1. Ферменттерді бейорганикалық катализаторлармен салыстыра отырып,сипаттаңыз Ферменттер энзимдер
Ингибиторларға сипаттама беріңіз, әсер ету ерекшеліктерін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 1,29 Mb.
|
| 12. Ингибиторларға сипаттама беріңіз, әсер ету ерекшеліктерін сипаттаңыз
Ингибиторлар (латынша іnhіbeo – тоқтату, тежеу) – зиянды химиялық реакцияларды (металдардың коррозияға ұшырауын, жағар май, тамақ өнімдерінің тотығуын), тірі организмдегі ферменттер активтігін, өсімдіктердің өсуін тежейтін табиғи және синтетикалық заттар. Тежелу – активті орталықтары (центрлері) немесе активті бөлшектері бар катализдік және тізбекті реакцияларға тән ингибиторлардың қатысуымен жүргізілген реакция кинетикасы катализдік және тізбекті реакциялар үшін принциптік тұрғыдан әр түрлі болады. Ингибиторлардың тежеу әсері олардың катализатордың активті орталықтарын оқшаулауы арқылы немесе активті бөлшектермен әрекеттесуі нәтижесінде тізбекті жалғастыруға шамасы жетпейтін активтігі төмен радикалдар түзуі салдарынан болады. Ингибиторлар жүйеге өте аз мөлшерде қосылады (10–2 – 10–5 моль%). Әр реакция үшін өзіндік ингибиторлар болады. Мысалы, радикалдық полимерленуді хинон және нитроқосылыстар, хлор мен сутегі реакциясын NCl3 және O2, ал органикалық қосылыстардың тотығуын фенолдар, ароматикалық аминдер тежейді, т.б. Ингибиторлар қолдану процесіне байланысты әр түрлі аталады. Коррозия ингибиторларынкоррозияғаұшырайбастағанжерлергежаққандаматериалдыңбұзылужылдамдығыазаядынемесетоқтайды. Онда альдегидтер, аминдер және фосфориттер қолданылып, қышқылдардыңзияндыәсеріназайтады. Тотығуингибиторларынаағашшайырының 240 – 300°С-тағы фенолдыфракцияларыжатады. Бұлзаттыбензингеқосуарқылыоныңшайырғажәнеқышқылзаттарғаайналупроцесінтоқтатады. Тамақөнімдерініңтотығуингибиторларына май жәнеараласөнімдердіңтотығуынбаяулататынтабиғинемесесинтетикалықзаттаржатады. Полимерлеуингибиторларыкішімолекулалардың (мономерлер) бірігіп, үлкенмолекулалы (каучук, пластмасса, т.б.) заттарғаайналупроцесінбаяулататын не тоқтататынзаттар. Оларға күкірт, фенолдар, таннин, канифоль, мыс тұздары, т.б. жатады. Ингибиторлар керісінше коррозияны тежейді. Халықшаруашылығына металл коррозиясыөтекөпзиянкелтіреді. Коррозияны толықболдырмауғаболмайды, бірақоныңжылдамдығынкөпкеазайтуғаболады. Олүшінмынандайәдістерқолданылады: ортаныңқұрамынөзгерту, түрлізатпенметалдардықаптау (металл мен металл емеспен), электрохимиялыққорғау, металдарғабасқаметалдарқосу. жүктеу/скачать 1,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|