67. Этнография ғылымы. Этнография, этнология (гр. etnos – тайпа, халық, grapho – жазу) – қоғамдық ғылымның тайпалар мен халықтарды зерттейтін саласы. Этнография қазіргі халықтарды және ертеде өмір сүрген көне этностық топтардың шығу тегін, ру-тайпалық құрамын, қонысын, олардың өзіндік ерекшеліктерін зерттейді. Этнографияда ақпаратты жазу үшін оны алу қажет жазбалар немесе далалық нұсқаулықтар мұнда деректер объективті түрде белгілі бір мәдениеттегі этнографтың байқауынан және тәжірибесінен жазылады, ал кейбіреулері тұрақты жазбалар немесе аудиовизуалды материалдарды жинау, мысалы фотосуреттер, жазбалар, бейнематериалдар және т.б. сол адамдардың өмірі туралы. Кейбіреулері қажет Құжаттық дәлелдемелер зерттеу алаңынан жиналған, ал кейбіреулерін құрастырған пайдалы болар еді аналитикалық аннотациялар, кейбір далалық күнделіктер және кейбір естеліктер зерттеушінің өзіндік, оның ішінде этнографтың өзіндік сезімдері мен қиындықтары. Бұл мәліметтер хронологиялық түрде де, кейіннен консультация алу үшін категориялар немесе тақырыптар бойынша да сақтау арқылы ұйымдастырылады.
68. Тарихи өлкетану мен этнографияның байланысы. ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ. «белгісіз халықтардың» өмірін зерттеу мақсатында бірнеше экспедициялар жарақталды. Олар өз зерттеулерінде Ресейдің көршілес елдерін зерттеумен айналысты. Ғылым Академиясының экспедициясы Сібір, Орал, Орта Азия және басқа да аудандарды зерттеумен айналысты. Кейде этнографиялық алғашқы ғылыми еңбектерде жарыққа шығып жатты. Солардың бір бөлігі Қазақстанға айналды. Міне, нақты осы кезеңде қазақ халқының дәстүрлері, салттары жайында алғашқы жазбалар пайда болды. Олар өлкенің тарихи, табиғи ерекшелігін сипаттады.
Этнографиялық өлкетанудың объектісі ретінде мәдени өміріне тұрмыстық ерекшеліктер, олардың шығу тектері, өзгерістер ескерілді. Қоныстардың орындары, олардың сыртқы құрылымдары тұрғын үйдің ішкі ерекшеліктері, әртүрлі қоныстар зерттелінді.
Этнографиялық бақылаулардың негізгі міндеті өткен кезеңнің оқиғаларын өзгертпей баяндау, сонымен қатар қандай жаңа өзгерістер келді. Халықтың тұрмыс-тіршілігі этнографиялық зерттеудің басты объектісі болып табылды.