ХРОНИКА  БЕЛГОРОДСКИЕ  ВСТРЕЧИ

110 
На  конференции  обсуждались  актуальные  и  теоретически  значимые  вопросы,  связанные  с  пред-
ставлением  культурного  концепта  как  речемыслительной  категории.  Такие  доклады,  как  «Фразеоло-
гизмы как средство вербализации культурного концепта», «Оценочные концепты и ценностная картина 
мира (на материале русского и чешского языков)», «Поэтический текст как социокультурологический 
источник» и другие вызвали интерес у широкого круга специалистов-филологов, поскольку были вы-
полнены на стыке разных наук: лингвистики, философии, истории, социологии, культурологии. Объек-
том этнолингвистического анализа стал обширный языковой материал — от слова до текста. 
          
 
Необходимо  отметить  особую  значимость  докладов,  посвященных  методологии  лингвокульту-
рологических исследований: «Этнокультурные константы языкового сознания», «Влияние этнокуль-
турных и личностных факторов на формирование значения слова», «Концепт и значение языкового 
выражения» и др., в которых демонстрировались новые эффективные методики выявления особенно-
стей  национально-языковой  ментальности  и  культуры,  составляющих  основу  процесса  концептооб-
разования. 
Объектом пристального внимания участников конференции стали актуальные проблемы неоло-
гизации языка, современного словотворчества, рассматриваемые как на новейшем словарно-справоч-
ном материале, так и на материале современных СМИ, субкультурной лексики, например, футболь-
ных фанатов. 
В докладах участников конференции была осуществлена попытка исследования языковой и на-
циональной  картины  мира  в  творчестве  классиков,  мастеров  поэтического  слова  (Н.А.Некрасова, 
Н.С.Лескова,  А.Т.Твардовского,  М.А.Шолохова,  М.А.Волошина,  Н.С.Гумилева,  И.А.Бродского),  а 
также в произведениях поэтов постмодернистской эпохи (Тимура Кибирова). 
Особый интерес вызвали доклады, разрабатывающие проблемы одной из современных интегра-
ционных дисциплин — лингвофольклористики. Выступления участников конференции были посвя-
щены исследованию языка народных сказок, былин, лирических песен, частушек, паремийного фон-
да, при этом был привлечен фольклорный материал Белгородского региона. 
Неотъемлемой частью конференции явилась культурная программа, которую организаторы кон-
ференции продумали с особой тщательностью, ведь Белгород — это древняя история и современный 
город, это память о годах, овеянных славой, и один из крупных промышленных, культурных и науч-
ных центров России. Поэтому участникам конференции было особо приятно после напряженной ра-
боты познакомиться с утопающим в зелени белым городом, его золотоглавыми храмами, историче-
скими памятниками святым, русским князьям, знаменитым полководцам и деятелям культуры. 
Глубокий трепет вызвала экскурсия на мемориальный комплекс «Прохоровское поле» — место 
знаменитого сражения Великой Отечественной войны — Огненной дуги (Белгородское направление). 
В память о тысячах погибших в этой исторической битве каждые 15 минут над землей, политой кро-
вью, звонит колокол… 
Но новая история Белгорода начинается, конечно, с Белгородского университета, которым гор-
дятся не только преподаватели и студенты, но и все белгородцы. История университета насчитывает 
почти 130 лет.  Сегодня  это  самый  динамично  развивающийся  вуз  Российской  федерации.  Мощная 
материальная база университета, высокий научный потенциал профессорско-преподавательского со-
става привлекают к нему внимание молодежи. В настоящее время в БелГУ обучаются 23252 студента 
из 57 регионов  России  и 40 зарубежных  стран.  Библиотека,  обсерватория,  музей,  дворец  культуры 

111 
студентов,  новейшее  общежитие,  зимний  сад,  конноспортивная  школа,  зона  отдыха  на  Черном  мо-
ре — все это результаты работы университета, реальная поддержка Попечительского совета универ-
ситета во главе с губернатором области, забота всех жителей города. 
Недаром  площадь  перед  главным  корпусом  университета  с  Архангелом  Гавриилом,  несущим 
«благую весть», студенческий храм с вратами в виде книги стали любимыми местами белгородцев, 
своеобразной «визитной карточкой» города. 
Как  известно,  научные  конференции  ценны  не  только  прослушанными  докладами,  заданными 
вопросами и научной полемикой, но главное, пожалуй, — это общение исследователей, плодотворное 
научное сотрудничество, обмен опытом, мнениями, возможность убедиться в верности своих наблю-
дений, определить общие тенденции в решении той или иной проблемы. 
В  этом  смысле  душой  конференции  стал,  безусловно,  профессорско-преподавательский  состав 
кафедры русского языка и методики преподавания во главе с организатором конференции — профес-
сором Николаем Федоровичем Алефиренко и членами оргкомитета: профессорами Светланой Алек-
сеевной  Кошарной,  Ларисой  Ивановной  Плотниковой — нашей  землячкой,  выпускницей  Караган-
динского  государственного  университета,  докторантом  кафедры  Ириной  Ивановной  Чумак-Жунь. 
Благодаря  их  усилиям  к  началу  конференции  были  изданы  ее  материалы  в  виде  сборника  научных 
статей
1
, подготовлены памятные папки участникам, организована выставка трудов членов кафедры. 
Профессиональный подход и тепло души наших коллег сблизили ученых из разных городов, стран и 
сделали встречи на белгородской земле настоящим праздником науки, языка и культуры. 
 
 
С.Ж.Бралина, 
доцент кафедры русской и зарубежной  
литературы КарГУ им. Е.А.Букетова  
канд. филол. наук 
 
 
 
 
 
                                                      
1
Этнокультурные константы в русской языковой картине мира: генезис и функционирование: Материалы междунар. 
науч. конф. (Белгород, 29 сентября – 1 октября 2005 г.) / Под ред. д-ра филол. наук, проф. Н.Ф.Алефиренко. — Белгород: 
Изд-во БелГУ, 2005. — 360 с. 

112 
АВТОРЛАР  ТУРАЛЫ  МƏЛІМЕТТЕР 
СВЕДЕНИЯ  ОБ  АВТОРАХ 
Абишева У.К. — зав. кафедрой русской и зарубежной литературы кандидат филологических на-
ук, доцент, Казахский национальный университет им. аль Фараби, Алматы.  
Аманбаева З.Ж. — ст. преподаватель кафедры теории и практики перевода, Западно-Казахстан-
ский институт языков и менеджмента «Евразия», Уральск.  
Ахатова Б.А.  —  старший  научный  сотрудник  кандидат  филологических  наук,  доцент,  Ка-
захский университет международных отношений и мировых языков им. Абылай хана, Алматы.  
Əміренов Ə.Д. — аға оқытушы, Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты.  
Бралина С.Ж. — доцент кафедры русской и зарубежной литературы кандидат филологических 
наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова.  
Горбунова Г.З. — доцент кафедры русской и зарубежной литературы кандидат филологических 
наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Ескеева М.Қ. — филология ғылымдарының кандидаты, доцент, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия 
ұлттық университеті, Астана.  
Жакупов Ж.А.  —  профессор  кафедры  казахского  языкознания  доктор  филологических  наук, 
Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Жарылғапов Ж.Ж.  —  қазақ  əдебиеті  жəне  теориясы  кафедрасының  меңгерушісі  филология 
ғылымдарының кандидаты, доцент, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті.  
Жунусова Ж.Н. — профессор кафедры методики и практики русского языка и литературы док-
тор филологических наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Жұмағұлов С.Б.  —  қазақ  əдебиеті  жəне  теориясы  кафедрасының  докторанты,  филология  ғы-
лымдарының кандидаты, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Задорожнева О.В.  —  магистрант  І  курса  философско-психологического  факультета,  Караган-
динский государственный университет им. Е.А.Букетова.  
Кенжеғалиев С.А.  —  қазақ  тіл  білімі  кафедрасының  аспиранты,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қара-
ғанды мемлекеттік университеті. 
Лю Чжимэй — кафедра русского языка, Чжэнчжоуский университет, КНР.  
Окушева К.К. — ст. преподаватель кафедры иностранных и русского языков, Восточно-Казах-
станский государственный технический университет им. Д.Серикбаева, Усть-Каменогорск.  
Рапишева Ж.Д.  —  қазақ  тіл  білімі  кафедрасының  аға  оқытушысы  филология  ғылымдарының 
кандидаты, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті. 
Савченко Т.Т. — зав. кафедрой русской и зарубежной литературы доктор филологических на-
ук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Смагулова А.Б.  —  преподаватель  кафедры  общего  и  русского  языкознания,  Карагандинский 
государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Тряпочкина В.Р. — ст. преподаватель кафедры русской и зарубежной литературы, Карагандин-
ский государственный университет им. Е.А.Букетова. 

