12 жылдық жалпы орта мектептің базалық білім мазмұнын анықтау әдістері
жүктеу/скачать 2,83 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қолданылған әдебиеттер тізімі
- 12 жылдық жалпы орта мектептің базалық білім мазмұнын анықтау әдістері
Қорытынды 12 жылдық орта мектептің оқушысы нарықтық қатынастар мен ақпараттық қоғамның өзгермелі жағдайларына анағұрлым дұрыс бейімделген, жүйелі білім негіздерін тәжірибелік іс-әрекеттерге ұштастыра білетін, функционалды сауатты, өмірлік қажетті дағдылары мен кең спектрлі құзыреттіліктері қалыптасқан, өзін-өзі дамытуға, өздігінен табысты өмір сүруге, өзіне және қоғамға пайдалы қызмет атқаруға лайықты тұлға болуы тиіс. Әлемдегі дамыған елдердің (Германия, АҚШ, Франция, Англия, Жапония, Швейцария және т.б.) білім жүйесін талдауда көрсеткендей, олардың бәрінде орта мектеп 12 немесе 13 жылға дейін созылып, соңғы 2-3 жылда міндетті түрде бейінді оқыту жүзеге асырылады. Осы елдердің барлығында оқушыларға жалпы білім негіздерін бере отырып, бейінді оқыту сатысында оларды әрқайсысының жеке интеллектуалдық- шығармашылық қабілеттеріне, рухани сұраныстарына бейімдей отырып, даралап, жеке білім бағдарламаларымен оқыту тәжірибелері қазіргі заман талаптарына бірден-бір лайық жүйе және ол тиімді нәтижесін беріп отыр. 12 жылдық білім беру үдерісінде оқушының өзіндік сана, өзіндік таным, өзіндік білім алу, өзара қарым-қатынас, өз өмірінің субьектілігі тәрізді тұлғалық сапалар бейіналды және бейіндік оқыту нәтижесінде қалыптасады және одан әрі дамиды. Жалпы орта мектептің 11-12 сыныптарында бейінді оқудан өткен мектеп түлектері қазіргі мектеп түлектерімен салыстырғанда өз мамандықтарын, өмір жолдарын таңдауға және оны дербес, табысты меңгеруге әлдеқайда жақсы әзірленіп шығады. Сондықтан, жалпы орта білімнің базалық мазмұны жан- жақты тұлғаны тәрбиелеудің құралы ретінде оқушылардың шығармашылықпен ойлау қабілетін дамытуға, өмірдің қай саласында болмасын өз орнын таба білуге, әртүрлі жағдайларда проблемаларды шеше алуға және т.б. түйінді құзыреттіліктерді қалыптастыруға бағытталады. Сонымен 12 жылдық мектептің жалпы орта білім беру деңгейінде базалық білім мазмұнын анықтау әдістері мен жобалау негіздері анықталды: – 12 жылдық мектептегі бейіндік оқытуды дамытудың басымды бағыттары; – 12 жылдық оқытудағы білім мазмұнына қойылатын талаптар; – жалпы орта білім беру деңгейіндегі оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар (түйінді мен пәндік нәтижелері); – 12 жылдық жалпы орта білім беру деңгейінде түйінді құзыреттіліктердің қалыптасу нәтижелері; – 11-12 сыныптардағы базалық білім мазмұнының білім салалары және олардың білім мазмұнына қойылатын талаптар; – бейіндік оқытудың білім беру бағыттары және олардың білім мазмұнына қойылатын талаптар мен ерекшеліктер; – 12 жылдық мектептегі жалпы орта білім беру деңгейіндегі білім мазмұнын анықтауда жүзеге асырылатын дидактикалық принциптер; – 12 жылдық мектептегі жалпы орта білім берудің базалық мазмұнын анықтаудың матрицасы берілді. 79 Ұсынылып отырған 12 жылдық мектептің жалпы орта білім беру деңгейінде базалық білім мазмұнын анықтау әдістері мен жобалау негіздері білім мазмұнын когнитивтік, іс-әрекеттік және аксиологиялық компоненттермен кіріктірілуімен анықтауды қамтамасыз етеді. Оқытудың жоғары сатысында, яғни бейіндік білім беруде оқушылар өздігінен оқу дағдыларын игере алатындықтан, оларды белгілі мәселе төңірегінде ой қозғай алатын, жеке пәндерге деген талғамы, талғауы бар саналы азамат ретінде оқушыны тани аламыз. Сондықтан 12 жылдық мектептің оқушысы нарықтық қатынастар мен ақпараттық қоғамның өзгермелі жағдайларына анағұрлым дұрыс бейімделген, жүйелі білім негіздерін тәжірибелік іс-әрекеттерге ұштастыра білетін, функционалды сауатты, өмірлік қажетті құзыреттіліктері қалыптасқан, өзін-өзі дамытуға, өз бетінше табысты өмір сүруге, өзіне және қоғамға пайдалы қызмет атқаруға лайықты тұлға болуы тиіс.
80 Қолданылған әдебиеттер тізімі 1. Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауы (2012ж. 14.12.). – Астана, 2012. 2. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы /Қазақстан Республикасы Президентінің 2010ж.07.12. №1118 Жарлығымен бекітілген. 3. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. 27.07.2007. 4. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл
жоспары /Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 ж. 25.06 №832 Қаулысымен бекітілген. 5. «Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары /Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011ж. 30.12. №1684 Қаулысымен бекітілген. 6. Шамшиева М.А. «Жас ерекшелігі педагогикасы» пәні бойынша оқу- әдістемелік нұсқау. – Ақтау: КМТжИУ, 2010. – 43 бет. 7. Белкин А.С. Основы возрастной педагогики. – М.: Издательский центр «Академия», 2000. – 192 с. 8. Петровский А.В. Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы. Алматы, «Мектеп». – 1987. 125б. 9. Әбдікәрімұлы Б., Айқынбаева Г.Қ. 12 жылдық мектепке
өту мәселесінің педагогикалық-психологиялық ерекшеліктері: Ғылыми басылым. – Астана: ЕГИ, 2008. – 284 б. 10. Айқынбаева Г.Қ. 12 жылдық мектепке өту мәселесінің педагогикалық- психологиялық ерекшеліктері: п.ғ.к. ғыл. дәрежесін алу үшін дайын. дисс. Авторефераты. – Астана, 2008. – 32 б. 11. Мұқанов М.М. Жас ерекшелік және педагогикалық психология. – Алматы, «КазПИ баспасы», 1980. – 29б. 12. Поливанова К.Н. Психологическое содержание подросткового возраста //Вопросы психологии, 1996. – №1. – С.20-23. 13. Ахтаева Н.С., Әбдіғапбарова А.І., Бекбаева З.Н. Әлеуметтік психология. – Алматы: «Қазақ университеті», 2007. 14. Кон И.С. Психология юношеского возраста. – М., 1979. 15. Васильев С. Профессиональная ориентация учащихся как одно из условий осознанного выбора профиля обучения //Мектеп директоры = Директор школы. – 2008. – № 3. – С.35-37. 16. Смағұлова Г.Қ. және т.б. Шетелдік тәжірибедегі 12 жылдық білім беру //Аль-Фараби атындағы ҚазҰУ хабаршысы. – Алматы, 2012. – 9 б. 17. Карибаева А.А. 12-летнее образование в странах с переходной экономикой// Абай атындагы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы. Әлем халықтары тілдері сериясы. = Вестн. КазНПУ им. Абая. Сер. Языки народов мира. – 2006. – №1(8). – С.87-89.
81 18. Дружинский А.Н. Международный опыт 12-летнего среднего образования //Сборник Международной научно-практической конференции «Научное обеспечение функционирования 12-летнего среднего образования». – Алматы, 2007. – 20-21 апреля. – Ч.1. – С.45-49. 19. Жұмағұлов Б.Т. Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің дамуы//12 жылдық білім беру = 12-летнее образование. – 2010. – №10. – Б.7-10. 20. Дуйсебек А.Т. Современные векторы трансформации методологии и содержания образования //12 жылдық білім беру = 12-летнее образование. – 2011. – №5. – С.50-53. 21. Муканова С.Д. Концептуальные основы развития профильного обучения в Республике Казахстан //Білім беру мекемесі басшыларыныц аныктамалығы = Справочник руководителя образовательного учреждения. – 2011. – № 8. – С.74-84. 22. Бегалинова К.К. Современные тенденции образования //12 жылдық білім беру = 12-летнее образование. – 2010. – №12. – С.3-6. 23. Дуйсебек А.Т.,
Туяков Е.А.
Модернизация казахстанского образования в контексте общечеловеческих, национальных и личностных приоритетов //Материалы международной научно-практической конференции «Образование: Традиции и инновации». – Прага, Чешская республика (27.12.2012г.). – С.347-351. 24. Садыков Т.С.,
Абылкасымова А.Е.
