Адамзат дамуыныњ єр кезењі ѓылым мен мєдениеттіњ, єдебиеттіњ ќалыптасуы,µркендеуі, зерттелуі туралы µзіндік пікірлерімен ерекшеленіп, жања баѓыттар, жања танымдыќ аппарат пен жања терминология тудырып отыратыны белгілі



Pdf көрінісі
бет37/118
Дата30.01.2023
өлшемі2,63 Mb.
#63682
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   118
Байланысты:
Әділова. Көркем мәтін. Цитация

тоқпақ жалды торы айғыр боп әзер тоқтардай екен. Осы себепті де, қанша 
парақор, қанша қанқұмар дегеніңмен ұлық атаулыны бір жіпке көзінен тізу 
әбестік пе дейді. ... ». Айта кету керек, қауесеттің дәстүрлі эпитеттік теңеулері 
мен предикаттарына қарағанда, бұл үзіндіде қаламгердің окказионалды 
қолданысы әлдеқайда әсерлі.
Поэзиялық шығармаларда қауесетті балладаларда кездестіруге болады. 
Өлеңнің негізгі ерекшеліктеріне сәйкес оны құрайтын әр элементтің, мейлі ол 
вербалды немесе графикалық болсын, өзіндік ақпар беретінін ескерсек, қауесет 
мәтін семантикасын, модальділігін түзетін интертекстуалды элемент ретінде 
қарастырыла алады.
Өз сөзі мен бөгде адамның пікірін қатар алып, қарсы қою, оларды өзара 
әрекеттестіру нәтижесінде күнделікті тұрмыстың бір үзігін толық, жан-жақты 
көрсетеді. Ақын өзі өмірде кездескен қауесетті жоққа шығару немесе қолдау 
арқылы жалпыадамзаттық құндылықтардың әр адам тағдырындағы орнын 
көрсетеді, яғни көркем шығарманың мазмұндық-астарлы, мазмұндық-
концептуалды ақпарларын ұсынады. Мысалы, Ж. Нәжімеденовтің «Көп балалы 
қыз туралы ода» өлеңін түзуге қауесет пайдаланылған: 
Ре
по
зи
то
ри
й К
ар
ГУ


61 
Гүл секілді шешек жарған жаңадан 
әсерлі-ақ ед, 
адам деуші ек жаны адал. 
Бір күні өсек, қаңқу сөздер қаулады, ал –
өсекші айтты
әлгі сұлу ауладан 
шықты деді егіз бала көтеріп 
дәл өзінен аумаған. 
Таң қалысты сенгіш, аңқау-әңгі көп, 
«қай уақытта», 
«қалай болып» қалды деп. 
Тек, қыз бейқам. 
Көзге іліккен адамға аса обал, ә -
Күйеу қайда? 
Қызда күйеу бола ма? 
Көрініп ед беті теңбіл, белі тоқ... 
Ойбай, десті ел, бәлесі бар, жолама. 
Сырттай сүйіп атағанмен жорта атын 
кезіккенде-мінезінен қорқатын, 
зиялы елдің жігіттері мен-мен кіл 
«бәлесінен» қорқатұғын болды енді. 
Өсекші айтты - тағы сендік біз бастап -
екі бала - үшеу болды бір күні, 
бұрынғыдай қайқимайды кірпігі, 
көрдіңдер ме, қарамайды қыз да асқақ- 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   118




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет