1. Сүйектердің құрылысы,жіктелуі
жүктеу/скачать 289,1 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Сыртқы беті сірлі қабықпен жабылған.
- Ортаңғы (
- Артқы (
| 3. Tunica muscularis – бірыңғай салалы бұлшықет қабаты : ішкі көлденең (stratum transversalis), сыртқы саласы – бойлық (stratum transversalis).
1. ішкі көлденең қабаттың бұлшықеттері: m. sphinster ani externus – anus-тың сыртқы қысқыш бұлшықеті m. sphinster ani internus – еріксіз ішкі қысқыш бұлшықет Қызметі: нәжістің сыртқа шығарылуын реттеу. 2. сыртқы бойлық қабат m.levator ani- артқы өтісті көтеруші бұлшықетке жалғасады. 4. Сыртқы беті сірлі қабықпен жабылған. Тапспалары (tenia coli) және қайпаймалары (Haustrae coli) жоқ. 141. жіңішке ішектің тоқ ішектен айрықша ерекшеліктері . Тоқ ішек: Тоқ ішектің көлемі, жіңішке ішектің көлеміне қарағанда жуандау. -Тоқ ішек сұр сыртқы бетінде, бұлшықеттік қабығының жинақталып орналасу нәтижесінде түзілген үш таспасы, teniae coli, орналасқан. а) шажырқайлық таспа, tеniа mеsоcоlіса, ол тоқ ішектің көлденең жиек ішегі мен сигмаьтәрізді жиек ішектің шажырқайларының, mеsоcolon, бекитін жерлеріне сәйкес орналасқан. ә) шарбалық таспа, tеnia omentalis, таспа үлкен шарбының omentum majus, бекитін жері болып саналғандықтан, шарбалық тас-па деп аталады. Ол тоқ ішектің жоғарылаған, төмендеген және көлденең жиек ішектерінің алдыңғы бетінде орналасқан. б) бос таспа, tеnia libera, ол тоқ ішектің соққыр ішек пен жоғарылаған жиек ішектің алдыңғы бетінен өтеді және тоқ ішектің көлденең жиек ішектің өз білігі айналасында бұрылуына байланысты артқы бетке өтеді. » Қампаймаларының, haustrae coli, гаустрияларының болуы, Олар таспалардың ұзындығына тоқ ішек бөліктерінің сәйкес келмеуіне байланысты пайда болады. Шарбылық өсінділер, арреndices epip loicae, тоқ ішектің шарбылык таспасы, tenia оmеntаllѕ, мен бос таспаның, tenia libera, аралығында кездеседі. Топографиялық орналасуына және атқаратын қызметіне қарай тоқ ішек; соқыр ішекке және оның құрт тәрізді өсіндісіне, жоғарылаған, көлденең, төмендеген, сигматәрізді жиек ішектерге және тік ішекке бөлінеді. Ұзындығы: 2-4м Майлы өсінділері бар Жіңішке ішек: Бүрлері бар – әрқайсының құрмында артериялық, веналық, капиллярлық тамырлары болады. Капиллярлық- май сіңіреді. Веналық – көмірсі мен ақуыздарды сіңіреді. Лимфа түйіншелері бар Дара , солитарлы Топталған, жиі мықын ішекте шоғыршығын түзеді. 142.Бауыр, құрылысы, қызметі, ішастарға қатынасы. Бауыр-12 ішек жалғамасының құрамы. Бауыр (jecor)– адам ағзасындағы ең үлкен без (орташа салмағы 1500 г) Бауырдың функциясы: 1.Өтті ұлтабарға құяды 2.Улы заттектерді жояды 3.Зат алмасуға қатысады 4.Қанды синтездеп,ұрықта тек араласқан қан циркуляция жасайды Орналасуы: Онжақ қабыртқа астында және бір бөлігі солжақ қабырға астында,екінші бөлігі құрсақ үстінде Шекараластары: -жоғрғы(көкет күмбезімен, семсер тәрізді өсінді)деңгейімен -төменгі(оң және солжақ қабыртқа асытында) а) жоғарғы шекарасы -linea axillaris medii dextra мен оңжақ Х-шы қабыртқа арылықтың қиылысқан нүктесінен басталып, жоғары солжаққа қарай бағытталады; -linea medioclavicularis dextra бойында V-ші қабыртқа шеміршегіне (ІV-ші қабыртқа аралыққа) дейін көтеріліп, солжаққа төмен қарай жүреді; -linea mediana anterior – семсер тәрізді өсіндінің негізі деңгейімен өтеді; -linea parasternalis sinistra – VІ-шы қабыртқа шеміршегінде (V-ші қабыртқа аралықта) аяқталып, төменгі шекарасына жалғасады; б) төменгі шекарасы -оңжақта, жоғарғы шекара сияқты (linea axillaris medii dextra мен оңжақ Х-шы қабыртқа арылық қиылысынан) басталады; -оң жақ VIII және IX қабыртқалар шеміршектерінің қосылған жерінде қабыртқалар астынан шығады және солжаққа жоғары бағытталып, семсер тәрізді шеміршек ұшының деңгейімен өтеді; -солжақ VIII-VII қабыртқалар шеміршегінің қосылған жерімен өтіп, жоғарғы шекарамен қосылады (linea parasternalis sinistra бойында VІ-шы қабыртқа шеміршегінде немесе V-ші қабыртқа аралықта). Шектесуі(жанасуы): асқазанмен өңешпен ұлтабармен Құрылысы: Екі үлеске бөлінген: 1.сол жақ(lobus hepatis sinister) 2.оң жақ(lobus hepatis dexter) Екі жигі бар: 1.төменгі-үшкір(margo inferior) 2.артқы-жалпақ(margo posterior) Екі беті бар: 1.көкеттік(facies diaphragmatica) 2.висцеральды(facies visceralis) Бауырдың сегменттері 1.Солжақ бөліктің құйрық сегменті – бауырдың құйрық бөлігіне сәйкеседі; 2. Солжақ бөліктің артқы сегменті – аттас бөліктің артқы бөлігі; 3. Солжақ бөліктің алдыңғы сегменті – аттас бөліктің алдыңғы бөлігі; 4. Солжақ бөліктің шаршы сегменті– бауырдың шаршы бөлігіне сәйкеседі; 5. Оңжақ бөліктің алдыңғы жоғарғы ортаңғы сегменті – оңжақ бөліктің аттас аймағы; 6. Оңжақ бөліктің алдыңғы төменгі бүйірлік сегменті – оңжақ бөліктің аттас аймағы; 7. Оңжақ бөліктің артқы төменгі бүйірлік сегменті – оңжақ бөліктің аттас аймағы; 8. Оңжақ бөліктің артқы жоғарғы ортаңғы сегменті – оңжақ бөліктің аттас аймағы; Бауырдың зоналары 1.Солжақ бүйірлік зона – ІІ-ші сегментке сейкеседі; 2.Солжақ парамедиандық зона – ІІІ-ші және ІV-ші сегменттермен түзіледі; 3.Оңжақ парамедиандық зона – V-ші және VІІІ-ші сегменттермен түзілген; 4. Оңжақ бүйірлік зона – VІ-ші және VІІ-ші сегменттерден тұрады; 5. Дорсалық зона – І-ші сегментке сейкеседі; Бауыр байламдары 3 ке бөлінеді: 1.көкеттік байлам(lig. falciforme hepatis ) 2.висцеральды байлам(lig.teres hepatis және lig.venosum) 3.басқа ағзалармен-бүйрек асқазан ұлтабар(lig.hepatorenale,hepatogasticum,hepatododenale ) Бауыр он екі елі ішек байламы - lig. hepatoduodenale, жапырақшаларының арасында орналасатын құрылымдар: -қақпа венасы (v. portаe) –жалғаманың толық артқы бөлімінде жатады -бауырдың меншікті артериясы (a. hepatica propria) – жалғаманың алдыңғы солжағында орналасады -жалпы өт түтігі (ductus choledochus) – алдыңғы оңжақта орналасқан -шелмай, дәнекер тіні, лимфа тамырлары мен түйіндері және нервілер. -он екі елі ішек байламының (lig. hepatoduodenale) құрамына, сонымен қатар жалпы өт түтігін түзетін бауырдың жалпы түтігі мен өтқуық түтігі де кіреді оларға. -осы жалғамда лимфа түйін екі жерде орналасады: 1-бауырдың жалпы түтігі мен өтқуық түтігінің қосылған жері 2-жалғамның бос қырына жақын тұрады. 143.Өтқуық. Бауыр мен өтқуықтың шығару жолдары. Өтқуық (vesica fellea), қабынуы холецистит деп аталады, Орналасуы: Бауырдың оңжақ алдыңғы бөлімінде және онжақ қабырға астында Прoекциясы: оңжақ 8-9 қабырғалар шеміршектерінің қосылған жерінде Шектесуі(жанасуы):өт толғанда іштің алдыңғы қабырғасымен және бауырмен Сыртқы құрылысы: Өтқуық улестері: Денесі- corpus v.f Мойыны- collum v.f Тубі – fundus vesicae felleae Ішкі құрылысы: 1)tunica muscularis:1)ішкі қабаты-stratum circulare 2) сыртқы қабаты-stratum longitudinale 2) tunica mucosa:1)бір қабатты призмалы 2)спираль тәрізді Бауыр мен өтқуықтың шығару жолдары: Өт шығаратын жолдар 1)бауырішілік 2)бауырсыртылық Бауырішілік: 1)гепатоциттер арасында ductuli biliferi 2)үлесшеаралық тутікшелерге ductuli interlobulares 3)сегменттңк түтікшелер ducti segmentales 4)секторлық түтңктер ducti sectorales 5)оң және сол жақ үлестік түтіктер ductus hepaticus dexter et sinister Бауыпсыртылық: 1)бауырдын өт түтігі ductus hepaticus communis 2)Өткуык тутігі ductus cysticus 3)Жалпы өт тутігі ductus choledochus 1+2 пайда болган 4)Жалпы өт туттігі мен уйкыбез тутігі косылып ampulla hepatopancreatica түзеді де ұлтабардың Фатеров бүртігіне ашылады. 144.Өттің түзілуі және өттің шығарылу жолдары. Өт — ас қорыту жүйесінің бөлігі болып саналады, Өт бауырдың оң жақ астыңғы қабатында орналасады. Өт сұйықтығы Бауырдан арқылы, өтке келіп түсетін сұйықтық “Өт сұйықтығы” дейміз. Оның түсі сарғыш-қоңыр және жасылдау болып келеді. Бауыр мен өтқуықтың шығару жолдары: Өт шығаратын жолдар 1)бауырішілік 2)бауырсыртылық Бауырішілік: 1)гепатоциттер арасында ductuli biliferi 2)үлесшеаралық тутікшелерге ductuli interlobulares 3)сегменттңк түтікшелер ducti segmentales 4)секторлық түтңктер ducti sectorales 5)оң және сол жақ үлестік түтіктер ductus hepaticus dexter et sinister Бауыпсыртылық: 1)бауырдын өт түтігі ductus hepaticus communis 2)Өткуык тутігі ductus cysticus 3)Жалпы өт тутігі ductus choledochus 1+2 пайда болган 4)Жалпы өт туттігі мен уйкыбез тутігі косылып ampulla hepatopancreatica түзеді де ұлтабардың Фатеров бүртігіне ашылады. 145.Ұйқыбез, құрылысы, қызметі (шығару жолдары, бездің ішкі секреторлы бөлігі) ішастарға қатынасы. Ұйқыбез(pancreas)- асқорыту жолындағы көлемі жағынан екінші,асқорыту жүйесіне және эндокриндік жүйеге жататын аралас без. Орналасуы: Құрсақ үстінде және сол жақ қабырға астында Прoекциясы: I-II бел омыртқалары аралығында Шектесуі(жанасуы): Басы-ұлтабармен түзілген таға ішінде орналасқан. Денесінің алдыңғы беті-асқазанның денесі пилорустық бөліміне қараған. Денесінің артқы беті-диафрагманың бел бөлігімен,қақпа венасымен, жалпы өт түтігімен, аортаның құрсақтық бөлімімен жанасады. Құйрығы-сол жақ бүйрек,сол жақ бүйрекүстібезі және көкбауырмен шектеседі. Сыртқы құрылысы: Бөлімдері:1)Басы (caput pancraetis) 2)Денесі (corpus pancreatis) 3)Құйрығы (cauda pancreatis) Беттері:1)Артқы беті (facies posterior) 2)Алдыңғы беті (facies anterior) 3)Төменгі беті (facies inferior) Жиектері:1)Жоғарғы (margo superior) 2)Алдыңғы(margo anterior) 3)Төменгі(margo inferior) Ішкі құрылысы: 1)Экзокриндік бөлімі-күрделі альвеоларлы-түтікті без және панкреазтикалық сөл бөледі.Құрылымдық-қызметтік бірлігі-ацинус 2)Экрокриндік бөлімі-Лангерганс-Соболев аралшықтарынан тұрады.Олар көбінесе ұйқыбездің құйрық бөлімінде жатады. Ұйқыбез асқорытуға және гормон бөлуге қатысады. Ішастарға қатынасына байланыста ұйқыбезі ретроперитонеалды орналасқан. Алдыңғы бөлігін толық жапса,төменгі бөлігін жартылай, артқы бөлігін мүлдем жаппайды. 146.Көкірекаралық Париж номенклатурасы бойынша. Көкірекаралық (mediastinum) Орналасуы: екі өкпеқап араcында орналасқан мүше Шектесуі(жанасуы):1)алдынан төспен 2) артынан –омыртқа жотасының бөлігімен 3)бүйірінен – оң және сол өкпеқаппен Проекциясы: жағарыдан кеуде торының жоғарғы бөлімінен, төменнен көкетке дейін жетеді. 1)Жоғарғы көкірекаралық (mediastinum superior). Жоғарғы тимус, иықбас веналары, жоғарғы қуыс венаның жоғарғы бөлігі, тамырлар , кеңірдек, өңештің жоғарғы бөлігі , кеуде түтігі, оң және сол симпатикалық сабау, көкеттік нерв 2)Шартты горизонтальды жазықтықтан төмен төменгі көкірекаралық (mediastinum infeior)орналасады. Ол 3 ке бөлінеді: Алдыңғы , ортаңғы, артқы.: 1)Алдыңғы (mediastinum anterior)алдынан төс сабы мен артынан жүрекқаптың алдыңғы қабырғасының аралығында орналасып, құрамында ішкі кеуде тармақтары , төс мңындағы , алдыңғы көкірекаралықтық және жүрекқапалды лимфа түйіндері орналасады. 2)Ортаңғы (mediastinum medium)ішінде жүрек және ірі қан тамырлардың жүрекқап ішкі бөлімдері орналасқан жүрекқап , басты бронхылар, өкпе артериясы мен венасы, көкеттік нерв пен қосарланып жүретін көкетжүрекқаптық тамырлар, төменгі кеңірдек- бронхтық және латеральді жүрекқаптық лимфа түйіндері болады. 3)Артқы (mediastinum posterior)алдынан жүрекқаптың қабырғасымен және артынан омыртқамен шектелген . Артқы көкірекаралықтың мүшелеріне төмендеген қолқаның кеуделік бөлігі, сыңар және жартылай сыңар веналар, оң және сол симпатикалық сабудың , ішкі мүшелік нервтердің , кезбе нервтін, өңештің, кеуде түтігінің сәйкес бөлімдері , артқы кқкірекаралық және омыртқа алдындағы лимфа түйіндері жатады. 147.Кеңірдек және бронхылар. Өкпеде бронхылардың тарамдалуы. Кеңірдек(trachea) функциясы: ауа өткізгіш және ауаны жылытып оны ылғалдатып,жөтелу рефлексін болдыртады Орналасуы:мойын маңында және кеуде қуысында соған карай ол 2 бөлінеді:1)pars cervicalis 2)pars thoracica Проекциясы: 6 мойын омыртқадан басталып 5 кеуде омыртқасында 2 бронхтарға бөлініп кетеді:оң және сол Шектесуі(жанасуы):қалқанша безімен,щелмаймен, төс тұтқасымен, айыршабезбен,өңешпен Сыртқы құрылысы: 1)шеміршегі(pars cartilaginea) 2)сақиналы жалғамасы(lig.annularia) 3)жартылай сақыналы(cartiagines tracheales) жүктеу/скачать 289,1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|