Абылай хан атындағЫ Қазақ халықаралық

 
читатель  видит  перед  текстом  заголовок  «Задержанные  подвергаются 
избиениям»,  подзаголовочную  врезку,  выделенную  изменением  гарнитуры 
шрифта,  «Его  лицо  показалось  полицейскому  подозрительным»,  а 
рядом…  фотографию  судьи  Л.Т.  Мерекенова.  Нужно  ли  объяснять,  какие 
ассоциации  у  читателя  (в  том  числе  и  у  судьи  Л.Т.  Мерекенова)  вызывает 
такой  зрительный  ряд  в  соединении  с  фразой  «Его  лицо  показалось 
полицейскому подозрительным»? 
Итак, заголовок, определяет лицо газеты, выявляя ее направленность, 
содержание и профессиональный уровень авторов и редакторов. Он должен 
понятным,  ярким  и  соответствовать  смысловому  содержанию  текста  самой 
публикации, выражая ее основную идею. При этом нельзя забывать о роли 
невербальных  компонентов  текста  в  формировании  читательского 
восприятия.  В  приведенных  выше  примерах  именно  содержательное 
несоответствие иконических знаков последовательности вербальных знаков 
порождает  эффект  «смысловых  ножниц»  и  приводит  к  дезориентации 
читателя,  воспринимающего  текст  публикации  как  единую  замкнутую 
иерархическую  семантико-смысловую  структуру,  порождая  не  только 
искажение смысла сообщения, но и возможные нежелательные социальные 
последствия,  в  том  числе  и  судебные  иски  о  защите  чести,  достоинства, 
деловой репутации, а также об оскорблении и клевете.  
Литература 
1
. Ахмедьяров К.К. Лингвистическая поэтика: традиции и новации. Алматы, 
2002. 
2
. См.: Настольная книга судьи. /Под ред. Мами К.А. Председателя 
Верховного суда РК. Астана, 2005. С.138 
3
. Лингвистический энциклопедический словарь. М., 1990. С. 508. 
4
. Сургай Ю.В. Интердикурсивность кинотекста в кросскультурном аспекте. 
Автореф. дис… канд. филол. наук, Тверь, 2008. 
5
. Денисова Е.А. Структура и функции энигматического текста (на 
материале русских загадок и кроссвордов). Автореф. дис… канд. филол. 
наук, М., 2008. 
6
. Кудлаева А.Н. Типы текстов в структуре дискурса. Автореф. дис. … канд. 
филол. наук. Пермь, 2006. 
7
. Bernбrdez E. Teoria y epistemiologia del texto. Barcelona, Cбtedra, 1995.  
8
.  Нестеренко  С.П.  Гарнитура  шрифта  как  фактор  регуляции  восприятия 
текста  (Экспериментальное  исследование):  Автореф.  дис.  …  канд.  филол. 
наук. Барнаул, 2003. 
9
. Богуславская О.И., Чигилина И.И. Газетный заголовок в 
коммуникативном аспекте. – //Типология текста в функционально-
стилистическом аспекте. Пермь, 1990. С. 89-95. 
1
0. Дридзе Т.М. Язык и социальная психология. М., 1980. 
 
Амирова Ж.Г., 
ф. ғ.к., доцент, Абылай хан атындағы ҚазХҚ жҽне ҼТУ, 
Алматы, Қазақстан 
 
Мәтін заңдық тәжірибеде лингвистикалық экспертиза нысаны 
ретінде 
 
Мақалада қолданбалы сипаттағы жаңа лингвистикалық пҽн-заңдық 
лингвистика мҽселелері мен заңдық тҽжірибеде мҽтіндерге лингвистикалық 
экспертиза жүргізу байланысы сҿз болады.  
 
