50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

359 

 

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ БАСТАУЫШ СЫНЫПТА 

БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ 

 

С.А. Қазанғапова 

Малайсары жалпы орта білім беретін мектеп,  

Май ауданы, Малайсары ауылы 

 

Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы»  Заңында  «Білім  беру 

жүйесінің  басты  міндеті  –  ұлттық  және  жалпы  азаматтық  құндылықтар, 

ғылым  мен  практика  жетістіктері  негізінде  жеке  адамды  қалыптастыруға 

және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, 

оқытудың  жаңа  технологияларын  енгізу,  білім  беруді  ақпараттандыру, 

халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілілерге шығу» деп, білім беру 

жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көзделген. 

Осындай  міндеттер  арқылы  бүгінгі  мектеп,  ұстаздар  қауымының 

алдында  тұрған  мақсат  –  Қазақстанның  экономикалық,  саяси,  мәдени 

дамуына үлес қосатын, әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, 

парасатты, денсаулығы мықты азамат тәрбиелеп шығару.  

Қазіргі кездегі жалпы жаңа өзгерістер-бұл ұлттық мектептерімізде жаңа 

типпен  білім  беруді  жаңаша  әдіс-тәсілмен  жүргізіп,  оқыту  жүйесі  мен 

мазмұнына  инновациялық  жаңалықтар  көптеп  енгізілуде.  Педагогика 

теориясы  жаңашылдыққа  бет  бұрып,  білім  беру  мазмұны  жаңарып  жаңа 

көзқарас  пайда  болумен  жаңа  технологиялар  өмірге  келді.  Бұл  жаңашыл 

технологиялар баланың ыңғайына,бейімі мен талабы, талантына, қабілетіне, 

дарынына, талап-тілегіне қарай ұлттық тәрбие, салт-дәстүр, бабалар тарихын 

негізге  ала  отырып,  тұлға  қалыптастыруға  бағытталуда.  Оқытудың  жаңа 

технологиясын  жете  меңгеріп,  оны  оқушылардың  жас  және  психологиялық 

ерекшелігіне қарай таңдап пайдаланудың маңызы зор.  

Инновациялық  үрдістің  негізі  –  жаңалықтарды  қалыптастыру,  қолдану, 

жүзеге  асырудың  тұтастық  қызметі.  Инновация білім деңгейінің  көтерілуіне 

жағдай  жасайды.  Инновацияны  «жаңалық»,  «жаңа  әдіс»,  «өзгеріс», 

«әдістеме»,  «жаңашылдық»,  ал  инновациялық  үрдісті  «жаңа  әдістеме 

құралы» деп атауға болады. 

Қазіргі  инновациялық  технология  ұғымы  іс-әрекетімізге  кеңінен  еніп, 

жиірек  қолданылып,  практикаға  енуде.  Бүгінгі  таңда  мектебімізде  

Н.А.  Оразақынованың  «Сатылай  кешенді  талдау»,  Қ.  Бітібаеваның 

«Конструкторлық  жобалау  технологиясы»,  Ж.  Қараевтың  «Деңгейлеп-

саралап 

оқыту 

технологиясы», 

М. 

Жанпейісованың 

«Модульдік 

технологиясы»,  Л.  Занков,  Д.  Эльконин,  В.  Давыдов,  В.  Репин,  В.  Левин 

«Дамыта  оқыту  технологиясы»,  В.Шаталов  «Тірек  және  тірек  конспектілері 

арқылы  оқыту»,  Е.Пассов  «Коммуникативтік  қарым-қатынас»,  И.Ривин 

«Топтық  және  ұжымдық  оқыту»,  «Сын  тұрғысынан  ойлауды  дамыту 

технологиясы» сияқты оқытудың жаңа технологияларын сабақта қолдануда. 

360 

 

Білім 

беру 

саласындағы 

оқытудың 

озық 

технологияларын 

меңгермейінше  сауатты,  жан-жақты  маман  болу  мүмкін  емес.  Жаңа 

технологияны  меңгеру  мұғалімнің  интеллектуалдық,  кәсіптік,  адамгершілік, 

рухани, азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі 

әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына 

көмектеседі.  Сондықтан  да  оқытудың  мазмұнын  жаңартатын  жаңашыл, 

шығармашыл педагог, зерттеуші, ойшыл, ізденімпаз ұстаз болу керек.  