Методология 12-летнего образования. – Алматы: НИЦ «Ғылым», 2003. – 164 с. 25. Дуйсебек А.Т. Современные аспекты обновления содержания школьного образования //Сб.материалов Международной заочной научно- практической конференции «Педагогические и психологические науки: актуальные вопросы». – Новосибирск, 31 октября 2012 г. – С. 36-38. 26. Бұшымбаева Қ.Т. 12 жылдық білім беру жүйесінде жаңа түйінді құзыреттіліктерді пайдалану// Қазақ тілі Қазақстан мектебінде=Казахский язык в Казахстанской школе. – 2011. – № 4. – 34-38 б. 27. Бұзаубақова К.Ж. Құзыреттілік тұрғыдан білім берудегі білім сапасының мәні //«Шаяхметов оқулары» атты Республикалық ғылыми- практикалық конференция материалдары. – Павлодар, 2009. – Б.237-243. 28. Хуторской А. Ключевые компетенции как компонент личностно- ориентированной парадигмы образования //Народное образование. – 2003. – №2. – С.4-9. 29. Андриенко Е.В., Пономарева Е.С. Формирование коммуникативной компетентности учащихся в процессе профильного образования // Педагогика жэне психология = Педагогика и психология (КазНПУ им.Абая). – 2010. – №1. – С.28-32. 30. Афанасьева С.И. Формирование информационной компетентности учащихся в профильных классах //Наука
и образование: история, современность, перспективы развития: Сб. докл. междунар. науч.-практ. конф. (15-16 окт. 2010 г.). – Усть-Каменогорск, 2010. – Ч.З. – С.123-128. 31. Дуйсебек А.Т. Векторы обновления содержания образования в контексте современных мировоззренческих трансформации // Сб.материалов
82 III Международной научно-практической конференции «Теория и практика современного образования». – Санкт Петербург, 20-21 ноября 2012 г. – С.28-34. 32. Дүйсебек Ә.Т. Құндылық өзгерістері жағдайында білім мен тәрбие мазмұнын жетілдірудің әдіснамалық негіздері //Республикалық ғылыми- практикалық конференция жинағы. – Арқалық:
Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты, 2012. – Б.24-28. 33. Иванова Н. Теоретико-методологические основы содержания образования в 12-летней школе //12 летнее образование. –2005. – №7. – С.3-15. 34. Бабаев Д.В., Омаралиев А.Ч. Совершенствование профессионального мастерства учителей естественно-математических дисциплин //Абай атындагы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы. Физика-математика ғылымдары сериясы = Вестн. КазНПУ им. Абая. Сер. Физико-математические науки. – 2005. – №2(13). – С.37-40.
35. Дуйсебек А.Т. Совершенствование естественнонаучного образования в контексте современных требований //«Білім-Образование» спецвыпуск для I съезда учителей химии и биологии РК «Школьное естественнонаучное образование: общество, наука и технология XXI века». – Усть-Каменогорск, июнь 2012 г. – С.14-16. 36. Столетов В.Н. О научных основах отбора содержания образования для учебников //Проблемы школьного учебника. – Вып.8. – М., 1980. – С.6-16. 37. 12 жылдық білім беруге көшу бойынша 7-ші эксперименттік сыныптардың байқау оқулықтары мен ОӘК-нің сапасын апробациялау мониторингі. – Астана, 2010. – 67 б. 38. 12 жылдық мектепке арналған оқу әдебиеттерінің сапа мониторингі: 8-ші эксперименттік сыныптарға арналған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін өткізу қорытындысы. – Астана, 2011. – 65 б. 39. 12 жылдық мектепке арналған оқу әдебиеттерінің сапа мониторингі: 9-ші эксперименттік сыныптарға арналған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерін өткізу қорытындысы. – Астана, 2011. – 52 б. 83 Мазмұны Кіріспе ……………………………………………………………………….. 3 1 12 жылдық мектептің 11-12 сынып оқушыларының физиологиялық ерекшеліктері.......................................................................................... 5 1.1 1.2 Мектеп жасындағы жасөспірім шақ оқушылардың физиологиялық ерекшеліктері.................................................................................... Мектептің жалпы орта білім беру деңгейінде оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастыру гигиенасы.................................................................. 5 7 2 12 жылдық мектептің 11-12 сыныптарында оқытудың психологиялық- педагогикалық ерекшеліктері................................................................ 11 2.1
2.2 2.3
Мектеп жасындағы жасөспірімдік шақ
оқушылардың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы.................................... Жоғары сынып
жасөспірім жасындағы оқушылардың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері.................................. Жоғары сынып оқушыларына болашақ мамандықтарына бағыт берудің психологиялық аспектілері.................................................. 11 13
3 12 жылдық мектепте жалпы орта білімнің базалық мазмұнын анықтау әдістемесі................................................................................................. 20 3.1
3.2 3.3
Бейіндік оқытуды ұйымдастыру бойынша шетелдік және қазақстандық тәжірибелер................................................................... 12
жылдық мектепте бейіндік оқытуды
дамытудың тұжырымдамалық негіздері............................................................... 12 жылдық мектептегі жалпы орта білім берудің базалық мазмұнын жобалау негіздері............................................................... 20 29
4 Жалпы орта мектепте негізгі оқу пәндерінің үлгілік базалық мазмұны.................................................................................................. 44 4.1
4.2 4.3
4.4 4.5
4.6 «Тіл және әдебиет» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны............................................................................................ «Математика және информатика» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны................................................................. «Жаратылыстану» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны............................................................................................. «Адам және қоғам» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны............................................................................................. «Технология» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны. ............................................................................................ «Дене шынықтыру» білім саласындағы пәндердің үлгілік базалық мазмұны............................................................................................... 44 58 61 66 69 72 Қорытынды..................................................................................................... 78 Қолданылған әдебиеттер тізімі.................................................................... 80 84 12 жылдық жалпы орта мектептің базалық білім мазмұнын анықтау әдістері Әдістемелік құрал Басуға 01.04.2013 қол қойылды. Пішімі 60×84 1/ 16 . Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс. Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 5,0. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК 010000, Астана қ., Достық көшесі 20, «Санкт-Петербург» с.-і. о., 13-қабат. жүктеу/скачать 2,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|