. Биологияның жақсы мысалы-тұщы суға салынған кезде эритроциттердің ісінуі және тұзды суға салынған кезде олардың шөгуі (мыжылуы). Осмостың тағы бір мысалы-өсімдіктердің тамырлы түктері арқылы суды сіңіру.