Республикада  оқыту  мазмұны  жаңартылып,  жаңа  буын  оқулықтарының 

негізінде жасалған бағдарламалар бастауыш мектептің жаңа жүйеге көшуін, 

әрбір  мұғалімнен  жаңаша  жұмыс  істеуін,  батыл  шығармашалық  ізденісін, 

оқушылардың белсенділігі мен қызығушылығын арттыруды талап етеді. 

Бастауыш  саты  –  бұл  оқушы  тұлғасы  мен  санасының  қарқынды  дами-

тын құнды, қайталанбайтын кезеңі. Сондықтан бастауыш мектеп – оқушыны 

тұлға етіп қалыптастырудың алғашқы баспалдағы. 

Бастауыш сыныпта оқу-тәрбие үрдісінде қолданып, айтарлықтай нәтиже 

беріп  жүрген  жаңа  педагогикалық  технологиялар:  дамыта  отырып  оқыту 

әдістемесі  (Л.  Занков,  Д.  Эльконин,  В.  Давыдов,  В.  Репин,  В.  Левин);  оза 

отырып  оқыту  С.  Лысенкова);  іс-әрекетті  бағалау  (Ш.  Аманашвили,  

И.  Волков);  тірек  және  тірек  конспектілері  арқылы  оқыту  (В.  Шаталов); 

саралап оқыту; жобалап оқыту технологиясы.  

Дамыта  оқыту  жүйесінде  мұғалім  мен  оқушы  арасындағы  қарым-

қатынас  жаңа  қағидаларға  негізделеді.  Олар  ынтымақтастық,  өзара 

сыйластық,  түсіністік  сияқты  қасиеттер  пайда  болады..  Бала  өз  ойын 

қорықпай  сеніммен  айта  алады.  Себебі,  оның  әрбір  жауабы  мұқият 

тыңдалып,  дұрыс  мақталып,  қатесі  еппен  түзетіліп  отырады.  Оқушыға 

кішкентай  бала  деп  қарамай  оның  пікірімен  санасу,  көзқарасын  құрметтеу 

оның дамуына зор әсер етеді. 

Бастауыш  сыныптарда  оқушылардың  жазбаша  тілін  дамытуда,  сөздерді 

байланыстырып  сөйлем  құрастыруда  алуан  түрлі  жазба  жұмыстары,  әсіресе 

мазмұндама  мен  шығарма  жазу  үлкен  жауапкершілікті,  көп  ізденуді, 

шеберлікті талап етеді. 

Мысалы, қазіргі 2-сыныптағы оқушыларыма оқу жылының басынан шы-

ғарма  жазуда  өздерінің  көрген-білгендері  және  сюжетті  сурет  бойынша 

жаздырудан  басталып,  бірте-бірте  күрделене  береді.  Шығармадағы  сөз 

сөйлем саны артады. Грамматикалық ережелерге көбірек көңіл бөлінеді. 

2-сынып оқушылармен мынадай жұмыс түрін жүргізуге болады:  

Оқушыларға сұрақ қойылады: 

Балалар  «Жайлау»  дегенде  қандай  көрініс  көз  алдарыңа  елестейді? 

Алдарыңдағы  суреттерден  жайлаудың  көрінісін  бейнелейтін  бірнеше 

суреттерді іріктеп алуларыңды сұраймын. Балалар сонда жайлау деген сөздің 

малдың  жайылып  жүргенін,  киіз  үйдің  маңында  әжейлердің  қазан-ошақ 

басында  жүргені,  балалардың  тай  мініп,  мал  қайырып  жүргені,айнала  жап-

жасыл  шөп,  гүлдер  жайқалып,  айнадай  көлдің  маңында  құстар 

361 

 

қонып,жылқылар  су  ішіп  тұрғаны  туралы  суреттерді  таңдап  ілулері  керек. 

Соңынан осы суреттерге қатар шығарма жазады. 

Әдебиет  сабағында  қолданып  жүрген  ойын  түрі:  «Сұрақ-жауапқа 

құрылған  хат».  Бұл  ойынды  италиян  жазушысы  Д.Ж.  Родари  ойлап  тапқан. 

Ойынның  шарты:  6  оқушыға  6  түрлі  сұрақ  беріледі.  Сол  сұрақтарға 

оқушылар жазбаша түрде жауап береді. Бірақ бұлар кез-келген сұрақтар емес. 

Белгілі бір қалыпқа түскен тұрақты сұрақтар. 

1 сұрақ: «Кім?, не?»  

2 сұрақ: «Қай жерде?»  

3 сұрақ: «Не істеді?»  

4 сұрақ «Ол не айтты?»  

5 сұрақ: «Адамдар не деді?»  

6 сұрақ: «Оқиға немен тынды?»  

Бір  қызығы  әр  оқушы  жолдастарына  қандай  сұрақ  берілгенін  білсе  де, 

олардың  қандай  жауап  жазғанын  білмеуі  тиіс.  Әйтпесе  ойын  шарты 

бұзылады.  Жаттығу  аяқталғаннан  кейін  мұғалім  әр  оқушының  жауабын 

біріктіріп,  тұтас  мәтін  құрайды  да  балаларға  оқып  береді.  Сол  кезде  әрі 

қызғылықты, әрі өтілген шығармадағы оқиғадан не түсінгені қысқаша негізгі 

шығады. Мысалы: 

- Ермек 

- Далада 

- Кетпенмен су салып, құлақтарды ашты. 

- Ол айтты: «Бүгін тамақ қалайша тәтті болып кеткен?» 

- Әкесі: «Еңбектің арқасы ғой», деді 

- Далада еңбек етіп, жеген тамақ тәтті болады. 

Тіл  дамыту  сабақтарында  мәтінмен  жұмыс  кезінде  мынадай 

тапсырмалар ыңғайлы: 

1.  Оқушыларға  мынадай  тапсырма  берілді:  Айжан  таңертең  тұрып, 

әйнекке  салынған  өрнектерді  көріп,  далаға  көз  жіберді.Айнала  аппақ,  ол 

айналасына қарап, не сезер  еді? Бұл қай мезгіл? Ойланыңдар. Қолдарыңнан 

келгенше суреттеңдер. Оқушылар өз ойын жазбаша жеткізеді. 

2.  Оқушының  коммуникативтік,шығармашылық  қабілетін  дамытуға 

арналған жаттығулар: 

Барлық сөзі бірдей әріптен басталатын мақал-мәтел, нақыл сөздер жазу 

тапсырмасы: 

1.Б…б…б… Білімді бәрін біледі 

2. А…а…а… Ақымақтың аузы ашылар 

3. Ж…ж…ж… Жақсылыққа жақсылық жаса 

4. С…с…с… Сыпайы саспай сөйлейді 

5. Ы…ы…ы… Ырыс ынтымақты ықыластан 

Мағыналас сөздер. 

Берілген   жауабы: 

1. Батыр… тоқым ер; 

2. жылқы…есім ат; 

362 

 

3. аспан…түс көк; 

4. әлем… зат дүние; 

5. бәйге… айтыс жарыс. 

Сөз тізбектерін жазу (ассоциация): 

1. мектеп… парта, орындық, мұғалім; 

2. оқушы… дәптер, мектеп, кітап; 

3. Қазақ тілі… жаттығу, сөйлем, тыныс белгісі; 

4. теледидар… үй, диван, ата-ана; 

5. мұғалім… жаңа сабақ, жетекші, ақылшы; 

«Сөйлем ойла, тез ойла». 

Бір-біріне ешқандай қатысы жоқ кез-келген үш сөз беріледі. Оқушылар 

берілген уақыттың ішінде осы сөздерді қатыстыра отырып, сөйлем құраулары 

қажет. Мысалы: 

- Аю, өзен, қарындаш; 

- Аю қарындашты өзенге ағызды; 

- Бала қарындашпен өзенге шомылып жатқан аюдың суретін салды; 

- Аю қарындашпен өзеннің суретін салды. 

Оқушылар тапсырмаларды орындау барысында проблемалық ситуацияға 

кезігеді.  Осы  проблемалық  ситуацияны  дұрыс  шешу  үшін  балалар  ойлау 

операцияларын  орындайды.  Сөйтіп  оқушылар  проблемалық  ситуациялар-ды 

орындау  барысында  ойланады.  Проблемалық  ситуация  балаларды 

ойландыруға түрткі болады. Бастауыш мектеп оқушысы үшін дамыта оқыту 

әдісі олардың іс-әрекетінің барлық түрлерін қамтиды.  

Дамыта  оқыту  –  күрделі  құрылымды,  біртұтас  педагогикалық  жүйе. 

Оның  нәтижесінде  әр  оқушының  өзін-өзі  өзгертуші  субъект  дәрежесіне 

көтерілуі көзделіп, оқыту барысында соған лайық жағдайлар жасалады. 

Қорытындылай  келе,  «Дамыта  оқыту  технологиясы»  қолданысы 

барысында мынадай ұстанымдар қалыптасқан:  

Жоғары деңгейдегі қиындықты оқыту; 

Теориялық білімнің жетекші ролі; 

Оқу материалын жетелдете оқыту; 

Оқу үрдісін оқушының сезінуі; 

Барлық оқушылардың дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу. 

Л.В. Занковтың оқыту жүйесінде оқушы өзін емін- еркін сезінеді, оның 

әлеуметтік  мүмкіндігі  мен  дербестігінің  дамуына  жағдай  жасалады.  Осы 

технологияда оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым-қатынастың 

іргетасы 

қаланады. 

Мұғалім 

түсіндіруші, 

оқытушы 

тұрғысында 

емес,оқушының оқу әрекетін ұйымдастырушы, бағыттаушы ретінде көрінеді.  

Сонымен  бірге  XXI  ғасырда  ақпараттанған  қоғам  қажеттілігін  қа-

нағаттандыру  үшін  білім  беру  саласында  төмендегідей  міндеттерді  шешу 

көзделіп  отыр:  компьютерлік  техниканы,  интернет,  компьютерлік  желі, 

электрондық  және  телекоммуникациялық  құралдарды,  интерактивті  құрал-

дарды,  электрондық  оқулықтарды  оқу  үрдісіне  тиімді  пайдалану  арқылы 

363 

 

білім  сапасын  көтеру  болғандықтан  бастауыш  сыныпта  өткізілетін  сабақта-

рымызда

 

ақпараттық технологияларды жиі қолданамыз. 

Бұл  оқу  материалдарын  слайд  жасау  кезінде,  компьютердің  көмегімен 

дыбыстық  және  бейнефрагменттерді  де  демонстрациялауда  қолданамыз. 

Электронды  оқулық  арқылы  оқушылар  сабақ  үстінде  немесе  сабақтан  тыс 

уақытта  тақырыпқа  сәйкес  мәліметтермен  танысып,  практикалық  тап-

сырмаларды  өз  бетінше  орындайды.  Интерактивті  құралдарды  пайдалана 

отырып,  интерактивті  тақтада  сабақтар  мен  сыныптан  тыс  шаралар  өткі-

зіледі.  Қазіргі  заманғы  ақпараттық  технологияларды  пайдалану  мұғалімнің 

де,  оқушының  да  өз  білімін  көтеру  тиімділігін  арттырады.  Бұл  бірінші 

кезекте  сандық  түрде  жазылған  ақпараттарды  пайдалану  кезінде  қажетті 

мәліметтерді  оңай  табуға  мүмкіндік  береді.  Қазіргі  кезде  көптеген  әлемге 

танымал энциклопедиялар, сөздіктер электронды түрге айналдырылған. 

Қорытындылай  келе,  инновациялық  технологияларды  пайдаланып, 

бастауыш мектептегі білім сапасын арттыруда мыналарды ескеру қажет: 

• Әр сабақта интерактивті әдістерді қолдану; 

• Әр оқушының психологиялық ерекшеліктерін ескеру; 

• Міндетті  деңгейдегі  білімді  қалыптастыра  отырып,  мүмкіндік 

деңгейлерін ашу; 

• Инновациялық  технологияларды  сынау  арқылы  тиімділігін  арттыру, 

мектеп жағдайына бейімдеу; 

Заман  талабына  сай  технологияларды  қолдану  ауқымы,  түрлері  өзгеріп 

отырады. Бірақ, ең басты технологияларды тиімді, жүйелі қолдану керек. 