113 
Тілеубердиев Б.  —  филология  ғылымдарының  кандидаты,  доцент,  М.О.Əуезов  атындағы 
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, Шымкент.  
Филимонова А.П.  —  ст.  преподаватель  кафедры  русской  и  зарубежной  литературы,  Караган-
динский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Харитонова Л.М.  —  доцент  кафедры  русской  и  зарубежной  литературы  кандидат  филологи-
ческих наук, Карагандинский государственный университет им. Е.А.Букетова. 
Шадыкенов Ə.Қ.  —  қазақ  тіл  білімі  кафедрасының  оқытушысы,  Е.А.Бөкетов  атындағы  Қара-
ғанды мемлекеттік университеті. 
Шингарева М.Ю. — декан  факультета  иностранных  языков,  Южно-Казахстанский  открытый 
университет. 
 

114 
2005 жылғы «Қарағанды университетінің хабаршысында»  
жарияланған мақалалардың көрсеткіші.  
«Филология» сериясы 
 
 
 
№ 
б. 
ҚАЗАҚ  ТІЛ  БІЛІМІ 
Атабаева М.  Лексикалық  мағына  жəне  коннотация  (диалектілік  лексика  материалдары 
бойынша).......................................................................................................................................................  3 67 
Əбдікəрім Н. Қаратпа сөздердің синтаксистік жүгі .........................................................................  2 15 
Əбдірахманов Р.Х. Қазақ тіліндегі клише құрылымы......................................................................  1 24 
Əділова А.С. Ономастикалық интертекстер......................................................................................  1 5 
Əлкебаева Д.А. Сын есімнің стильдік қызметі .................................................................................  
3 
63 
Əшімов Ж.М. Қазақстандағы мемлекеттік тілдің қалыптасуы мəселесіне ....................................  1 13 
Бекмашева А.Н. Паронимдердің зерттелу жайы.......................................................................... 2 19 
Боранбаев С. Қыпшақ тілі етістіктерін зерттеу мəселелері ............................................................  2 11 
Дайырбекова А.К.  Ə.Кекілбаевтің  «Үркер», «Елең-алаң»  романдарындағы  ішкі  монологтың 
тілдік ерекшеліктері.....................................................................................................................................  2 25 
Ескеева М.Қ. Тіл дамуындағы тұлға мен мазмұн тұтастығы ..........................................................  4 71 
Жақыпов Ж.А. Күрделі синтаксистік бірліктің шекарасын межелеу мəселесіне..........................  4 60 
Жапақов С.И., Жұбанова С.Х. «Аялық білім» жөнінде ұғымдар мен пайымдаулар ....................  3 59 
Кəукербекова Б.С. Сөзқолданыстағы семантикалық екіұштылықтың туындау негіздері............  1 20 
Кенжеғалиев С.А. Ділдік лексикон мəселесі ....................................................................................  4 81 
Күзембаева Б.Т. Эпоним мен антропонимнің тілдік сипаты...........................................................  1 18 
Қазанбаева А.З.  Этномəдени  атаулардың  көркем  шығармадағы  қолданысы  (Ж.Аймауытов-
тың «Күнікейдің жазығы» повесінің негізінде).........................................................................................  2 4 
Махметова А.С. Етістікті фразеологизмдердің лексика-семантикалық ерекшелігі мен грамма-
тикалық сипаты (М.Жұмабаев поэзиясы негізінде) ..................................................................................  3 72 
Нұрмұқанов Х.М.,  Балапанова Қ.Ж.  Х.Есенжановтың  «Ақ  Жайық»  трилогиясындағы  теңеу-
