№12 ДӘріс атом және атом ядросы Атомның ашылуы

Жарықтың бөлшектік – толқындық екіжақтылығы

жүктеу/скачать 1,46 Mb. бет 5/11 Дата 28.04.2023 өлшемі 1,46 Mb. #88025

Бұл бет үшін навигация:

• Гейзенбергтің анықталмаушылық қатынасы
• ШРЕДИНГЕР ТЕҢДЕУІ

Жарықтың бөлшектік – толқындық екіжақтылығы Жарық бір мезгілде үздіксіз шексіз таралатын толқындық және бөлшектік (фотондар) қасиетке ие болады. 1924 жылы Француз физигі Луи де Бройль бөлшектік және толқындық табиғаты бар сипаттамалар тек электромагниттік толқындар үшін ғана емес, кез келген дененің қозғалыстағы бөлшектерінің барлығына қолдануға болады деген болжамды ортаға қойды. Оның бұл болжамы 1927 ж электрондардың шашырауын бақылаған Дэвиссон мен Джермердің тәжірибелерінде расталды. де Бройль формуласы: Мұнда P дене бөлшегінің импульсі, h Планл тұрақтысы. Фото және Комптон эффекттің ұқсастығы, айырмашылығы Ұқсастығы : Екі эффекттің екеуі де жарықтың бөлшектік қасиетін сипаттайды. Екеуі де фотон мен электронның өзара әсерлесуі нәтижесінде пайда болады. Айырмашылығы : Фотоэффект құбылысы кезінде бір электрон бір фотонды толық жұтып алады. Ал Комптон эффектісі кезінде фотон бір бөлім энергиясын электронға береді де, өзі шашырап шығып кетеді. Шашыраған сәуленің энергиясы (жиілігі) азайғандықтан толқын ұзындығы ұзарады. Фотоэффект байланысқан электронмен, Комптон эффекті еркін электронмен өзара әсерлеседі. Гейзенбергтің анықталмаушылық қатынасы Кеңістіктегі орны белгілі ықималдықпен анықталған микробөлшектің импульсі немесе жылдамдығы тек қандай да бір қателікпен анықталуы мүмкін. Микробөлшектердің бір уақытта орны мен импульсін дәл анықтауға болмайды. Атомдағы электрон ядроны қоршайтын шар қабатында кейбір ықтималдықпен тұруы мүмкін, бұл кезде электрон энергиясын анықтаудағы қателік ∆Е шамасына тең болады. Микробөлшектердің қозғалысын траекториямен сипаттауға болмайды. ШРЕДИНГЕР ТЕҢДЕУІ Берілген уақыт мезетінде тұрған бөлшектің ықтималдылығын сипаттау үшін деп аталатын толқындық функция енгізіледі. Толқындық функциясының жеке өз бетінше физикалық мәні болмайды, тек толқындық функция модулінің квадратының мәні болады. Ықтималдылық тығыздығы: кеңістіктің берілген нүктесінде бөлшектің болу ықтималдылығын анықтайды. Толқындық функция келесі шартты қанағаттандыруы керек жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу: