К.М. Беркімбаев, Ә.Х. Сарыбаева

35 
 
The  challenge  of  improving  the  training  of  future  teachers,  updating  content  and 
technology  education  is  a  constant  subject  of  active  research  and  theoretical  reflection.  In 
improving the training of future teachers is important use of information technology. One of 
the  most  promising  applications  of  information  technology  in  physical  education  is  a 
computer  simulation  of  physical  phenomena  and  processes.  This  article  describes  the 
technique of using computer models in the study of chapter "Electricity and Magnetism" and 
shows some of the computer models.  
 
Түйін  сөздер:  компьютерлік  модельдер,  физиканы  оқыту  әдістемесі,  электр  және 
магнетизм, кәсіби даярлық.  
Ключевые  слова:  компьютерные  модели,  методика  обучения  физике,  электричество  и 
магнетизм, профессиональная подготовка. 
Keywords: computer models, methods of teaching physics, electricity and magnetism, training. 
 
Кіріспе  
Қазіргі  кездегі  ақпараттық-компьютерлік  технологиялардың  мәселесін  шешу  
тәсілдерін  қолданып  технологиялық  үдерістерді  талдау,  компьютерлік  модельдеу 
мәселесіне  сәйкес  ғылымилық,  жүйелік,  бірізділік,  саналылық  ұстанымдары  негізінде, 
жаңа заманауи технологияларды қолдануды жоспарлау бір-бірімен тығыз байланысты - 
жоғары білім берудің біртұтас стратегиясы мен мақсатымен бірлестікте қарастырылады. 
Соңғы  кезде  физиканың  оқыту  әдістемесін  жетілдіру  мақсатында  компьютерлік 
модельдеу  әдісіне үлкен назар аударыла бастады. Cондай-ақ, оқытудың компьютерлік  
модельдеу  құралдарын  қолдану,  имитациялық  бағдарламаларды  жобалау,  оқу 
экпериментінде имитациялық модельдер жүйесін  қолдану жайлы Н.В.Разумовская [1],  
физиканы  оқытуда  оқушылардың  танымдық  белсенділігін  модельдеу  арқылы  арттыру 
туралы  А.И.Песин  [2],    техникалық  ЖОО-дардағы  қолданбалы  физика  есептерін 
шығару  процесінде  математикалық  модельдеу  әдісін  қолдану  жайлы  В.А.Дайбов  [3],  
компьютерлік модельдеудің негізінде мектеп физикасын оқытудың әдістемесі жӛнінде 
Э.А.Абдыкеримова  [4],  компьютерлік  оқыту  бағдарламаларын  физиканы  оқыту 
мысалында  қолдану  туралы  С.Е.Алдешов  [5],  физика  саласында  білім  беруді 
ақпараттандыру жайлы Н.Н.Керімбаев [6] және т.б. зерттеулер жүргізді.  
Бұл  зерттеулерде  әрқайсысы  жеке  тақырыптарды  ғана  талдаумен  шектелген. 
Олар, ӛкінішке орай,  «Электр және магнетизм» бӛлімін толық  қамтымаған және жаңа 
ақпараттық-коммуникациялық құралдарды, компьютерлік бағдарламаларды пайдалану 
жолдарын  қарастырмаған.  Осы    жағдайды  ескеріп,  компьютерлік  модельдерді  құруда 
біз  «Электр  және  магнетизм»  бӛлімінің  қажетті  деп  таңдап  алынған  тақырыптарын 
қамтуға тырыстық.  
Негізгі бөлім 
Жалпы  физика  курсының  «Электр  және  магнетизм»  бӛлімін  оқытуда  кӛптеген 
дидактикалық,  әдістемелік  қиындықтар  кездеседі.  Себебі,  электр  және  магнетизм 
бӛлімінде  физикалық  құбылыстарды  нақты  әрі  кӛрнекі  тәжірибелер  жасап 
кәрсеткенмен,  онда  жүретін  процестерді  кӛрсету  мүмкін  емес.  Жер  бетіндегі  табиғи 
үдерістер  мен  кӛптеген  техникалық  қолданыстарда  электромагниттік  құбылыстар 
басты  рӛл  атқарады.  Жоғары  оқу  орындарының  студенттері  үшін  де  ғылыми-зерттеу 
орталықтары мен ӛндірісте қолданылатын физикалық қондырғыларда орын алатын аса 
күрделі  физикалық  процестерді  елестетіп,  олардың  жұмыс  істеу  ұстанымдарын 
түсіндіру кӛптеген қиындықтарды туғызады. Міне, осындай қиындықтардан шығудың 
нақты  жолдарының  бірі  –  электр  және  магнетизм  бӛлімін  түсіндірудің  компьютерлік 
модельдерін (КМ) жасау болып табылады. 
Дәстүрлі  оқулықтарда  электр  және  магнетизм  бӛлімі  негізгі  идеяларымен 
таныстыру  электростатика,  электр  ӛрісіндегі  ӛткізгіштер,  диэлектриктегі  электр  ӛрісі, 

36 
 
электростатикалық  ӛрістің  энергиясы,  тұрақты  ток,  қатты  денелердің  электр 
ӛткізгіштігі,  электролиттердегі  электр  тогы,  магнит  ӛрісі,  заттардың  магниттік 
қасиеттері,  электр  магниттік  нидукция,  электр  магниттік  ӛріс,  элекр  магниттік 
тербелістер  мен  толқындар  тақырыптарын  зерделеу  бағытымен  жүзеге  асырылады. 
Яғни,  электр  және  магниттік  физикалық  құбылыстарды  студенттерге  түсіндірудің  бір 
қиыншылығы  -  олар  кӛзге  кӛрінбейтін,  қолмен  сезінуге  болмайтын  құбылыстар. 
Мысалы,  электр  бӛлімінен  электр  тогы  ішінде  болатын  процестер  микропроцестер,  
магнетизм бӛлімінен магнит ӛрісінің әсерінен жазық пластина ӛткізгіште болатын Холл 
эффектісін  демонстрациялап кӛрсету мүмкін емес.          
Осы  орайда,  5В011000 

физика  мұғалімі,  5В060400

физик  зерттеуші 
мамандықтары үшін бекітілген мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында 
ұсынылған «Элекр және магнетизм» пәнінің мазмұнын қарастырайық [7, 8]. 
5В011000  -  физика  мұғалімі,  5В060400  -  физик  зерттеуші  мамандықтарында 
оқитын студенттер үшін «Электр және магнетизм» пәніне жоспарланған кредит саны – 
3,  яғни  135  сағат,  оның  ішінде  лекцияға  15  сағат,  практикалық  сабаққа  15  сағат, 
лабораториялық  сабаққа  15  сағат,  оқытушы  басшылығымен  ӛтетін  ӛзіндік  жұмысқа 
(ОБСӚЖ)  45  сағат,  студенттің  ӛзіндік  жұмысына  (СӚЖ)  45  сағат  бӛлінген.  Осыған 
сәйкес пәннің силлабусы, лекциялық, практикалық және лабораториялық сабақтардың 
күнтізбелік-тақырыптық жоспары, СӚЖ тақырыптарының тізімі дайындалды.  
Осы сағаттардың ара қатынасын ескере отырып, «Элекр және магнетизм»  бӛлімі 
құрайтын  тақырыптарды  толық  шолу  мақсатында  лекция  сабағында  қаралатын 
мәселелер,  практикалық  сабақта  шығарылатын  есептер,  лабораториялық  сабақта 
орындалатын  жұмыс,  студенттің  оқытушы  басшылығымен  орындайтын  жұмысы, 
студенттің ӛзі орындайтын жұмыстары дәл анықталды.  
 
Осыған  байланысты,    жоғары  оқу  орындарының    физика  курсындағы  «Электр 
және магнетизм» бӛлімінің «Әр түрлі ортадағы электр тогы» тарауына  құбылыстар мен 
процесстерге  компьютерді  пайдаланып  оқыту  үшін  компьютерлік  модельдерін 
жасақтадық.  Бұл  жасалынған  компьютерлік  модельдер  дербес  компьютермен 
жабдықталған    аудиторияларда  пайдалануға  арналған.  КМ  әрбір  тарау  бойынша  
оқытушы  және  тест  (бақылаушы)  бағдарламалардан  тұрады.  Оқытушы  бағдарламалар 
тараулардың  негізгі  физикалық  құбылыстарын  түсіндіруге  арналған,  ал  бақылаушы 
бағдарлама  студенттердің    білім  сапасын  тексеруге  арналған    тесттерден  тұрады.  Ал, 
тесттер білімін жедел түрде тексеруге арналған. 
Ұсынылып отырған компьютерлік модельдермен жұмыс жасаған кезде студенттер 
компьютердің  мультимедиалық  құралдарын  барынша  тиімді  пайдалануға  мүмкіндік 
алады,  ал  мониторда  теориялық  материалдармен  қатар  иллюстрациялық  бейнелер, 
диаграммалар және құбылыстың динамикасын кӛреді. 
Бұл  оқытушыға  сабақтың  оқыту  кезеңдері  мен  ұйымдастыру  формасына  орай 
аталмыш тақырып бойынша компьютерлік модельдерді таңдап алуға мүмкіндік береді.  
Бағдарламаларды іске асыру тілі: 3D MAX, Macromedia FLASH 7.0. 
Тӛменде  біздің  ұсынып  отырған  компьютерлік  модельдер  жасалған 
бағдарламалық кешен тӛменде берілген (1-кесте). 
 
 
 

37 
 
Кесте  1-  «Электр  және  магнетизм»  бӛлімінің  «Әр  түрлі  ортадағы  электр  тогы» 
тарауының  бағдарламалық кешенінің құрылымы 
Металдардағы 
электр тогы 
Жартылайӛткі
згіштердегі 
электр тогы 
Электролиттер
дегі электр 
тогы 
Газдардағы 
электр тогы 
Тест  Есеп  Ойын 
1.Мандельшта
м және 
Папалекси 
тәжірибесі 
2.Стьюарт 
және Толмен 
тәжірибесі 
3.Металдарды
ң құрылысы 
4.Металдағы 
токтың 
табиғаты 
1. Меншікті 
ӛткізгіштік 
2. Қоспалы 
ӛткізгіштік 
3. p-n ауысу 
4. Диод 
5.Транзистор 
6. Холл 
эффектісі 
1. Электрлік 
диссоциация  
2. Фарадей 
заңы 
1.Газдардағ
ы электр 
тогы 
2.Газдардың 
ионизацияла
нуы 
3.Газдардың 
рекомбинац
иялануы 
4.Газдағы 
токтың 
табиғаты 
 
 
 
 
Бұл  кешендегі  16  бағдарлама  «Әр  түрлі  ортадағы  электр  тогы»  тарауларын 
қамтиды (1-сурет).  
 
 
 
1-сурет. «Әр түрлі ортадағы электр тогы» тарауының монитордағы кӛрінісі 
 
Кешеннің  әрбір  бағдарламасы  физикалық  құбылыстардың  кӛрсетілімдерінен 
тұрады. Мұнда КМ-ге кіретін 16 физикалық құбылыстың барлығы да мультимедиалық, 
анимациялық  бейнеде  кӛрсетіледі.  Аталмыш  бағдарламаларды  модельдеу  элементтері 
бар  кӛрсетілімдік-оқытушы  бағдарламалар  қатарына  жатқызуға  болады,  ал,  «тест» 
бағдарламасы  студенттердің  білімін  жүйелеп,  бекітіп  және  дамыту  мақсатын 
орындайды.  
 
Бұл  бағдарлама  кешенінде    1-кестеде    барлық  тараулары  бойынша  кең  ауқымды 
бақылау  жасауға  мүмкіндік  беретін  тест  жасалған.  Бағдарламада  қарастырылған 
теориялар  мен  құбылыстар  бойынша  тестте  20  сұрақ  қамтылған.  Әрбір  сұраққа  4 
варианттан  тұратын  жауап  жазылған,  студент  осылардың  ішінен  дұрысын  таңдауы 
керек.  Студент  пен  компьютер  арасындағы  диалог  басынан  аяғына  дейін  компьютер 
жадына  жазылып  отырады,  барлық  сұраққа  жауап  беріп  болғаннан  кейін  студенттің 
аты-жӛні, алған баллы дисплей экранына беріледі. Мұнда, әрбір сұраққа берілген дұрыс 

38 
 
жауап бір балл деп есептеліп, осы балдардың қосындысы студент білімінің кӛрсеткіші 
ретінде алынады.  
Жоғары  оқу  орындарында  физика  пәнін  оқыту  үдерісінде  «Электр  және 
магнетизм»  бһлімінің  «Әр  түрлі  ортадағы  электр  тогы»  тарауын  түсіндіру  барысында 
қолданылатын 
компьютерлік 
модельдердің 
оқыту 
әдістемесіне 
толығырақ 
тоқталайық [9]. 
Металдардағы  электр  тогы.  Жоғары  оқу  орындарында  жалпы  физика  курсын 
оқыту  үдерісінде  әр  түрлі  ортадағы  электр  тогы  тарауының  негізгі  Түйіні  болып 
есептелетін  металдардағы  электр  тогы  тақырыбын  түсіндіру  кезінде  қолданылып 
жүрген тәжірибелерден студенттер  Мандельштам және Папалекси тәжірибесі, Стьюарт 
және  Толмен  тәжірибесі,  металдардың  құрылысы,  металдағы  токтың  табиғаты  жайлы 
процесстерді  кӛреді.  Құбылыстардың  механизмі  студенттер  үшін  кӛрінбейді.  Бұл 
жеткіліксіздікті  КМ-ң  кӛмегімен  түзетуге  болады.  КМ  құбылыстың  барысын  түсініп 
білуге кӛмектеседі. Ал модельдің динамикалылығы оны одан да кӛрнекі жасайды. 
Бұл процесстің механизмін терең түсіну үшін компьютер экранында кескінделген 
кӛріністі пайдаланылады (2 -сурет). 
 
 
 
2 - сурет. 
 
3-сурет.
 
 
Жартылай  ӛткізгіштердегі  электр  тогы.  Бұл  тақырьшты  ӛту  кезінде 
баяндалатын  жартылайӛткізгіштердегі  электр  тогы  құбылысын  демонстрациялау 
мүмкін  болмайтындықтан,  осы  құбылыстың  компьютерде  моделін  кӛрсету  сабақта 
қажетті кӛрнекілікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. КМ-ді сабаққа қолданған кезде 
студенттер  компьютер  дисплейінен  меншікті  ӛткізгіштік,  қоспалы  ӛткізгіштік,  p-n 
ауысу, диод, транзистор құрылыстарының күрделі екенін анықтауға мүмкіндік беретін 
классикалық тәжірибе моделінің механизмін нақты кӛреді (3-сурет). 
Электролиттердегі  электр  тогы.  Оқулықта  бұл  тақырып  былай  баяндалған: 
сұйықтардағы  электр  тогын  оқытуды  мынадай  негізгі  үш  мәселені  қарастырумен 
шектелуге  болады:  электролиттегі  ток  механизмі,  электролиз  заңы  және  электронның 
зарядын анықтау. Бұл тақырыпта оқушылар электролиттік диссоциациямен, заттардың 
еру  механизмімен,  қышқылдардың,  сілтілердің  және  тұздардың  диссоциациясымен, 
иондар  қозғалысымен,  ерітінділер  электролизімен  және  т.б.  біраз  құбылыстармен 
танысады.  Бұл  құбылыстарды  компьютерлік  модельдер  арқылы  түсіндіру  оқыту 
процесін кӛп жеңілдетеді.  
Енді осы процессті КМ-ді пайдаланып студенттерге демонстрациялап кӛрсетейік. 
Электролиттердегі электр тогы зерттеуге арналған кӛрініс кӛрсетілген (4-сурет). 

39 
 
 
 
4-сурет 
5-сурет 
 
Газдардағы  электр  тогы.  Оқытушы  жаңа  тақырыпты  жан-жақты  түсіндіреді. 
Дәстүрлі  әдіс  бойынша  оқытушы  газдардағы  электр  тогы  туралы  түсіндірген  кезде, 
студенттер  сабақ  барысында  түрлі-түсті  плакаттар  мен  құбылыстың  жай  ғана 
статикасын  кӛреді  (физика  оқулығындағы  иллюстрациялық,  материалдар  ӛтіліп 
отырған  құбылыстың  динамикасын  кӛрсете  алмайды).  Бұл  кезде  студенттер 
оқытушыны тыңдап, сұрақтарға жауап беріп, ойлап, тақырыпты ұғуға кӛңіл бӛліп қана 
отырады.  Ал,  біз  ұсынып  отырған  әдіс  бойынша  сабақты  толық,  жан-жақты 
түсіндіргеннен кейін студенттерге компьютерлік модельдерді  пайдаланып, газдардағы 
электр  тогы,  газдардың  ионизациялануы,  газдардың  рекомбинациялануы,  газдағы 
токтың табиғаты құбылыстарының динамикасы кӛрсетіледі (5-сурет). 
Осы компьютерлік модельді  қолдана отырып, электр ӛрісінің кернеулігі ұғымын 
түсіндіру  мақсатында  демонстрациялық  тәжірибе  жасауға  болады  және  осы 
тақырыптарға арналған есептерді шығаруға болады (6-сурет). 
 
 
 
6  -сурет.  Электр  ӛрісінің  кернеулігі  тақырыбына  есеп  шығаруға  арналған 
компьютерлік модельдің кескіні 
 
 
 

40 
 
Қорытынды 
Ақпараттық-коммуникациялық  технологиялардың  қазіргі  дамыған  шағында 
электр  және  магнетизм  бӛлімін  оқытуға  арналған  қазақ  тілінде  дайындалған 
компьютерлік модельдер ӛте аз деп айтуға болады.    
КМ-ді  жетілдіре  келе  электрондық  оқулықтар  жасауға  болады.  Жоғарыдағы 
талаптарға  сәйкес  жасаған  ―Әр  түрлі  ортадағы  электр  тогы‖  атты  кешеніміз 
электрондық  оқу  құралы  қызметін  де  атқарады.  Бұл  тектес  оқулықтардың  мазмұны 
оқытудың білім беру, тәрбиелеу және дамыту функциясын толық түрде жүзеге асыруға 
мүмкіндік береді. Оқулықта физиканы оқыту мазмұны нақтыланып ашылған және оқу 
әрекетінің  тұтас  жобасы  сақталғандығы  есепке  алынған.  Жасалған  компьютерлік 
модельдер студент пен мұғалімнің әрекетінің түрлері қасиетіне қарай бағдарламаланып 
қойылған.  Берілген  КМ  білімнің  белгілі  бір  кӛлемін  кӛрсетіп  қана  қоймайды,  жүйелі 
оқулық  қызметін де атқарады. Біз жасаған осы компьютерлік модельдер толық  біткен 
деп  айтуға  болмайды.  Ӛйткені  осы  бӛлімдегі  барлық  материал  толық  қамтылмаған. 
Болашақта  «Электр  және  магнетизм»  бӛлімін  оқытуда  КМ-ді  жасақтауды  және 
пайдалану мүмкіндіктерін зерттеуді жалғастыруды жоспарлап отырмыз.   
Физика  сабақтарында  компьютерлік  модельдерді    пайдаланып  оқыту  мен 
пайдаланудағы  мол  тәжірибелер  –  болашақ  физика  мұғалімдерінің  компьютерді 
пайдаланып оқытудағы тиімді кӛрнекі құралы екендігін дәлелдейді. 
 
 
1.
 
Разумовская  Н.В.  Компьютерное  моделирование  в  учебном  процессе:  автореф.  ... 
канд. пед. наук:.13.00.02.–М.:МПУ, 1992. – 18 с. 
2.
 
Песин А.И. Моделирование как средство активизации позновательной деятельности 
учащихся  при  обучении  физики.  автореф.  ...  канд.  пед.  наук:.13.00.02.  –М.:МПУ, 
1989. – 19 с. 
3.
 
Дайбов  В.А.  Применение  метода  математического  моделирования  в  процессе 
решения прикладных физических задач в техническом вузе. 
4.
 
Абдыкеримова  Э.А.  Компьютерлік  модельдеудің  негізінде  мектеп  физикасын 
оқытудың әдістемесі: пед.ғыл.канд. . дисс.:.13.00.02.–Алматы:КазНПУ, 2004. – 137 с. 
5.
 
 Алдешов С.Е. Колледжде компьютерлік оқыту бағдарламаларын  қолдану 
жағдайында ақпараттық-логикалық модельдеудің әдістемесі (физиканы оқыту 
мысалында) п.ғ.к. дисс... автореф. -Алматы, 2010. -  32 б. 
6.
 
Керимбаев  Н.Н.  Физика  саласында  білім  беруді  ақпараттандыруды  дамытудың 
ғылыми-теориялық  негіздері  13.00.02-Оқыту  және  тәрбиелеу  теориясы  мен 
әдістемесі  (бастауыш,  орта  және  жоғары  білім  беру  жүйесіндегі  ақпараттандыру) 
п.ғ.д. дисс... автореф. -Алматы, 2010. -39 б. 
7.
 
 ҚР  МЖМБС  6.08.066-2010.  Кәсіптік  жоғары  білім.  Бакалавриат.  «5В011000  – 
физика» мамандығы. – Астана, 2010. 
8.
 
 ҚР МЖМБС 3.08.319-2006. Кәсіптік жоғары білім. Бакалавриат. «050604  – физика» 
мамандығы. – Астана, 2006.  
9.
 
 Савельев И.В. «Жалпы физика курсы», Алматы:Мектеп, 2004. -456 б. 
 
 
 

41 
 
УДК 51(07) 372.851  
А. Биргебаев 
 
О ПРОБЛЕМЕ ГУМАНИТАРИЗАЦИИ  
МАТЕМАТИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ 
 
(Алматы қ., Абай атындағы ҚазҰПУ) 
 
Бұл 
мақалада 
педагогикалық 
университеттерде 
мұғалім-математиктерді 
дайындауда  математикалық  білім  беруді  гуманитарландырудың  теориялық  және 
әдістемелік 
мәселелері 
қарастырылған. 
Жаратылыстану 
пәндерінің 
гуманитарландырудың  анықтамасы  берілген.Осы  тақырыпқа  арналған  шетелдік 
авторлардың  жұмыстарына  шолу  жасалды.Сонымен  қатар  «Теоремы  вложения  и 
теория  разделимости»  курсы  арқылы  аталған  сұрақты  жүзеге  асуы  негізделген.Курс 
оқу құралы ретінде баспадан шыққан. 
В  этой  статье  рассматриваются  теоретические  и  методические  вопросы 
гуманитаризации  математического  образования  при  подготовке  учителей  -
математиков  в  педагогическом  университете.  Проделан  анализ  зарубежных  научных 
работ посвященных на эту тему. Дается определение гуманитаризации естестввенных 
наук.  На  примере  курса  «Теоремы  вложения  и  теория  разделимости»  показан 
реализация  выше  указанного  вопроса.Курс  отделно  опубликован  в  виде  учебного 
пособия.  
This  article  discusses  the  theoretical  and  methodological  issues  of  humanization  of 
mathematical  education  in  teacher  training  in  mathematics  at  the  Pedagogical  University. 
Make  an  analysis  of  foreign  scientific  works  devoted  to  this  definition  temu.Daetsya 
gumanitarizatcii  estestvvennyh  Sciences.  On the  example  of "Embedding  theorems  and  the 
theory  of  separability"  shows  the  implementation  of  the  above  voprosa.Kurs  otdelny 
published in the form of a tutorial. 
 
Түйін сөздер: гуманитарландыру,парадигма, ену теоремалары. 
Ключевые слова: гуманитаризация,парадигма, теорема вложения. 
Keywords: humanitarianism, paradigm, embedded theore. 
 
В  последнее  время  в  педагогико-психологической  литературе,  много  пишут  о 
современных  проблемах  гуманитаризации  образования.  Некоторые  исследователи 
понимают  под  гуманитаризацией  увеличение  доли  гуманитарных  дисциплин  путем 
сокращения  количества  дисциплин  по  естествознанию.  Данное  обстоятельство  может 
привести к сокращению кредитов математических дисциплин.  
Безусловно, это может отразиться на уровне подготовки учителей математики. С 
учетом  того,  что  в  рамках  кредитной  технологии  основную  часть  знаний  студенты 
получают  самостоятельно,  подготовка  профессиональных  специалистов  с  высокой 
математической  культурой  напрямую  зависит  от  личности  обучающихся.  Активному 
обсуждению  проблемы  гуманитаризации  дисциплин  по  естествознанию  посвящено 
множество  диссертационных  работ  [1,  2,  3,  4].  Для  изменения  качества  подготовки 
специалистов  на  основании  новых  предложений,  отраженных  в  этих  работах, 
необходимо  выявить  направления  реформирования  всей  системы  образования.  Это 
означает выявление парадигмы образования нацеленной на подготовку разносторонней 
личности, соответствующей требованиям общества. 
В  настоящее  время  в  условиях  казахстанской  кредитной  системы  обучения 
одним  из  направлений  реформирования  образования  является  гуманитаризация,  то 
есть,  согласно  определению  педагогической  энциклопедии  «система  мер, 
предназначенная  для  развития  компонентов  общей  культуры  в  содержании 
образования,  т.е.,  формирования  совершенной  личности  обучаемого».  В  последнее 

42 
 
время проблемы гуманизации и гуманитаризации все чаще находят свое отражение не 
только  в  трудах  педагогов  и  методистов,  но  и  в  работах  специалистов  по 
естествознанию,  гуманитариев  и  социологов.  Авторы  этих  исследований 
рассматривают  гуманитаризацию  образования  в  качестве  социального  феномена 
обучения,  как  одну  из  составных  частей  процесса  гуманизации,  направленного  на 
привлечение к гуманитарной культуре. В этой связи необходимо отметить, что мнения 
многих  из  них  по  этому  поводу  совпадают.  Такое  образование  направлено  на 
реализацию,  развитие  мышления,  опыта  и  творческой  деятельности.  По  мнению 
Т.М.Мираковой в широком смысле гуманитаризация это не только обновление средств 
усовершенствования культуры, увеличение гуманитарных дисциплин в учебном плане, 
но  и  усвоение  новых  аспектов  (граней)  гуманитарного  образования  в  математике  и  в 
других  дисциплинах  [1].  Гуманитаризация  образования  также  предусматривает 
формирование  образованной,  квалифицированной,  стремящейся  усвоить  технологию 
творческой работы и ответственной личности. В рамках этого определения необходимо 
отметить, что гуманитаризация математического образования, одновременно реализует 
три  направления:  формирование  математического  образования,  квалификацию  и 
навыки;  формирование  квалифицированной  математической  отрасли;  формирование 
личности студентов в процессе обучения математики.  
Многие  авторы  отмечают  необходимость  гуманитаризации  внутренней  логики 
учебного  процесса.  В  рамках  конкретного  педагогического  процесса  преподаватель  и 
студент  взаимодействуют  друг  с  другом  в  качестве  конкретных  людей.  Так  как 
причиной  их  взаимодействия  является  получение  знаний,  то  согласно  утверждению 
Ю.В.Сенко,  предметы  обучения  являются  не  основой,  а  правилами  и  условиями  для 
взаимодействия участников педагогического процесса [6]. 
Если  принять  за  основу  данное  мнение,  то  никакой  из  предметов  обучения  не 
является  предварительно  гуманитарным.  Отношение  того  или  иного  предмета  к 
гуманитарным  зависит  от  уровня  обучения  каждому  из  предметов.  Так  как  познание 
человека  направлено  на  получение  информации  об  окружающей  среде  и  решение 
возникающих  практических  вопросов,  оно  должно  быть  гуманитарным  и  всеобщим. 
Поэтому, по мнению Ф.Т.Михайлова, познание нельзя делить на познание природы и 
познание  человека  [5].  Гуманитаризация  образования  требует  взвешенного 
рассмотрения  всех  компонентов,  таких  как  цели,  содержание,  методы  и  средства 
обучения (модели и технологии обучения). В настоящее время наблюдается стремление 
к интеграции науки и получение конкретных сведений о всеобщем характере мира.  

жүктеу/скачать 5,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: