АЛЛЕРГИЯНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫНЫҢ СЕБЕПТЕРІ Ересектер мен балалардағы тағамдық аллергия тағаммен бірге келетін ақуыздармен, сирек ақуыз тәрізді заттар – гаптендермен байланысты. Мұндай ақуыз молекулаларының құрамында иммунитеттің генетикалық түрде шартталған өзгерулеріне ұшыраған адамдарда қорғаныш иммундық реакцияны белсенді ете алатын учаскелері бар. Асқазан мен ішектің күйі де маңызды: олардың аурулары кезінде аллергеннің иммунокомпетентті жасушалармен немесе антиденелермен байланысу ықтималдығы артады, оған сезімталдығы жоғарылайды.
Патогенез Азық-түлік аллергиясын дамыту процесінде бастапқыда дене сезімталдығы пайда болады – ол аллергиямен алғашқы байланыста болады. Соңғы иммундық жасушалар мойындайды, ол аралық реакциялар сериясы арқылы E класы иммуноглобулиндердің пайда болуына себепші болады, бұл белок құрамына тән. Осы типтегі антиденелер мата базофилдерінің бетіне сіңдіру қабілетіне ие, мұнда ұзақ уақыт бойы қалып отырмын. Созылмалы антигенді қайта енгізгенде ол IgE-ге байланыстырады, бұл масттық жасушаларды белсендіреді, гистаминді босату арқылы олардың деграданиясын тудырады. Бұл биогенді амин қан тамырларын кеңейтуге әкеледі, тіннің ісінуі, жүйке тітіркенуі – бұл өзгерістер қышқыл теріден көрінеді, қатерлі ісік, диспепсиялық бұзылулар.
Бала кезіндегі азық-түлік аллергиясының ерекшелігі — аурудың патогендік тізбегінен сезімталу сатысын алып тастау. Аллергендерге қарсы антиденелер баланың ағзасына трансплантат немесе анасының сүтімен енеді, кейбір өнімдерге төзімсіздік сезінеді. Осы себептен, аллергиямен ауыратын әйелдерге жүктілік пен лактация кезінде өздерінің диетасын бақылау керек – әйтпесе нәрестеде патологияны дамыту қаупі бар. Бірақ балалардағы бұл жағдайдың ұзақтығы шамалы – ананың антиденелері емшек сүтімен аяқталғаннан кейін бірнеше аптадан кейін ағзадан толығымен жойылады.
БАЛАЛАРДЫҢ ТАҒАМДЫҚ АЛЛЕРГИЯСЫ
Көптеген жағдайларда балалардың аллергиялық реакциялары анасының жүктілік немесе лактация кезеңінде дұрыс емес тамақтануынан туындайды. Мысалы, жүктілік кезінде жұмыртқаны шамадан тыс тұтыну үлкен ықтималдықпен балада осы өнімге аллергияның пайда болуына әкеледі.
Алайда, аллергияның нағыз себебі –иммунитеттің генетикалық бұзылулары болып табылады, олар тұқым қуалай немесе аяқ астынан пайда болуы мүмкін.
Көбінесе балалардың тағамдық аллергиясы төмендегідей факторларға байланысты:
Сиыр сүті ақуызына аллергия емшектегі сәбилердің 2-3% байқалады. 5 жасқа қарай, осы емделушілердің 80% -да ол жоғалып, 6 жасқа дейін 100 баланың 1-і ғана сиыр сүтіне төзе алмайды.
Баланың өмірінің алғашқы жылдарында кемінде бір рет тағамдық аллергия пайда болуының ықтималдығы 17%.