Болашақта өркениетті елдердің жоғары технологиясын меңгерту, дүние-

жүзілік білім кеңістігіне шығу-бүгінгі күннің мақсаты. 

 

Әдебиет 

1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. Алматы-2011. 96-б.  

2. Б.А. Тұрғынбаева. Дамыта оқыту технологиялары.Алматы,2000.  

3.  Педагогикалық  технология  ұғымының  мәні  мен  әдіснамалық  сипаттамасы. 

Бастауыш мектеп. 1999. – №8,9.25,31-б. 

4.  А.  Колеченко.  Энциклопедия  педагогических  технологий.  Пособие  для 

преподователей. Санк-Петербург. КАРО», 2002. 368 - б. 

5. http: //www.google.kz/. 

 

 

364 

 

МАТЕМАТИКА КУРСЫНДАҒЫ МӘТІНДІ ЕСЕПТЕРДІ  

ШЕШУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ 

 

А.Е. Қайырғожина 

№ 25 жалпы орта білім беру мектебі, Павлодар қаласы  

 

Математика  ғылым  ретінде  есептен  пайда  болған  және  есеп  арқылы 

дамиды.  

Математикалық  есеп  оқушылардың  ұғымдары,  теорияны  және 

математика әдістерін меңгерудің тиімді де, айырбасталмайтын құралы болып 

табылады. Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуда, оларды тәрбиелеуде, 

біліктері  мен  дағдыларының  қалыптасуында,  математиканың  практикамен 

байланысын көрсетуде есептің алатын орны өте зор. Сондықтан математика 

сабақтарының жартысынан көп уақыты есеп шығаруға арналады. 

Есептің  негізгі  міндеттері:  оқыту,  тәрбиелеу,  дамыту  және  бақылау 

болып  табылады.  Барлық  есептер  оқыту  міндетін  орындайды.  Басқаша 

айтқанда,  кез  келген  есепті  шығарғанда  оқушы  математикалық  білім  алады, 

шығару  біліктілігі  қалыптасады,  дағдыға  ие  болады,  яғни  математикалық 

білім  деңгейі  жоғарылайды.  Көбінесе  әр  есеп  өзінің  мазмұны  арқылы 

тәрбиелік  міндетін  атқарады,  яғни  оқушылардың  жоғары  моральдық 

қасиеттерін  қалыптастыруға,  ғылыми  көзқарастарын  дамытуға  негізделген. 

Оқушыларды  есеп  мазмұны  ғана  емес,  есеп  шығару  оқушылардың  сөйлеу 

мәдениетінің, 

мінез 

– 

құлқының 

қалыптасуына, 

табандылыққа, 

шыдамдылыққа,  бастаған  ісін  аяғына  дейін  жеткізу,  қиындықты  жеңе  білу 

сияқты қасиеттерінің тәрбиеленуіне ықпалы зор. 

Сол  себептен  математикалық  түсінігі  бар,  қазіргі  заман  талабына  сай, 

білімді  де  білікті  оқушы  тәрбиелеу  үшін  мұғалімнің  өзі  есепті  шығара 

алатын,  талдау  жасай  алатын,  оқушыларға  есеп  шешу  барысында  бағыт  – 

бағдар беріп отыратын дәрежеде болу керек. Математикалық түсініктің негізі 

5 және 6 сыныптардың бағдарламасында негізделгенін білесіздер. Және 5, 6 

сынып  оқушылары  үшін  ең  күрделісі  де,  қиыны  да,  ең  қызықтысы  да  осы 

сыныптардағы  математика.  Осы  сыныптарға  математикадан  сабақ  беретін 

мұғалім  неғұрлым  білікті  де,  білімді  болса,  оқушылардың  математикалық 

түсінігі де сол деңгейде қалыптасады.  

Есеп шығара білу қыры мен сыры мол, үзіліссіз тәжірибе арқылы келетін 

үлкен өнер. Ал қазіргі, әсіресе жас ұстаздар білімі мол болса да оқушыларға 

есепті  түсіндірудің  әдістерін  де,  технологиясын  да  білмегендіктен,  көп 

қиналады. Өйткені есепті шешу, әсіресе есепті түсіндіру, оқушылар бойында 

математикалық  ойды  қалыптастыру  әдіс  –  тәсілдері  де,  технологиясы  да 

бірден пайда болатын білім емес. 