лердің құрылымдық, семантика-стилистикалық сипаты..........................................................................  3 57 
Рапишева Ж.Д. Алғашқы ғылыми əдебиет үлгілеріндегі терминдік қолданыстар.......................  1 9 
Рапишева Ж.Д. Морфологиялық тұлға-тəсілдердің алғашқы ғылыми-көпшілік əдебиетте қол-
данылу ерекшеліктері ..................................................................................................................................  4 64 
Тілеубердиев Б. Қазақ жеріндегі су көздерін сипаттайтын егін шаруашылығына қатысты гео-
графиялық атаулар мен этномаркерлер......................................................................................................  4 74 
Шадыкенов Ə.Қ. Экзотикалық лексика тарихынан .........................................................................  4 78 
Шоқым Г.Т. Қазақ мақал-мəтелдерінің гендерлік сипаты...............................................................  2 7 
ЖАЛПЫ  ЖƏНЕ  ОРЫС  ТІЛ  БІЛІМІ 
Алямкина Д.С. «Аралас мəтін» ұғымының анықтамасы..................................................................  3 26 
Аманбаева З.Ж.  Қазақша  газет  мəтінінде  қолданылатын  эмотивті-экспрессивті  пунктуация-
лық белгілердің прагматикалық аспектісі..................................................................................................  4 14 
Ахатова Б.Ə. «Сана» мен «тілдік сана» ұғымдарының арақатынасы ............................................  4 4 
Əшімов Ж.М. Қазақ тілі — мемлекеттік тіл: мəселенің əлеуметтік-лингвистикалық қырлары ..  1 36 
Бейсембаева С.Б. Дыбыстық құбылыстар жəне олардың ым мен ишаратпен байланысы...........  3 15 
Жұмағазиева С.Х.  Тілдік-құрылымдық  түрлердің  газет-публицистикалық  мəтіндегі  ауысуы 
мен өзара қарым-қатынасы..........................................................................................................................  3 21 
Исаев М.К.,  Шобрис Т.,  Габдуллина Г.  Контрастивті  лингвистиканың  теориялық  жəне  қол-
данбалы тұрғыдағы кейбір мəселелері .......................................................................................................  3 4 
Қайыржанов А.Қ. Тілдік жүйенің синергетикалық негіздері .........................................................  2 49 
Ли В.С. Орыс тіліндегі инфинитивтік пропозиция жəне модальдік мəселесі................................  2 60 
Мəдиева Г.Б.  Ономастикалық  кеңістіктің  перифериялық  түрлерінің  дифференциациясы 
жайында ........................................................................................................................................................  1 29 
Оқышева К.Қ. Рефлексияның лингвистикалық аспектілері ............................................................  4 8 
Оспанова А.А. Полиглот Л.Н.Гумилевтің лингвистикалық экскурстары ......................................  3 32 
Пак М.К. Архангельдік говорлардағы кең мағыналы сөздердің семантикасы..............................  2 52 
Пак М.К. Диалектілік жүйедегі жалпы орыс зат есімдерінің көне мағыналары ...........................  3 10 
Сиривля М.А. Лексикалық перифразалардың қолданылу сипаты бойынша түрлері ....................  1 43 
Смағұлова А.Б.  Орта  ғасырлық  орыс  фразеологиясындағы  фразеосемантикалық  өрістердің 
ұлттық-мəдени маңыздылығы.....................................................................................................................  4 18 

115 
Тəжібаева Р.Д. Антропоцентризм мақалдарды зерттеу принциптерінің бірі ретінде .................  1 39 
Торпакова Е.А. Сөйлемнің құрылымдық сұлбасын қарама-қайшылық тəсілі арқылы оқыту ту-
ралы ...............................................................................................................................................................  2 57 
Шайбақова Д.Д. Көп этникалық қоғамдағы дəнекер тілдер ...........................................................  3 18 
Шингарева М.Ю. «Əлем бейнесі» лингвокогнитивтік феномен ретінде .......................................  4 23 
САЛҒАСТЫРМАЛЫ  ТІЛ  БІЛІМІ 
Айкенова Р.А., Ғалимова А.М. Көркем аударма жасауда ана тілінің ерекшеліктерін ескеру мə-
селелері..........................................................................................................................................................  3 85 
Əлібекова Г.М. Орыс жəне қазақ тілдеріндегі тілдік бірліктердің арасындағы ұқсастықты көр-
сететін билингвальдік салғастырмалы əдіс («Г.А.Мейрамов мектебінің» зерттеулері бойынша) .......  2 78 
Жүнісова Ж.Н. Қостілділік сөздіктердің салғастырмалы-типологиялық аспектіде қарастыры-
луы .................................................................................................................................................................  4 85 
Лю Чжимэй. «Нөлдік» формадағы қаратпа сөз ...............................................................................  4 88 
Найманова Ч.К.  Ағылшын,  қырғыз  жəне  орыс  тілдеріндегі  сөйлем  модельдерінің  теориясы 
мəселесіне .....................................................................................................................................................  3 91 
Насырова А.Б. Қостілділердің ауызекі сөйлеу тіліндегі экспрессивтік құрылымдар...................  3 80 
ҚАЗАҚ  ƏДЕБИЕТІ  ЖƏНЕ  ФОЛЬКЛОРТАНУ 
Əбдуов М.І. Діни эпостардағы варианттылық мəселесі...................................................................  2 28 
Əбдуов М.І. Діни эпостың пайда болуы ............................................................................................  1 47 
Əміренов Ə.Д. Мақыш Қалтаевтың татар тілінен аударған кітаптары жайында...........................  4 
103 
Əшірбекова А.Б. Көркемдік ізденістер сипаты.................................................................................  2 39 
Бралина С.Ж. Фольклорлық мəтіннің туындау принциптері..........................................................  1 51 
Жарылғапов Ж.Ж. Д.Исабековтің «Сүйекші» повесіндегі экзистенциалистік таным..................  4 
100 
Жұмабеков М.К. Фольклордағы loci communes-тың əдет-ғұрыппен байланысы ..........................  3 44 
Жұмағұлов А.Б. Əдебиет тарихын дəуірлеудің əдіснамалық негіздері..........................................  1 58 
Жұмағұлов С.Б. Ғұмар Қараштың көсемсөздері ..............................................................................  4 93 
Жұмағұлов С.Б., Жүнісова Н.Ш. Детективтік роман жанры ..........................................................  2 44 
Қалыбекова Қ.С. ХХ ғасырдың 60-жылдарындағы əдеби сын .......................................................  2 34 
Құлбарақов С. «Боран» романындағы көпүнділік............................................................................  3 49 
Рысбеков Б.Т. Ə.Қоңыратбаев — қазақ фольклорын зерттеуші .....................................................  1 54 
Савельева В.В. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы қазақстандық əдебиеттануда орыс əдеби-
етінің оқытылу тарихнамасы. (ІІ-бөлім) ....................................................................................................  3 36 
Шахина С.Ж. Өтірік өлеңдердің қалыптасу заңдылықтары ...........................................................  3 52 

жүктеу/скачать 2,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: