Адамзат дамуыныњ єр кезењі ѓылым мен мєдениеттіњ, єдебиеттіњ ќалыптасуы,µркендеуі, зерттелуі туралы µзіндік пікірлерімен ерекшеленіп, жања баѓыттар, жања танымдыќ аппарат пен жања терминология тудырып отыратыны белгілі
жүктеу/скачать 2,63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғарыш жақтан
- «нояндарың»
- Ләйлә өмірді, жирен атты
| Түкемсалдың қабағындай жадырап.
**** *** *** Кім іздеді? Кім көзіме шалынды. Жел атаулы, Бізден өшің алынды. Көрінгенге айтып қайтем сөз қылып, әй, Түкемсал, Сіз білмеген халімді... Ақынның «Жылылық», «Менің тауым» өлеңдерінде Түкемсалға деген арнау бар, алғашқысына глоссарий түрінде оның Тұрсынжан Шапай екеніне түсінік береді. Автордың жақын достарына таныс дерекке негізделген аллюзия мен теңеу қалың көпшілікке белгілі емес, тек контекст арқылы прецедентті есім семантикасына жинақталған ақпарды шамалауға болады. Осындай парольдік қызметтегі интертекстуалды элементтер Г.Салықбай мен Ж.Жақыпбаев шығармашылығында жиі байқалады. Мәселен, Г.Салықбайдың Ж.Жақыпбаевқа арнауы көлемі әр түрлі екі бөлімнен тұрып, үш шумақты екіншісі тұтасымен реминисценцияға, аллюзияға негізделген: Ғарыш жақтан бұйырмады маған дәм, «Қағанатың» қалды қирап төменде. Сіздей ақын тумайды енді адамнан, Сіздей Аға болмайды енді Өлеңде... Алматыда «нояндарың» адасып, Ал адамдар арман қуып жүр әлі. Бір құдірет қолын бұлғап, Жаны ашып, Сізге қарай тартады да тұрады. Жоғарыдан жымиясыз – жайлы өңді... Ләйлә өмірді, жирен атты сүйесіз. Сіз бен біздей жақсы аға-іні қайда енді, Ақындардың патшалығы иесіз... Ре по зи то ри й К ар ГУ 166 Интертекстуалды элементтер Ж.Жақыпбаевтың жеке өлеңдерін де, тұтас шығармашылығын да, жеке өзіндік аясына тән деректерді де көрсетеді: ғарыш жақ, нояндар, қағанат, Ләйлә өмір, жирен ат, жоғарыдан жымиясыз. Бұлардың кейбіреулерін қаламгер графикалық тұрғыда ресімдесе, екіншілерін олай ерекшелемеген. Тырнақшамен ажырату себебі – претекст ретінде Ж.Жақыпбаевтың «нояндарын соңына ерткен қаһан» деген сөзі алынған, ал бұл айтылым ақынмен рухани туыс, күнделікті тіршіліктің бар қайшылығын қатар көріп, бір-біріне моральдік демеу көрсетіп жүрген адамдарға ғана белгілі еді. Соңғы жолда ақын реминисценцияны парадигмалық трансформациялау арқылы имплицитті түрде өзінің де сол ортаның бір мүшесі екенін аңғартады. Басқа реминисценциялар қалың оқырманға таныс екеніне Г.Салықбаева күмән келтірмейді. Ж.Жақыпбаев пен Г.Салықбай өлеңдерінде құрылымдық, лексикалық, синтаксистік деңгейдегі байланыстардан басқа өздері үшін прецедентті деп есептелетін, яни олардың жеке өзіндік аясына қатысты есім арқылы да орнатуға болатын интертекстуалдылық бар. Екі ақынның тек өздері үшін ғана орны бөлек достарының есімі пароль есебінде, яғни екі ақынға ортақ адамдар аясы барын көрсететін маркер: Бүгін таң да тамашарақ атқандай, Күн жоғалтқан жымиысын тапқандай. Салтанатты самал есті қайтадан жүктеу/скачать 2,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|