Есеп шығаруға бағыт, бағдар беретін ғылыми - әдістемелік әдебиеттерге 

шолу жасай отырып, озық тәжірибелі мұғалімдердің еңбектеріне сүйене келе, 

қандай да болмасын есепті шығаруды негізгі төрт кезеңге бөлуге болады: 

1. Есептің шарты мен талабын терең түсіну; 

365 

 

2. Есепті шығарудың жоспарын құру; 

3. Жоспарды жүзеге асыру; 

4. Есепті тиянақтау. 

Көрсетілген кезеңдерге байланысты негізгі мәселелер: 



 

Есепті  дұрыс  түсіне  алмай,  оны  әрі  қарай  жалғастыру  мүмкін  емес. 

Бұл тұста ұқыпты сызылған сызба немесе сұлбалардың көмегі зор. 



 

Есеп  шығарудың  жоспарын  құру  шешуші  кезең  болып  табылады. 

Есеп шығарудың жоспары дұрыс құрылғанда ғана , есеп қатесіз шығарылады. 

Бұл жерде мұғалімнің оқушыларға есепті шешуге көметесетін сұрақтар мен 

кеңестер жүйелі түрде қойылғаны дұрыс болушы еді: 



 

Осы  сияқты  есеп  бұрын  кездесті  ме?  Ол  жағдайда  қалай  еді, 

шығарылатын есепте қалай? 



 

Есепке  жақындайтын  бұрыннан  белгілі  есеп  табылмаса,  «Есепті 

басқаша оқы» деген кеңес берілуі мүмкін. 



 

Жоспар құру кезінде: берілгендерінің барлығы қолданылды ма? 



 

«Есеп шарты мен ізделіндісін түрлендіруге тырыс»; 



 

Есеп жоспарын құру тіптен қиындап бара жатса: «Есептің бір бөлігін 

ғана шығаруға тырыс» деген кеңес пайдасын тигізеді. 



 

Жоспарды жүзеге асыру; 



 

Жоспар жүзеге асырылғаннан соң, есеп шығару процесін тағы да ой 

елегінен өткізу керек. Міндетті түрде нәтиже мен шығару жолы тексеріледі. 

Онымен  қоса:  «Есепті  басқаша  шығару  жолы  бар  ма?»,  «нәтижені  басқаша 

қалай алуға болады?» деген сұрақтар қойылса дұрыс.  

 

 

 

Есеп 

 

 

 

 

 

 

 

Есептің 

схема 

түрінде 

жазылуы 

 

Есепті талдау 

 

 

 

 

 

 

 

Есепті шешу  

жолын іздеу 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Есепті шешудің 

жоспары 

 

 

 

 

 

 

 

Шешімнің 

талдауы 

 

Есепті шешу 

жоспарының 

орындалуы  

 

Есепті 

зерттеу 

 

 

 

 

 

 

 

Тексеру  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жауабы  

 

 

 

 

 

 

 

 

366 

 

ИННОВАЦИИ И СОВРЕМЕННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ  

В СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ 

 

А.Ж. Калиаскаров 

Жамбылская СОШ, Лебяжинский район, с. Жамбыл 

 

Педагогическая  технология  –  это  продуманная  во  всех  деталях  модель 

совместной педагогической деятельности по проектированию, организации и 

проведению  учебного  процесса  с  безусловным  обеспечением  комфортных 

условий для учащихся и учителя. В настоящее время идет становление новой 

системы  образования,  ориентированного  на  вхождение  в  мировое 

образовательное 

пространство. 

Этот 

процесс 

сопровождается 

существенными  изменениями  в  педагогической  теории  и  практике  учебно-

воспитательного  процесса.  Происходит  модернизация  образовательной 

системы  –  предлагаются  иное  содержание,  подходы,  поведение, 

педагогический менталитет. 