Amirova Zh., 
c.ph.sc., associate professor, Kazakh Ablai khan UIR&WL,  
Almaty, Kazakhstan 
 
The text as an object for linguistic examination in legal practice 
 
This  article  considers  some  problems  of  legal  linguistic  as  a  new  applied 
linguistic  discipline,  which  connected  with  linguistic  examination  in  legal 
practice. 
                                                 
 
УДК: 811.111 
Асанова Г.С., 

 
филология магистрі, аға оқытушы, аударма жҽне мҽдениетаралық 
коммуникация кафедрасының меңгерушісі, Абылай хан атындағы ҚазХҚ 
жҽне ҼТУ, Алматы, Қазақстан 
 
ІСКЕРИ ДИСКУРСТА, ІСКЕРИ ХАТ-ХАБАР АЛМАСУДА 
МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ КОММУНИКАТИВТІК ҚҦЗІРЕТТІЛІКТІ 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
Мақалада дискурстың институционалды түріне жататын іскери дискурс 
пен іскери хат-хабар алмасу пҽндерінде мҽдениетаралық коммуникативтік 
құзіреттілікті қалыптастыру мен мҽдениетаралық құзіреттілік, 
коммуникативтік құзіреттілік арасындағы айырмашылықтар мен 
ұқсастықтар сҿз болады. Іскери қарым-қатынас пен іскери хат-хабар 
алмасуды тиімді ету үшін мҽдениетаралық коммуникативтік құзіреттілікті 
қалыптастыруда ескерілуі тиіс компоненттер қарастырылады. 
Түйін сөздер: құзіреттілік, іскери қарым-қатынас, кросс-мҽдени 
мҽселелер, коммуникативтік стратегиялар, мҽдени орта, іскери хаттар, 
іскери құжаттар 
 
«Кәсіби  құзіреттілік»,  «мәдени  құзіреттілік»,  «коммуникативтік 
құзіреттілік»  деген  ұғымдар  қазіргі  таңда  мамандар  дайындауда  жиі 
қолданылып жүр.  
Мҽдениетаралық  құзіреттілік  мҽдени  моделдермен  тығыз  байланыста 
берілуі керек.  «Мҽдени модулдар»- адам санасында қалыптасады. Шет тілі 
мен  ҿзге  мҽдениеттің  адам  санасында  бірігіп  келгенінде  ғана  іске  асады. 
Сондықтан да басқа тілде білім беру оқушының екінші санасын, екінші тілді 
меңгеретін  мҽдениетаралық  құзіреттілігі  дамыған,  шет  тілінде   қарым-
қатынасқа  түсу  үшін  қажет  дағды  мен  шеберлікті  игерген  адамды 
қалыптастырады.  Шет  тілін  оқыту  кезінде  оқушылардың  санасында  оның 
 ойлау белсенділігін, дүниетанымын, коммуникативтік сҿйлеуде мінезқұлқы, 
ҿзін  ұстауының  бағыты  мен  түрін  анықтайтын  білімнің  ерекше  модулі 
қалыптасады. Оқытудың мақсаты тек шет тілін жақсы меңгеретін ғана емес, 
сонымен қатар халықаралық жҽне мҽдениетаралық құзіреттілікті меңгерген 
тұлға  дайындау.  Мҽдениетаралық  қарым-қатынасты  оқып  үйрене  отырып 
басты мҽселе мҽдениетаралық құзіреттілікті қалыптастыру.  
 «Мҽдениетаралық құзіреттілік»  дегеніміз Н.Д.Гальскованың пікірінше 
мыналар: 
 
басқа  этностың  мҽдениетіне  сезімталдықпен  қарап,  оны  қабылдау, 
түсіну,  ҿз  мҽдени   құндылықтарымен  салыстыра  отырып,  араларындағы 
ұқсастық пен ерекшеліктерді анықтау; 
 
ҿзге  ҿмірді,  ҿзге  сананы,  ҿзге  құндылықтарды  танып  біліп,  олармен 
қарым-қатынасқа түсе отырып ҿзінің ҽлем туралы бейнесін толықтыру [1]. 
«Мҽдениетаралық  құзіреттілік»   дегеніміз  С.С.  Кұнанбаеваның 
пікірінше мыналар: 
- басқа  халық  жҿнінде  бейне  қалыптастыру,  тіл  үйренушінің  басқа 
ҽлемнің тілдік бейнесіне кҿшуі; 
- тіл  үйренушіде  екінші  тілдік-мҽдени  сана  қалыптастыру,  басқа  тіл 
ҿкілінің  елі  туралы  мағлұмат  беретін  реципиенттің  білімді  когнитивтік 
жүйесін құру [2].  
Ол  үшін   тіл  иелерінің  ҿмір  сүру  ерекшеліктері  мен  тұрмыс 
жағдайларымен танысу, сол елге тҽн бейвербалды мінезқұлықтың этикасын 
меңгеру, мҽдениетімен, ҽлеуметтік мҽселелерімен бағыттарымен т.б. танысу 

 
қажет.  Мҽдениетаралық  коммуникация  кезіндегі  қиыншылықтар  бір 
 жағынан тіл, екінші жағынан мҽдениет ерекшеліктерінен туындайды. 
Осы  тұста  коммуникативтік  құзіреттілік  жҽне  мҽдениетаралық 
құзіреттілік  ұғымдарын  жеке  -  жеке  қарастырған  жҿн.  Дегенмен, 
коммуникацияны 
зерттеуші 
ғалымдар 
арасында 
коммуникативтік 
құзіреттілікті  консептуалды  тұрғыда  қарау  мен  оны  ҿлшеу  жҿнінде  ҽліде 
келіспеушіліктер  туындайды.  Брайн  Спитсбергтің  берген  анықтамасы 
бойынша  коммуникативтік  құзіреттілік  дегеніміз  нақты  мақсат-
міндеттерді  қарым-қатынас  орын  алған  мҽнмҽтінде  тиімді  жҽне  дұрыс 
орындауда орын алатын құзіретті қарым-қатынасты айтамыз [3].   
Коммуникативтік  құзіреттілік  тек  қана  тілді  білумен  шектелмейді, 
сондай-ақ  не  айту,  кімге  айту,  нақты жағдаятта оны  қалай  дұрыс  жеткізуді 
қамтамасыз  етеді.  Осы  сипатына  қарай  оны  дискурс  деп  те  айтуға  болады. 
Коммуникативтік  құзіреттілік  дегеніміз  жеткізуші  ойдың  немесе 
ақпараттың  грамматикалық  жақтан  дұрыс  немесе  бұрыс  екендігін  ғана 
кҿрсетіп  қоймай,  қашан  жҽне  қалай  тілді  дұрыс  қолдану  мен  кімге 
қолданудан  тұрады.  Коммуникативтік  құзіреттілік  сҿйлеудің  ережелерін 
білу, оны қалай дұрыс қолдану, түрлі сҿйлеу актілерінде қалай дұрыс жауап 
қайтару,  мҽселен,  қалай  кешірім  сұрау,  ұсыныс  жасау,  нақты  тіл  мен 
мҽдениетте  кешірім  мен  ұсынысқа  қалай  жауап  беру  сияқты  білімді  талап 
етеді.  Мұндай  білімнің  болуы  сҿйлеу  мен  жазылым  орын  алып  отырған 
ҽлеуметтік жҽне мҽдени ортаны ұғыну, сҿйлеуші мен жазушының бір-біріне 
қарым-қатынасы, қоғам тҽртібі мен нормалары, құндылықтары мен осындай 
байланыс түрінен, оқиға мен сҿйлеуден күтетіні жайлы мағлұмат береді [4]. 
Белгілі бір жағдайда тұлғаның ҿзін ұстауы, ҽрекет етуі тілдік тұрғыдан, 
сҿздік  қор  мен  дискурс  құрылымынан,  ізет  кҿрсету  стратегияларынан, 
арнайы жағдаяттан кҿрінеді.   
Коммуникативтік  құзіреттілік  тҿрт  түрлі  негізгі  компоненттерден 
тұрады: 
грамматикалық, 
әлеуметтік-лингвистикалық, 
дискурстық, 
стратегиялық. Тілдік кодтарды меңгеру (грамматикалық құзіреттілік), тілді 
дұрыс қолдана білу туралы білім (ҽлеуметтік-лингвистикалық құзіреттілік), 
сҿйлеуді,  ойды  когерентті,  когэзиялық  бірлікте  мҽтінде  байланыстыру 
жайлы  білім  (дискурстық  құзіреттілік),  коммуникацияны  тиімді  ету  ҽдіс-
тҽсілдерін  меңгеру,  қарым-қатынас  барысында  сҽтсіздікке  ұшырауға  жол 
бермеуге  қатысты  стратегияларды  меңгеру  (стратегиялық  құзіреттілік) 
болып табылады [5]. 
Сонымен,  коммуникативтік  құзіреттілік  дегеніміз  жеке  тұлғаның 
нақты  жағдайларда,  оқиғаларда,  топтарда,  уақытта, немесе  орында не істеу 
керек  жҽне  ҿзін  қалай  ұстау  керек  туралы  меңгерілетін  білім. 
Коммуникативтік құзіреттілік тұрғысынан құзіретті болуы үшін адам басқа 
адамдармен,  топтармен  байланыс  жасай  алу  қабілеттері  мен  шеберліктерін 
меңгеруі  қажет.  Коммуникативтік  тұрғыдан  құзіретті  болу  үшін  адам 
коммуникация  қызметі  туралы,  коммуникацияның  нақты  ережелерін, 
коммуникацияның  вербалды  немесе  бейвербалды  түрлерін  білуі,  тыңдау 
техникаларын,  жауап  қайтару,  серіктестердің  психологиялық  типтерін, 
ҽлеуметтік рҿлін, оны жеткізе алу ҽдіс-тҽсілдерін білуі шарт.  

 
Коммуникативтік  құзіреттілік  деп  тілде  формалды  түрде  қажет 
қағидаларды  меңгеру  ғана  емес,  нақты  сҿйлеу  үдерісінде  қайсысы  дұрыс, 
орындалуы тиіс немесе ауыстыруға болады деген сияқты мҽселелер шешімін 
айтамыз.  Сондықтан  коммуникативтік  құзіреттілік  динамикалық, 
имплицитті, 
күрделі, 
психологиялық, 
ҽлеуметтік-логикалық, 
антропологиялық  компоненттерден  тұратын,  лингвомҽдени  сипаттағы 
функционалды тіл қабілеті.      
Мәдениетаралық  құзіреттілікті  оқып  үйрену  практикалық  мақсатта 
дамыды.  Іскерліктер,  мемлекеттік  органдар,  оқу  орындары  мен  мекемелер 
мҽдениетаралық  мҽселелерде  жеңіске  жететін  тұлғаларды  таңдауға  ниет 
білдірді.  Мҽдениетаралық  құзіреттілігі  қалыптаспаған  жағдайда  іскери 
байланыстарда  келісім  жасалмайды,  мемлекеттік  жобалар  ҿз  шешімін  таба 
алмайды, студенттер оқу мен білімді тиімді ете алмайды.  
Мәдениетаралық  құзіреттілік  дегеніміз  бҿтен  мҽдениет  ҿкілдерімен 
тиімді ҽрі нҽтижелі қарым-қатынас жасай алу қабілеті. Мұндай қабілет жас 
кезден қалыптаса бастап, адамның ерік-жігері мен құзіреттілігінің арқасында 
дамиды,  нығаяды.  Мҽдениеттер  елдер  мен  ұлттар  арасында  ғана  ҽртүрлі 
емес,  сондай-ақ  бір  мекеменің,  жанұяның  ішінде  де  ҽртүрлі  болып  келеді, 
ҽрбір  адамның  ҿз  тарихы,  ҿмірлік  ұстанымы,  ҿз  мҽдениеті,  мҽдени 
құндылығы бар. Мҽдениетаралық құзіреттілік білім алушының ҿз мҽдениеті 
аясында  тіл  мен  мҽдениет  байланысын  ұғыну  мен  мҽдениеттерді  зерттеу, 
сараптау, салыстыруға мүмкіндік береді. Осы шеңберде шет тілін меңгеруші 
шекарадан  ары  ҿтуші,  мҽдени  құндылықтарды  бағалай  алатын,  ҿз  тілі  мен 
мҽдениеті  құндылықтарын  бағалап  бҿтен  ел  тілі  мен  мҽдениетін  меңгерген 
мҽдениетаралық сҿйлеуші тұлға [6].   
Мәдениетаралық  құзіреттілік  дүние  жүзіндегі  халықтардың  бір-
бірімен  интеракция  орната  алуды  тиімді  басқару  құзіреттілігі. 
Мәдениетаралық құзіреттілік бір тұстан түрлі шекаралас халықтардың бір-
бірімен  қалай  қарым-қатынас  жасауы  мен  түсінуі,  ұлттық,  жағрапиялық, 
лингвистикалық,  этникалық,  қызметтік,  топтық,  жыныстық,  нҽсілдік 
түрлерінен тұратын дискурстық жүйені зерттеуге арналған пҽнаралық бағыт, 
екінші  жақтан  мҽдени  тұрғыдан  алуан  түрлі  тұлғалар  арасында  ақпарат 
алмасу деген сҿз [7]. 
Коммуникативтік  жҽне  мҽдениетаралық  құзіреттілік  анықтамаларын 
талдай отырып олардың қазіргі таңда тиянақты оқу мен зерттеуге тұрарлық 
ҿзекті  мҽселе  екеніне  кҿз  жеткіземіз.  Қазіргі  таңда  шеттілдік  ҽдебиеттерде 
коммуникативтік  жҽне  мҽдениетаралық  құзіреттілікті  жеке  дара  бҿліп 
жармай бір құзіреттілік ретінде қарастырып оқу орын алып отыр. Сонымен 
мәдениетаралық  коммуникативтік  құзіреттілік  дегеніміз  ҿз  мҽдениеті 
аясында  басқа  мҽдениеттерді  тану  қабілеті  жҽне  осы  ұстанымды  басқа 
мҽдениет  ҿкілдерімен  тиімді  қарым-қатынасқа  жұмсау  болып  табылады. 
Басқа  сҿзбен  айтқанда  мәдениетаралық  коммуникативтік  құзіреттілік 
тұлғалардың  вербалды  жҽне  бейвербалды  коммуникацияны  дұрыс 
қодануын,  қарым-қатынас  барысында  мінезқұлық  стилін,  ҿз  жҽне  бҿтен  ел 
мҽдениетінің  нормалары  мен  принциптерін,  қарым-қатынасқа  түсушілердің 
дұрыс іс-ҽрекеті мен түрлі мҽнмҽтіндер деңгейін меңгеру.   

 
Іскери 
қарым-қатынастың 
жазбаша 
түрінде 
студенттердің 
мҽдениетаралық  коммуникативтік  құзіреттілігін  қалыптастыру  қазіргі 
заманның  негізгі  аспектісі  болып  отыр.  Заманауи  маманның  мақсаты 
заманға, іске қажетті құзіреттіліктерді, мінезқұлық стилін, коммуникативтік 
стратегияларды  ҽлем  шеңберінде  ұлттық  мүддені  қорғай  отырып  келісімге 
келуді меңгеру болып отыр.  
Коммуникативтік жҽне мҽдениетаралық құзіреттіліктің анықтамасы мен 
негізгі  сипаттарын  сараптай  келе,  осы  тарауда  іскери  хат-хабар  алмасу 
курсында  студенттердің  аталған  құзіреттілікті  қалыптастыруға  бірнеше 
ойлар айтылып, негіздемелер беріліп отыр.  
«Іскери хат-хабар алмасу» курсы іскери хаттар мен  құжаттарды дұрыс 
жазу,  іскери  хат-хабар  түрлері,  іскери  хабарламалар,  іскери  есептер, 
ұсыныстар, еңбекке қатысты хаттар, электронды пошта мен факстық қарым-
қатынастарды  білуден  басталады.  Ағылшын  тілін  меңгеріп  отырған 
студенттерге  жазылымды  меңгеру  ең  қиыны  болып  отыр,  мұның  себебі 
аудиториялық  сабақтарда  студенттердің  кҿбінесе  оқылым,  тыңдалым  жҽне 
сҿйлеу  дағдыларына  үйрену  себеп  болуы  мүмкін.  Хат  жазу  үдерісі  қарым-
қатынастың  ең  негізгі  бҿлігі,  іскерлік  пен  ҿмірдің  ең  жақын  бҿлігі.  Кез-
келген  хат  немесе  құжат  жазушының  ҿзіндік  жазу  сипаты,  ойын  мҽнерлеп 
жеткізу  ҿнері  бар,  дегенмен,  хат-хабардың  мазмұны  мен  құрылымы 
формалды  болғандықтан  мұндай  хаттар  мен  құжаттар  тілінде  ҿзіндік 
қалыптасқан  тілдік  бірліктер,  сҿз  тіркестері,  грамматикасы  бар  екенін 
ескерген жҿн. Осы мақсатта іскери сауатты маман дайындау, хат пен құжат 
жазудың қыр-сырын үйрену ҿзекті болып тұр. 
Іскери  хат-хабар  -  іскери  ағылшын  тілінің  осы  салаға  қатысты  іскери 
хаттар  мен  құжаттар  жазу  сипаттарымен  айналысатын  бҿлімі.  Іскери  хат-
хабарды  оқытудың  мақсаты  студенттерді  іскери  хаттар  мен  құжаттарды 
сауатты  жазу  мен  түзуге  үйрету;  іскери  хаттар  мен  құжаттардың 
лингвистикалық, 
мҽдени, 
функционалды-стилдік, 
құрылымдық 
ерекшеліктерімен  таныстыру,  үйрету  болып  отыр.  Іскери  хат-хабарды 
оқытудың  міндеттері  осы  салаға  қатысты  материалдарды  сыни  талдау;  хат 
немесе құжат жазудың мақсатын, орынын, жағдаятын, рҿлі мен мағынасын 
ашу; іскери хат-хабардың ҿзіндік нақты лексикасын анықтау; іскери хаттар 
мен  құжаттардың  типологиялық  жіктемесін  беру;  хат-хабарды  дұрыс  жазу 
мақсатында  практикалық  кеңестер  беру;  мҽдени,  коммуникативтік,  жазу 
аспектілерін ескеріп тиімді хат-хабар жазудың шешімін табу.  
Іскери  қарым-қатынасты  тиімді  ету  үшін  студенттер  төмендегі 
компоненттерді ескеруі тиіс: 
1)  шет  тілін  дұрыс  меңгеру  немесе  шет  тілі  туралы  хабары  мен  білімі 
болуы; 
2)  қарым-қатынасты  тиімді  ету  үшін  коммуникацияның  жалпы 
сипаттары мен ерекшеліктерін білуі; 
3) мҽдениетаралық коммуникация құзіреттілігінің негізгі принциптерін 
(қарым-қатынас жасай алу қабілеті, екіжақты қажеттілік пен қызығушылық 
мақсатына  жетуде  коммуникация  жасай  алу,  аз  мҿлшерде  күш  жұмсап, 
ештене жоғалтпастан нҽтижеге жету) меңгеруі; 

 
4) тиісті білім, қажетті мотивация, қабілеттті іс-ҽрекет жасауы тиіс. 
Студенттердің  мәдениетаралық  коммуникативтік  құзіреттілігін 
қалыптастыру үшін төмендегідей шаралар атқарылуы тиіс: 
1)  тілден  сабақ  беретін  мамандарды  антропология,  ҽлеуметтану, 
мҽдениеттану, 
экономика, 
ҿнер, 
мҽдениетаралық 
коммуникация, 
коммуникация теориясы, академиялық жазылым салалары бойынша арнайы 
дайындау; 
2) мҽдениет пен тіл үйрету, оны бағалау бойынша кҿп зерттеулер жасау; 
3)  оқу  бҿлімі  басшылары  оқу  бағдарламаларына,  емтихандарға, 
мемлекеттік стандарттарға мҽдени компоненттерді енгізуі тиіс; 
4) осы салада ұлттық конференциялар, семинарлар, шеберлік  дҽрістер, 
симпозиумдарды кҿптеп ҿткізу қажет; 
5)  мҽдени  жҽне  мҽдениетаралық  қарым-қатынас  құзіреттіліктерін 
ескеріп оқу құралдарын, оқулықтар жазу; 
6)  студенттерге  мҽдениетаралық  құзіреттілігіне  арнайы  білім  беру, 
қабілеттерін қалыптастыруға үйрету мен ондай қабілеттерін бағалау жүйесін 
енгізу; 
7)  студенттер  мен  оқытушылардың  шет  елге,  шетелдік  мҽдени 
тҽжірибелерімен бҿлісу, пікрталастар жүргізу.    
Студенттердің  мәдениетаралық  құзіреттілігін  қалыптастырудың 
нәтижесі  ретінде  төмендегідей  лингвистикалық  және  кросс-мәдени 
мәселелер шешілуі тиіс: 
1) оқып отырған тілді жете меңгеруі; 
2) хат жҽне құжат жазу мҽнмҽтінін жете ұғынуы; 
3)  хат  жазу  үдерісінде  коммуникацияның  вербалды  түрін  түсініп, 
зерделеуі; 
4)  хат  жазу  үдерісінде  оқып  отырған  тілдің  лексикасы  мен 
грамматикасын, оның ережелерін басшылыққа алуы;  
5) хат пен құжат жазудың формасын, форматын, стилін анықтауы; 
6)  хат  жазу  үдерісінде  грамматикалық,  ҽлеуметтік-лингвистикалық, 
дискурстық, стратегиялық құзіреттіліктерден білімі болуы; 
7)  хат  жазып  отырған  мҽдениеттің  ережелерін,  қағидаларын,  нормасы 
мен стандарттарын жете білуі тиіс.  
Әдебиеттер 
1  Гудков  Д.Б.  Теория  и  практика  межкультурной  коммуникации.    - 
М.: ИТДГК «Гнозис», 2003. - 288 с. 
2  Stringer  Donna  M.  and  Patricia  A.  Cassiday.  Activities  for  Improving 
Cross-cultural Communication. – London: Intercultural Press, 2009. – Vol. 52.  – 
258 р. 
3     Paltridge  Brian.  Discourse  Analysis.  Continuum  Discourse  Series.  - 
London, 2010. – 244 р. 
4 
Culture  Matters.  The  Peace  Corps  Cross-cultural  Workbook.  -  
Washington: DC, 1990. – 260 р. 
5 
Richards  Jack  C.  and  Schmidt  Richard  W.  Language  and 
Communication. – London; New York: Longman Group Limited, 1990. – 288 p.   
6 
Calloway  С.T.,  Cooper  P.J.,  Cheri  J.S.,  C.  1999  Intercultural 
Communication: Readings. - Boston: Allyn & Bacon, 2006. – 339 p.  
7 
Samovar   L., Porter R. Communication Between Cultures. -  Belmont: 
Wadsworth, 2001. – 260 р. 

 
8 
Manjarres  Norma  Barletta.  Intercultural  Competence:  Another 
Challenge // Professional Task-based Guide to the programme  ―Modern Foreign 
Language Education: methodology and theory‖. - Almaty, 2013. -  P. 143-158. 
9 
Goshylyk V., Goshylyk N. A Glossary of Intercultural Communication. 
Vasyl Stephanyk Precarpathian National University.  -  Ivanovo; Frankivsk, 2010. 
 
Асанова Г.С., 
магистр филологии, старший преподаватель, зав.кафедрой перевода и 
межкультурной коммуникации, КазУМОиМЯ им.Абылай хана,  
Алматы, Казахстан 
 
Формирование межкультурно-коммуникативной компетенции в 
деловом дискурсе и деловой переписке 
 
Данная  статья  рассматривает  различие  и  сходство  межкультурной  и 
коммуникативной  компетенции  и  способы  формирование  этих 
компетенции  у  студентов  на  уроках  по  деловому  дискурсу  и  деловой 
переписке.  Также  дается  ряд  компонентов  в  формирований  данной 
компетенции и кросс-культурные проблемы и их решения. 
 
Assanova G.S., 
master of philology, senior instructor, head of the chair of translation and 
intercultural communication, Kazakh Ablai khan UIR&WL,  
Almaty, Kazakhstan 
 
Formation of intercultural-communicative competence on business 
discourse and business correspondence 
 
The article under research gives full information about the correspondences 
and differences between intercultural and communicative competences, and 
ways  to  form  the  given  competence  on  students  on  business  discourse  and 
correspondence.  As  the  result  it  is  given  the  ways  to  form,  components  to 
make business communication effective, a number of cross-cultural problems 
in  forming  intercultural  communicative  competrence  and  their  possible 
solutions. 
 
УДК: 37.01:378.37 
Куратова О.А., 
к.п.н., доцент кафедры иностранных языков Университета иностранных 
языков и деловой карьеры, 
Алматы, Казахстан, k-olga55@mail.ru 
 
РОЛЬ ВОСПИТАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА  В ВУЗЕ В РЕАЛИЗАЦИИ 
КОНЦЕПЦИИ ГУМАНИЗАЦИИ И ГУМАНИТАРИЗАЦИИ 

жүктеу/скачать 2,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: