Бларамберг И.Ф. Военно-статическое обозрение земли киргиз-кайсаков Внутренней

2.2. Батыршылық институтыньщ сыртқы саяси қарым-қатынастағы орны мен ролі 
1 2 9
Сүйікті туған ерлерге,
Табылмас мұндай азаттық.
Қазақ үшін қан төккен 
Өздеріңдей ерлерге...»350
Жалпы бұл жыр үзінділері қазақ тарихында елі үшін еңіреп 
өмірінің көп бөлігін ат үстінде өткізген батырлардың іс-әрекетте- 
рін анықтап тұрғандай.
Батырлардың сыртқы саяси белеете танылған тағы бір қызме- 
ті - елшілік. Қазақ хандығының көршілес орналасқан елдермен 
түрлі мэселелерге байланысты жүргізген келіссөздері, қазақ хал- 
қының мүддесі үшін өзге елге барған елшілер, қазақтарға сырт- 
тан келген елшіліктер қарастырылып отырған жаугершілік заман 
шындығының ажырамас бір бөлшегі. Өйткені, қаншама қан төгі- 
ліп, ел зұлмат шеккен заман болмасын елді жаудан қорғау, халық- 
тың болашаққа деген сенімі мен мүратын жүзеге асыру тек қана 
шапқыншылық, үрыс - сотые жолдары арқылы орындалмай, бей- 
біт келісімдер негізінде шеіну де қарастырылған. Бір сөзбен айт- 
қанда, елдің мүддесін қортап, намысын жоқтау жэне ердің қүнын 
даулау тэрізді қоғамдық маңызы бар қызметтер елшілік арқылы 
шешімін тапқан. Сондықтан да елші болу - мемлекеттік маңызы 
бар өте жауапты іс. Халқымызда «елдестірмек елшіден, жаулас- 
тырмақ жаушыдан» деген сөз тіркесі бекер айтылмаса керек. Өйт- 
кені елшінің басты міндеті Қазыбек бидің жоңғар билеушісіне:
«Сен темір де мен көмір,
Еріткелі келгенмін,
Екі еліктің баласын 
Теліткелі келгенмін.
Егесетін жау шықса,
Иілткелі келгенмін»351,
—
деп айтқандай екі ел арасындағы соғысты тоқтатып, бейбіт қа- 
рым-қатынас орнату. Егер қандай да бір жағдайларға байланысты 
келісім жүзеге аспай қалса елші:

жүктеу/скачать 7,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: