1. Тарихи-мәдени ескерткіштердің сипатын нақты ашып көрсетіңіз

ХVІІІ ғасырдағы орыс зерттеушілерінің тарихи-өлкетанулық деректеріне баға беріңіз

жүктеу/скачать 185,78 Kb. бет 13/39 Дата 13.09.2022 өлшемі 185,78 Kb. #38951

18. ХVІІІ ғасырдағы орыс зерттеушілерінің тарихи-өлкетанулық деректеріне баға беріңіз. XVIII ғ. басындағы Қазакстан туралы мәліметтер толыктырылып тереңдетілді. Бірінші Петр кезеңдеріндеғі Қазақ дала- сын табиғи-ғеографиялык жэне тарихи-өлкетану жағынан зерт- теу күшейе түседі. И.Д. Бухгольцтің (1714-1717), И.М. Лиха- ревтің (1717-1720), А. Бекович-Черкасскийдің, А.Н. Урусов пен Л.Я. Соймоновтың (1714-1726), И. Унковскийдің (1722-1723) жэне т.б. экспедициялары солтүстік-шығыс Қазакстанды зерттеу ісін бастайды. Солардың негізінде батыс, солтүстік жэне солтүстік-шығыс Қазақстан карталары жасалды. XVIII ғ. екінші жартысы мен XIX ғ. ортасында Ресейдің Ғылым академиясының мекемесі Ресей империясының үлттық шет аймақтарына академиялык экспедицияларды үйымдастыра бас- тайды. Орынбор экспедициясыныц, кейіннен И.К. Кириллов пен В.Н. Татищевтің басшылығымен Орынбор комиссиясы жүмыс істейді. Геодезист А. Норовтың Кіші жэне Орта жүздердің жер лерін қоса, қайта қүрылған Орынбор аймағын картага түсіруі 1737 жылы іске асырылады. XVIII ғасырдың екінші жартысынан бастап бүл жерлерге көптеген зерттеушілер келеді. Осы аймақ- та екінші академиялық экспедицияның мүшелері, оның ішінде И.П. Фальк, X. Барденес, И.Г. Георги, П.С. Паллас, П.И. Рычков жэне басқалар болды. 1768-1774 жылдары екінші академиялық экспедиция археологиялық зерттеулер жүмысын жалгастырды. Қазақстанның географиясын зерттеуде Н.П. Рычковтың үле- сі зор. Орталық Қазақстанның археологиясы туралы деректерге байланысты оның «Топография Оренбургская» атты еңбегінде аталып өтеді. 1771 жылы Торғай жэне Есіл өзендері бойында жа- саган саяхат күнделігінде, ¥лытау жэне Атбасар аудандарының ескерткіштеріне сипаттама береді. Қараторғай өзені бойындагы үлкен қорғандар оны таңгалдырады. Ол: «Ежелгі карапайым ха- лықтың молалары жай жермен көміліп, 15 қүлашқа дейінгі биік- тікке көтерілген, ал ол үлкен моланы 135 кіші корған қоршап жатыр», - деп жазады.П.Н. Рычковтың Батыс Қазақстан туралы еңбектері (1712-1777): «Орынбор қаласының сипатталуы», «Орынбор топографиясы». XVIII г. соңғы ширегіндегі орыс адамдарының Қазақ даласына сапарлары жалғасын табады. Ф.С. Ефремовтің, Н.Г. Андреевтің еңбектері жарыққа шығады. жүктеу/скачать 185,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу: