1. Тарихи-мәдени ескерткіштердің сипатын нақты ашып көрсетіңіз
Археологиялық экспедицияларды ұйымдастыру және зерттеудің әдіс-тәсілдері немен байланысты?
жүктеу/скачать 185,78 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 14)Тарихи өлкетану мен этнографияның байланысын талдаңыз.
| Археологиялық экспедицияларды ұйымдастыру және зерттеудің әдіс-тәсілдері немен байланысты?
Соңгы уақытқа дейін Қазақстан мұрағат органдары КСРО Үкі- метінің мұрағат органдарына арналган заң актілерін басшылыққа алып келді. КСРО өз өмірінде 350-ден астам заң актілерін шығар- ғанмен мұрағат ісі туралы заң қабылдамаған-ды. Бүрынғы КСРО тараганнан кейін тәуелсіздік алған Қазақстан Республикасынан басқа мемлекеттер мұрағат ісі туралы арнаулы заң қабылдап үлгерді. Ал бізде бұл мәселе кешеуілдеп келеді. Бұл мұрағат ісін ұйымдастыру, дамытуға елеулі қиындық туғызуда. Ең бастысы, мемлекеттік мұрагат пен республика тарихының бірден-бір көзі - ведомстволық мүрағаттарды дамыту, ұйымдасты- ру жэне сақтаудың тиімді жолын айқындайтын заң ауадай қажет. Екіншіден, шет мемлекеттердегі Қазақстан тарихына қажетті құжаттарды айтпағанда ТМД мемлекет басшыларының келісімі бойынша Қазақстан аймағындагы космосты игеру, геологиялық ресурстар, табиги ортаны қорғау, геодезия, картография, кино- мотография саласындағы құжаттар мен негізгі өнімдер бұрын- гы Одактық ведомтволық мұрағаттарда қалды. Бұл заңды. Бірақ олардың кошірмелерін мемлекетімізге алу мэселесі - күн тэртібі- нен түспейтін күрделі іс. Үлттық мұрагатты ұйымдастыру, дамыту жэне пайдалануды жақсарту мәселесі халықаралық, мемлекетаралық қатынасқа да тікелей байланысты екені сөзсіз. Оркениетті елдерде мұрағат ісі, барлық мұрағат қоры жэне құжаттама басқару аспектісі мемле- кеттік кызметтің дербес саласы болып табылады. Әдіс - зерттеуді мазмұндау тэсілі, жолы жэне тарихи өлкета- іудың түрлі салаларының меңгеру амалдарының жиыны ретін- ;е өте маңызды. Ол эр саланы меңгеруге койылған міндеттерге Зайланысты эртүрлі болып келеді. Ал міндеттер меңгеру пэніне зайланысты аныкталады. Әдіс табиғат, коғам жэне ойлаудың қү- 5ылыстары мен заңдылыктарын меңгеруге бағытталған ережелер лен тэсілдер жүйесі ретінде де көрініс табады. Белгілі бір нәрсені эрындау эдістерінің жиынтыгы эдіснаманы күрайды. 14)Тарихи өлкетану мен этнографияның байланысын талдаңыз. Этнография тарих ғы- лымы сияқты халықтардың мэдени жэне түрмыстық ерекшелік- терін, олардың шаруашылық-мэдени түрлерін, өмір сүру жүйеле- рін, этногенезі мен этникалықтарихының мэселелерін, халықтар- дың мәдени-тарихи озара қарым-қатынастары мен орналасуын зерттейді. Этнография термині грек сөзінен «этнос» - ел, халық жэне «графо» - жазамын немесе «логос» - зерттеймін, яғни хапықты сипаттау, халықтану болып табылады. Этнографиялық зерттеудің негізгі эдістемесі - элем халықтарының тұрмысы мен омірін тіке- лей бақылау, олардың қоныстануы мен тарихи-мәдени карым-ка- тынасын зерттеу. Соңгы онжылдықта этнография термині гылым саласы ретінде этнология терминімен алмасты. Шетелдерде эт- нография (этнология) жалпы адамзатты танып-білетін - антропо- логия саласының бірі ретінде қарастырылады. Этнография ғылым саласы ретінде XIX гасырдың ортасында Еуропа мен Америка елдерінде қалыптасты, осыған дейін тарихи зерттеулердің бір саласы ретінде колданыста болды. Оның негізгі себептерінің бірі ¥лыбритания империясының құрамына енген жүздеген елдерді басқару қажеттілігі еді. Аталмыш ғылымның негізін салған А. Бастиан, И. Баховен, Эд. Тэйлор, Л.Г. Морган,Дж. Леббок сиякты ғалымдар ағылшын имиериясы кұрамындағы өркениеттік даму дэрежесі төмен тайпалардың эдет-ғұрыптары, материалдық мэдениеті мен руханиятын, баска да ерекшеліктерін зерттеумен айналысты. Әтнографияның бұл саласын ғылымда этнология деп атайды. XIX ғасырдың 30-40 жылдарында Еуро- па жэне Америкада алғашкы этнологиялык коғам қалыптасты. 1839 жылы «Париж этнологиялық қоғамы», 1842 жылы «Амери- ка этнологиялық қогамы» құрылды. ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырларда «белгісіз халықтардың» өмірін зерт- теу максатында бірнеше экспедиция жарақталды. Олар өз зерт- теулерінде Ресейдің көршілес елдерін зерттеумен шұғылданды. Ғылым академиясының экспедициясы Сібір, Орал, Орта Азия жэне баска да аудандарды зерттеумен айналысты. Кейде этног- рафиялык алгашкы ғылыми еңбектер де жарыққа шыгып жатты. Солардың бір бөлігі Қазақстанға арналды. Міне, нақты осы ке- зеңде қазақ халкының дәстүрлері, салттары жайында алғашқы жазбалар пайда болды. Олар өлкенің тарихи, табиғи ерекшелі- гін сипаттады. Этнографиялық өлкетанудың объектісі ретінде мәдени омі- ріндегі тұрмыстық ерекшеліктер, олардың шыгу тектері, өзге- рістер ескеріледі. Ертедегі адамдардың мекенжайлары, тұрақта- ры, қорым, зираттары, коныстардың орындары, олардың сыртқы кұрылымдары тұргын үйдің ішкі ерекшеліктері, эртүрлі қоныс- тар зерттелінеді. Ғылымның бұл бағытын «этноархеология» деп атайды. Этнография олке тарихы мен мәдениет генезисін оқыпдүсі- нуге көмектеседі. Мысалы, Қазақстан аумағында мал шаруашы- лығы шаруашылықтың жетекші саласы ретінде кола дэуірінде орныққаны белгілі. Алдыңгы Андронов кезінде-ақ отырықшы тайпалардың кешенді шаруашылығы, үй жанында мал өсіру, кет- пенді егіншілік, аң жэне балык аулау пайда болған. Алғашкы кезде бұл бірыңгай өндіруші шаруашылық болды, онда мал ша- руашылығы мен егіншілік элі де дербес өндіріс салалары ретін- де бөлінбеген еді. Б.з.б. II мыңжылдықтың ортасына қарай бұл жагдай өзгерді: шаруашылықта, археологиялық деректердің көр- сетіп отырғанындай, алыс жерлерге кошуге жэне қысты гүні те- бінгілі жайылымга бейімделген қой мен жылқы сияқты жануар- лардың үлес салмағы күрт өседі жүктеу/скачать 185,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|