Орыс география қоғамы – белгілі географияқоғамдарының бірі. Түрлі кезеңдерде әр түрлі аталған – Орыс география қоғамы (1845 – 50, 1917 – 26), Императорлық орыс география қоғамы (1850 – 1917), Мемлекеттік география қоғамы (1926 – 1938), Бүкілодақтық география қоғамы (1938 – 1991), 1991 жылдан Ресей география қоғамы. О. г. қ. 1845 ж. 6(18) тамызда Санкт-Петербургте құрылды. Қоғамды құрған 17 құрылтайшының 7-і Қазақ жерін ғыл.-зерттеулерге үлесқосқан ғылым және мемлекет қайраткерлері: Г.Гельмерсен, Ф.Берг, А.Левшин, В.Даль, В.Струве, В.Перовскийлер болды. О. г. қ. құрылған кезден бастапРесей және оған іргелес елдер туралы геогр. мәліметтержинады. Қоғамның жаңа игеріле бастаған Сібір мен ҚиырШығысқа, Қазақстан мен Орта Азияға, Орал менКавказға, ғылымға беймәлім Орт. Азия мен полюстікаймақтарға, т.б. ұйымдастырған экспед-лары дүниежүз. география ғылымына теңдесі жоқ үлес қосты. О. г. қ. географиямен қатар оған іргелес көптеген ғылымсалалары: статистика, этнография, картография, биогеография, климатология, гидрология, көлтану, топырақтану, т.б. бойынша зерттеулер ұйымдастыруғаұйытқы болды. 1851 жылдан бастап Ресейдің іріқалаларында О. г. қ-ның бөлімшелері құрыла бастады. Солардың ішінде Орынбор, Батыс Сібір, Семей, Түркістан бөлімшелері қазақ жеріне көптеген ғыл.-зерт. экспед-ларын жабдықтап жіберді. Бұл жұмысқа Кеңесүкіметі жылдарында Қазақ география қоғамы және оныңБатыс Қазақстан бөлімшесі қосылды. О. г. қ. төрағасыболып патша әулеті – ұлы князьдар белгіленген (1845 – 92 ж. Константин Николаевич, 1892 – 1917 ж. НиколайМихайлович). Бірақ нақты басқару жұмысын вице-төраға, кейін президент атқарып келді. Вице-төраға қызметінеФ.Литке, П.Семенов-Тян-Шанский, Ю.Шокальский, президенттікке Л.Берг, Е.Павловский, С.Калесник, т.б. сайланды. Географиядан үздік ғыл. жұмыстарға берілетін4 алтын (үлкен медаль, Ф.Литке, П.Семенов-Тян-Шанский, Н.Пржевальский атынд.), бірнеше күміс, қоламедальдар және сыйлықтар тағайындалған. Әр кезде О. г. қ. мүшелігіне қазақтан шыққан зерттеуші ғалымдарШ.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, М.Бабажанов, т.б. сайланды. М.Бабажанов этногр. зерттеулері үшінқоғамның күміс медалімен марапатталды. Қазақтыңтұңғыш географ-ғалымы Ш.Уәлиханов еңбектерініңтұңғыш жинағын О. г. қ. жинақтап, бастырып шығарды.
34. “Түркістандағы археология әуесқойлары үйірмесінің” (1895-1917) негізгі қызметтері мен нәтижелерін сипаттаңыз.