5. Жоғары мектеп педагогикасының әдістемесі
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұлғаға бағытталған тәсіл
- Жеке тұлғаның
Синергетикалық тәсіл педагогикадағы жүйелік тәсілдің жалғасы ретінде келесі ережелермен сипатталады.
Педагогикалық жүйенің әрбір құрылымдық құрамдас бөлігі (оқушы, педагог, студенттік топ және т. б.) қоршаған ортамен энергиямен және ақпаратпен алмасатын ашық ақпараттық жүйе болып табылады. Ақпарат синергетикада басқа ғылымдарға қарағанда шешуші рөл атқарады. Табиғи жүйелерден айырмашылығы, әлеуметтік жүйелер тек ақпараттық болып табылады және ақпарат алмасусыз олар өмір сүре алмайды. Сондықтан қазіргі педагогика күрделі объектіні танудың және басқарудың ғылыми әдістеріне сүйенеді. Синергетикалық тәсіл – педагогикада қолданылатын жүйелік және функционалды әдістердің дамуы болып табылады. Синергетикалық тәсілдің принциптері: танымдық сананың субъективтілігі; қосымша (комплементарлық тұжырымдамасы: даму үшін қарама-қайшылықтар алып тастау /диалектика/ арқылы емес, қарама-қайшылықтардың ерекшеліктерін біріктіретін өзара толықтыру, ымыраға келу арқылы кетеді; мұғалімнің монологы диалогқа, өзара іс-қимылға, дамушы тұлғаның еркіндігіне бағытталған серіктестікке жол береді); оқу және тәрбие ақпаратының ашықтығы (Қожахметова К. Ж. және т. б.). Синергетикалық білім беру білім мазмұнын гуманитаризациялау және экологияландыру, жаратылыстану және гуманитарлық мәдениеттер мен жоғары оқу орындарының пәндерін интеграциялау, қоршаған әлемге құндылық қарым-қатынастарды тәрбиелеу және білім берудің жаңа стилін – сызықтық емес ойлауды қалыптастыру жоспарларында жүзеге асырылатыны белгілі. (Мұқашев Б.А., 2006). Гуманистік педагогика әдіснамасының негізі. Тұлғаға бағытталған, белсенді және диалогтық тәсілдер гуманистік педагогиканың әдіснамасын анықтайды. Тұлғаға бағытталған тәсіл Тұлғаға бағытталған оқыту теориясы білім беруді ізгілендірудің көрінісі мен іске асырылуы болып табылады, жаңашыл педагогтарды тұлғалық - дамытушылық оқыту негізінде пайда болды, ТБТ тұжырымдалған принциптері бар, білім алушылардың даму мақсаттары, процесі мен нәтижелері туралы хабардарлығын анықтайды, білім алушының белсенділігін болжайды. ТБТ теориясының орталығында – баланың, оқушының, студенттің ЖЕКЕ БАСЫ орналасқан. Жеке тұлғаның бүкіл білім беру процесінің тиімділігін бағалаудың мақсаты, субъектісі, нәтижесі, критерийі болатынын түсіну маңызды (14-сурет). Педагогикалық процесте, болашақ кәсіби қызметте, өмірде білім алушының жеке басын ашу және іске асыру тұлғаға бағытталған білім берудің бүкіл теориясының басым ұстанымы болып табылады. Сурет 14 – ТБТ теориясындағы тұлғаның "Жұлдыз" анықтамалық сигналы білім берудегі өзара қарым-қатынастарда, өзара іс-қимылда, қарым-қатынаста субъект-субъектілік қатынастар басым болады. Ұзақ уақыт бойы оқушы білім беру теориясы мен практикасында мұғалімнің, тәрбиешінің, педагогтың әсер ету объектісі ретінде қабылданды. Мұғалім мүсінші сияқты оқушыны "мүсіндеді" деп есептелген. Заманауи мұғалімнің міндеті – баланың қабілетін ашуға, оның дамуы мен өзін-өзі жетілдіруіне үлес қосу. Бүгінгі таңда оқушы тең құқылы серіктес, әрі педагогикалық процеске қатысушы болып табылады. Оның белсенділігі, бастамасы, шығармашылығы болмаса, оқу-тәрбие процесін тиімді жүзеге асыру мүмкін емес. Оқушы педагогпен тең дәрежеде оқыту мен тәрбиелеу үдерісін жасаушы болып табылады. Мұғалім мен оқушының іс-әрекетінің объектісі біртұтас педагогикалық процесске айналады. тұлғаға бағдарланған оқытудың (ТБТ) маңызды құрамдас бөлігі адамның өзінің қалыптасу және даму процесін түсінуі, осы процестер үшін жауапкершілікті түсінуі және қабылдауы, өзінің даму заңдылықтарын, жеке тұлғаның өзін-өзі жетілдіру және өсу мүмкіндіктері мен қабілеттерін білуі болып табылады. Тұлғаның өзін-өзі тануы сияқты құбылысты терең түсіну және білу адамға болашақта өзін-өзі жетілдіруге және оның дамуына, оның ішінде кәсіби қызметке ұмтылуға мүмкіндік береді. Сондықтан бұл білім жас адамға қажет, өйткені сонда ғана мұғалім өмір бойы тұлғаның өзін-өзі дамыту процесін толығымен "бастай" алады. Рефлексия, Н.А. Морева жазғандай, ғылымға Р. Декарттың есімімен кірді. Рефлексия адам санасының жұмыс құралы болып табылады. Бұл рефлексия, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі зерттеу, адамның танымын өзіне, ішкі әлеміне, психикалық қасиеттері мен күйлеріне бұру; өзін талдауға деген бейімділік. В.В. Анисимовтың, О.Г. Грохольскаяның, Н. Д. Никандровтың "Жалпы педагогиканың негіздері" оқулығы бойынша өзін-өзі дамыту, өзін-өзі тәрбиелеу кезеңдерін, оның сипаттамасын біршама кеңейтіп кестелік нұсқада көрсетейік. Бұл "мақсатты анықтау → мақсатты орындауға бағытталған іс-шаралар→ жоспарланғанды қорытындылау" (5-кесте). Кесте 5 – Өзін-өзі дамыту, өзін-өзі тәрбиелеу кезеңдері
жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|