Адам эмбриологиясының дамуының периодизациясы. Прогенез. Жыныс жасушаларының морфофункционалдық сипаттамасы
Арнайы қасиетi бар тiндер: ретикулярлы тін, май тіні, шырышты және пигмент тіндері.Олардың таралуы, қызметі, құрылыс ерекшеліктері
жүктеу/скачать 0,64 Mb.
|
| 33. Арнайы қасиетi бар тiндер: ретикулярлы тін, май тіні, шырышты және пигмент тіндері.Олардың таралуы, қызметі, құрылыс ерекшеліктері.
Арнайы қасиеті бар дәнекер тіндерге ретикулярлы, майлы, пигментті және шырышты тіндерді жатқызады. Ретикулярлы тін тармақталған ретикулярлы жасушалардан және ретикулярлы талшықтардан тұрады. Көпшілік ретикулярлы жасушалар ретикулярлы талшықтармен байланысып, тармақтары арқылы жанасып үш өлшемді тор түзеді. Ретикулярлы талшықтар қан түзуші мүшелердің стромасын түзеді. Ретикулярлы талшықтар – ретикулярлы жасушалардың синтезінің өнімі. Олар күміс тұзымен импрегнациялау кезінде байқалады, сондықтан оны аргирофильді депте атайды. Бұл талшықтар әлсіз қышқылдар мен сілтілердің әсеріне төзімді болып келеді. Аргирофильді талшықтар топтарында өздік ретикулярлы және преколлагенді талшықтарды ажыратады. Өздік ретикулярлы талшықтар – құрамында ІІІ типті коллагені бар соңғы түзіліс. Преколлагенді талшықтар эмбриогенезде және регенерация кезінде коллагенді талшықтардың алғашқы түзілу формасы болып табылады. Май тіні – бұл көп мүшелерде кездесетін май жасушаларының жиынтығы. Май тінінің екі түрін ажыратады – ақ және қоңыр. Ақ май адам ағзасында кеңінен тараған, ал қоңыр май жаңа туған нәрестелерде және кейбір жануарларда өмір бойы кездеседі. Ақ май адамдарда тері астында, санда, бөкседе, шарбыда, шажырқайда кездеседі. Борпылдақ талшықты дәнекер тіні қабаттары май тінін көлемі мен пішіні әр түрлі бөлшектерге бөледі. Бөлшектердің ішінде май жасушалары бір – бірімен жақын жанасып орналасқан. Май жасушалары – адипоциттердің цитоплазмасында бір үлкен май тамшысы бар, ал ядросы мен органеллалары жасушаның ішетін қарай ығысқан. Май жасушаларының араларынан жіңішке коллагенді талшықтар өтеді. Бұл жасушалардың арасында орналасқан борпылдақ талшықты дәнекер тін қан тамырларымен жақсы жабдықталған. Қоңыр май тіні жаңа туған нәрестелердің және ұйқыға кететін жануарлардың мойнында, жаурын маңайында, төстің астында, омыртқа бойында кездеседі. Олар майлы жасушалардан тұрады және жылу өндіру процесіне қатысады. Қоңыр майдың адипоциттерінің цитоплазмасында көптеген ұсақ май қосындылары кездеседі. Ядролары мен органеллалары жасушаның ортасында орналасақан. Ақ май тіні жасушаларымен салыстырғанда қоңыр май тіні жасушаларының митохондриялары көп болады. Май жасушаларына митохондриядағы құрамында темірі бар пигменттер - цитохромдар қоңыр түс береді. Бұл майда борпылдақ талшықты дәнекер тіндерінің фибробластары болады. Жылу алмасу процесін реттеуде негізгі рөлді симпатикалық нерв жүйесі және бүйрек үсті безінің милы затындағы гормондар – адреналин мен норадреналин атқарады. Олар тіндік липазаның белседілігін арттырады және триглицеридтерді глицерин мен май қышқылына ыдыратады. Бұл қанды жылытатын жылу энергиясының бөлінуіне әкеледі. Ашыққан кезде қоңыр май тіні ақ май тініне қарағанда аз өзгереді. Пигментті тін - бұл құрамында көп пигментті жасушалар – меланоциттер бар тін. Олар көздің тамырлы қабығында, сүт безі емізікшесі мен ұма айналасында кездеседі. Пигментті тін ультрокүлгін сәулесінен қорғайды. Шырышты тін тек ұрықта ғана кездеседі. Оның зерттеу объектісі адам ұрығының кіндік бауы. Шырышты тіннің талшықтары аз, аморфты заттары көп. Жасушалық элементтері негізі мукоциттерден тұрады. Жүктіліктің екінші жартысында бұл тіннің жасушалары арасынан гиалуронды қышқылдарды көруге болады. Шырышты дәнекер тінінің фибробластары фибриллярлы белоктарды әлсіз синтездейді. Ұрықтық дамудың кеш стадиясында шырышты затта коллогенді фибриллярлар пайда болады. Ұрық дамыған сайын олардың саны артады. 8.Арнайы органеллалар. Қосындылар. Анықтамасы, жіктелуі. Гиалоплазма, оның физикалық- химиялық қасиеті, жасуша тіршілігіндегі маңызы. жүктеу/скачать 0,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|