5. Жоғары мектеп педагогикасының әдістемесі
Іргелі зерттеулер (Фундаментальные
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қолданбалы зерттеулер (Прикладные исследования)
- Әзірлемелер (Разработки)
- өзектілігі, жаңалығы, теориялық және практикалық маңыздылығы
| Іргелі зерттеулер (Фундаментальные исследования) – бұл педагогиканың теориялық және практикалық жетістіктерін қорытындылайтын немесе болжамды негізде педагогикалық жүйелердің даму модельдерін ұсынатын жалпылама тұжырымдамалар болып табылатын зерттеулер.
Қолданбалы зерттеулер (Прикладные исследования) – бұл педагогикалық процестің жекелеген жақтарын терең зерттеуге, көпжақты педагогикалық практиканың заңдылықтарын ашуға бағытталған зерттеулер. Әзірлемелер (Разработки) бұрыннан белгілі ережелерді ескеретін нақты ғылыми-практикалық ұсыныстарды негіздеуге бағытталған (Сластенин В.А. және басқалар, 2002). Типологияның басқа түрлері 17 суретте көрсетілген. Педагогикалық зерттеулердің типологиясы бюджеттік шаруашылық келісім-шарттар қаржыландырылмайтын іргелі қолданбалы даму (разработки) ұзақ мерзімді қысқа мерзімді жедел зерттеулер эксперименттік әдістемелік сипаттама тарихи-библиографиялық аралас түрі Сурет 17 – Педагогикалық зерттеулердің типологиясы Кез-келген ғылыми зерттеу белгілі әдіснамалық параметрлерді: проблема, тақырып, объект, зерттеу тақырыбы, мақсаты мен міндеттері, гипотеза және қорғалатын ережелерді анықтауды қамтиды. Зерттеу сапасын бағалау критерийлеріне: өзектілігі, жаңалығы, теориялық және практикалық маңыздылығы жатады. Педагогикалық зерттеудің әдіснамалық аппараты педагогикалық зерттеудің әдіснамалық параметрлері мен өлшемдерін қамтиды (18-сурет). Педагогикалық зерттеудің әдіснамалық аппараты Сурет 18 – Педагогикалық зерттеудің әдіснамалық аппараты Кез-келген ғылыми зерттеу шешуді қажет ететін мәселелер жинақталған қызмет саласын яғни зерттеудің объектілік саласын таңдаудан басталады. Педагогикада бұл, мысалыға алсақ мектепке дейінгі тәрбие, жоғары мектеп, азаматтық тәрбие, патриоттық тәрбие жатады. Бір жағынан, объектілік саланы таңдау – маңыздылығына, проблемалардың болуына, оларды зерттеудің болашағына, екінші жағынан – зерттеушінің мүдделеріне, оның зерттеу және педагогикалық тәжірибесіне, сондай-ақ ғылыми ұжымның, жетекшінің ғылыми мектебінің зерттеу бағытына байланысты. Зерттеу мәселесі мен тақырыбын таңдау. Мәселе практикалық тапсырмамен синоним; «Надандық туралы білім»; белгілі мен белгісіз арасындағы, белгіліден белгісізге дейінгі көпір болып табылады. Мәселенің мәні – қалыптасқан фактілер мен олардың теориялық тұжырымдамасы, фактілерді, түсіндірмелерді әр түрлі түсіндіру арасындағы қайшылық. Мәселе – тәжірибені терең зерделеудің нәтижесі. Ғылыми мәселе ғылым арқылы шешілуі керек негізгі қайшылықты білдіреді. Мәселені шешу зерттеудің мақсаты болып табылады. Объект - бұл таным процесі бағытталған нәрсе. Зерттеу пәні(Предмет исследования) – бұл объектінің жағы. Бұл тікелей зерттеуге жататын объектінің теориялық тұрғыдан маңызды қасиеттері, жақтары, ерекшеліктері болып табылады. Мақсатқа, объектіге, тақырыпқа сәйкес гипотезаны тексеруге бағытталған зерттеу міндеттері – зерттеу барысында шындықты тексеруге болатын болжамдар жиынтығы анықталады. Педагогикалық зерттеу әдетте екі бөлімнен тұрады: әдістемелік және процедуралық. Өзектілігі (Актуальность) зерттеу жүргізудің қажеттілігі мен уақтылығын көрсетеді. Ғылыми жаңалық (Научная новизна) – ұл жаңа теориялық немесе практикалық тұжырымдар, білім беру заңдылықтары, құрылымы, механизмі, әдістері, модельдері, принциптері, түсініктері, тәсілдері және т. б. Зерттеудің теориялық маңыздылығына – ғылыми-зерттеу нәтижелерінің оқыту мен тәрбиелеу, педагогика теориясы мен тарихы саласындағы қолданыстағы тұжырымдамаларға, идеяларға, әдістерге әсерін көрсететін ғылыми зерттеу критерийі жатады. Ол алынған мәліметтердің әсерінен педагогикалық санада болатын теориялық идеялардағы өзгерістерді (проблемалық, тәртіптік, жалпы педагогикалық) сипаттайды. Зерттеудің практикалық маңыздылығына – оқу-тәрбие процесі, оқыту және оқыту әдістемесі, тәрбие жұмысын ұйымдастыру және т. б. бойынша зерттеу нәтижелерінің әсері кіреді. Педагогикалық зерттеу әдістері Жіктеу (Классификация) – бұл зерттеу әдістерін жалпылық дәрежесіне және теория мен практикамен байланысына қарай бөлу. Бөлу критерийлері сыныптардың қиылыспауы және толықтығы болып табылады. Зерттеу әдістерінің дәстүрлі классификациясы: әдістерді теориялық және эмпирикалық деп бөлу; әдістерді жалпыға ортақ, жалпы ғылыми және жеке ғылыми деп бөлу (сурет 19). Зерттеу әдістері |