В  этих  условиях  учителю  необходимо  ориентироваться  в  широком 

спектре современных инновационных технологий, идей, школ, направлений, 

не  тратить  время  на  открытие  уже  известного,  а  использовать  весь  арсенал 

российского педагогического опыта. Сегодня быть педагогически грамотным 

специалистом нельзя без изучения всего обширного спектра образовательных 

технологий. Современные педагогические технологии могут реализовываться 

только в инновационной школе. 

Инновационной  школой  называется  учебно-воспитательное  заведение, 

деятельность  которого  построена  на  оригинальных  (авторских)  идеях  и 

технологиях  и  представляет  собой  новую  образовательную  практику. 

Инновационная  школа  является  полисистемой  с  подсистемами  учебной, 

трудовой,  художественно-эстетической,  спортивной,  научной  деятельности, 

включающей различные формы коммуникации и общения детей и взрослых. 

Современные инновационные школы чаще всего возникают на базе обычных 

массовых  школ,  глубоко  разрабатывая  и  реализуя  на  оригинальной 

технологической  основе  одну  или  несколько  каких-либо  своих  функций. 

Можно  выделить  следующие  отличительные  качества  (критерии) 

инновационных школ: 

-  Инновационность:  наличие  оригинальных  авторских  идей  и  гипотез 

относительно перестройки педагогического процесса. 

-  Альтернативность:  отличие  каких-либо  из  основных  компонентов 

учебно-воспитательного  процесса  (целей,  содержания,  методов,  средств  и 

др.) от традиционных, принятых в массовой школе. 

-  Концептуальность  учебно-воспитательного  процесса:  сознание  и 

использование  в  авторской  модели  философских,  психологических, 

социально-педагогических или других научных оснований. 

- Системность и комплексность учебно-воспитательного процесса. 

367 

 

-  Социально-педагогическая  целесообразность:  соответствие  целей 

школы социальному заказу. 

-  Наличие  признаков  или  результатов,  определяющих  реальность  и 

эффективность авторской школы. Современные инновационные технологии в 

образовании 

В  настоящий  момент  в  школьном  образовании  применяют  самые 

различные  педагогические  инновации.  Это  зависит,  прежде  всего,  от 

традиций  и  статусности  учреждения.  Тем  не  менее,  можно  выделить 

следующие наиболее характерные инновационные технологии: 

1. Информационно-коммуникационные технологии (ИКТ) в предметном 

обучении.  Внедрение  ИКТ  в  содержание  образовательного  процесса 

подразумевает интеграцию различных предметных областей с информатикой, 

что ведет к информатизации сознания учащихся и пониманию ими процессов 

информатизации в современном обществе (в его профессиональном аспекте). 

Существенное  значение  имеет  осознание  складывающейся  тенденции 

процесса  информатизации  школы:  от  освоения  школьниками  начальных 

сведений  об  информатике  к  использованию  компьютерных  программных 

средств при изучении общеобразовательных предметов, а затем к насыщению 

элементами 

информатики 

структуры 

и 

содержания 

образования, 

осуществления  коренной  перестройки  всего  учебно-воспитательного 

процесса  на  базе  применения  информационных  технологий.  В  результате  в 

школьной  методической  системе  появляются  новые  информационные 

технологии,  а  выпускники  школ  имеют  подготовку  к  освоению  новых 

информационных  технологий  в  будущей  трудовой  деятельности.  Данное 

направление  реализуется  посредством  включения  в  учебный  план  новых 

предметов,  направленных  на  изучение  информатики  и  ИКТ.  Опыт 

применения ИКТ в школах показал, что: 

а)  информационная  среда  школы  открытого  типа,  включающая 

различные  формы  дистанционного  образования,  существенно  повышает 

мотивацию  учеников  к  изучению  предметных  дисциплин,  особенно  с 

использованием метода проектов; 

б)  информатизация  обучения  привлекательна  для  ученика  в  том,  что 

снимается психологическое напряжение школьного общения путем перехода 

от  субъективных  отношений  “учитель-ученик”  к  наиболее  объективным 

отношениям  “ученик-компьютер-учитель”,  повышается  эффективность 

ученического  труда,  увеличивается  доля  творческих  работ,  расширяется 

возможность  в  получении  дополнительного  образования  по  предмету  в 

стенах  школы,  а  в  будущем  осознается  целенаправленный  выбор  вуза, 

престижной работы; 

в)  информатизация  преподавания  привлекательна  для  учителя  тем,  что 

позволяет  повысить  производительность  его  труда,  повышает  общую 

информационную культуру учителя. 

2.  Личностно-ориентированные  технологии  в  преподавании  предмета. 

Личностно-ориентированные  технологии  ставят  в  центр  всей  школьной 

368 

 

образовательной  системы  личность  ребенка,  обеспечение  комфортных,  бес 

конфликтных  и  безопасных  условий  ее  развития,  реализации  ее  природных 

потенциалов.  Личность  ребенка  в  этой  технологии  не  только  субъект,  но  и 

субъект  приоритетный;  она  является  целью  образовательной  системы,  а  не 

средством  достижения  какой-либо  отвлеченной  цели.  Проявляется  в 

освоении  учащимися  индивидуальных  образовательных  программ  в 

соответствии с их возможностями и потребностями. 

3.  Информационно-аналитическое  обеспечение  учебного  процесса  и 

управление  качеством  образования  школьников.  Применение  такой 

инновационной  технологии,  как  информационно  –  аналитическая  методика 

управления  качеством  обучения  позволяет  объективно,  беспристрастно 

проследить  развитие  во  времени  каждого  ребенка  в  отдельности,  класса, 

параллели,  школы  в  целом.  При  некоторой  модификации  может  стать 

незаменимым  средством  при  подготовке  классно  –  обобщающего  контроля, 

изучении  состояния  преподавания  любого  предмета  учебного  плана, 

изучения системы работы отдельно взятого педагога.  

4. Мониторинг интеллектуального развития. 

Анализ  и  диагностика  качества  обучения  каждого  учащегося  при 

помощи тестирования и построения графиков динамики успеваемости. 

5.  Воспитательные  технологии  как  ведущий  механизм  формирования 

современного  ученика.  Является  неотъемлемым  фактором  в  современных 

условиях  обучения.  Реализуется  в  виде  вовлечения  учащихся  в 

дополнительные  формы  развития  личности:  участие  в  культурно-массовых 

мероприятиях  по  национальным  традициям,  театре,  центрах  детского 

творчества и др. 

6.  Дидактические  технологии  как  условие  развития  учебного  процесса 

ОУ.  Здесь  могут  реализовываться  как  уже  известные  и  зарекомендовавшие 

себя приемы, так и новые. Это – самостоятельная работа с помощью учебной 

книги,  игра,  оформление  и  защита  проектов,  обучение  с  помощью 

аудиовизуальных  технических  средств,  система  «консультант»,  групповые, 

дифференцированные  способы  обучения  –  система  «малых  групп»  и  др. 

Обычно в практике применяются различные комбинации этих приемов.  

7. Психолого-педагогическое сопровождение внедрения инновационных 

технологий в учебно-воспитательный процесс школы. 

Предполагается  научно-педагогическое  обоснование  использования  тех 

или  иных  инноваций.  Их  анализ  на  методических  советах,  семинарах, 

консультации с ведущими специалистами в этой области.  

Таким  образом,  опыт  современной  российской  школы  располагает 

широчайшим  арсеналом  применения  педагогических  инноваций  в  процессе 

обучения. Эффективность их применения зависит от сложившихся традиций 

в 

общеобразовательном 

учреждении, 

способности 

педагогического 

коллектива  воспринимать  эти  инновации,  материально-технической  базы 

учреждения. 

369 

 

Существуют различные виды инноваций, в зависимости от признака, по 

которому их разделяют  

 

1) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2)  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

по видам

 деятельности 

педагогические 

управленческие 

обеспечивают 

педагогический процесс 

по характеру вносимых 

изменений 

радикальные 

комбинаторные 

модифицирующие 

основаны на 

принципиальн

о новых идеях 

и подходах 

новое 

сочетание 

известных 

элементов 

совершенствуют и 

дополняют 

соответствующие 

формы и образцы 

по масштабу вносимых 

изменений 

локальные 

системные 

модульные 

независимые друг от 

друга изменения 

компонентов 

полная 

реконструкция 

системы как 

целого 

взаимосвязанные 

группы нескольких 

локальных инноваций 

370 

 

жүктеу/скачать 6,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: