195
Айтыс II том
Көркем сөйле, жұрт тыңдап көңілденсін,
Отырған халайыққа үлгі екенбіз.
Шешен тілі,
шебердің өнері ортақ,
Әр жерде ақылдыға жолды екенбіз.
Әсет:
Өлеңге ағып тұрған жел екенбіз,
Жиылып тыңдаушыға мереке – біз.
Он алты, он жетіде айырма жоқ,
Арамыз бір-ақ жылдық төл екенбіз.
Көңілің баласынбай, жаңа орнықса,
Қашалық
Семей жаққа, кел екеуміз.
Ырысжан:
Қарқабат, Қаракесекті етпеймін бел,
Аузымнан ә дегенде заулайды жел,
Жігіттің қыз алатын түрі қандай,
Нарқыңды айырайын, қасыма кел.
Әсет:
Мирасы қыз-жігіттің алған, берген,
Басынан
заман өтсе, арман көрген.
Құда түсе келгем жоқ, қыз айттыра
Түріңді көрем дейсің салған жерден.
Қасына сендей қыздың бармаушы едім,
Бересің, барсам орын, қандай жерден?
Ырысжан:
Көшкенде жылқы айдаймын күрең кермен,
Бозбала айқай салса сүрен бермен.
Қасыңа
қыз шақырса, тартынбай кел,
Аласың қыздан орын сүйген жерден.
Босағада отырып үйреніп пе ең.
Арқада аты шыққан
хандарым бар,
Ел кезген кедейлікпен аңғарың бар.
Әлде сен сонан қорқып отырмысың
Бұтыңда жыртық-жыртық шалбарың бар.
196
Қазақ өнерінің антологиясы
Әсет:
Өнерлі би, үлгілі хандарым бар,
Қадірлі, қасиетті жандарым бар.
Тұсыма шыдамастан сауда қылдым.
Әйтпесе, күн көретін малдарым бар.
Жақсының жамансыз дос күні болмас,
Бір киген қорушыға шалбарым бар.
Семейдің бір мырзасымен таныс болып,
Осы жерде өліп кетсең, не арманың бар?
Ырысжан:
Қу бала-ай, сөз табасың не керектен,
Қай сөзің дәл тиеді зеңбіректен.
Олай десең, қасыма қорғанбай кел,
Танимын ер сүйегін кебенектен.
Әсет:
Қол
қойдым осы қыздың данасына,
Көздеріңмен көрмесең, нанасың ба?
Алдап айтқан сөзіңе аңқау басым,
Аңдамай бардым жетіп дәл қасына
Дұспаны өз алдына келгеннен соң,
Бетімді тырнап алмай аясын ба?
Әркімнің
өзі шыққан тауы биік,
Әсеттің беделіне қарасын ба?
Ырысжан:
Шапқан бірдей болмайды желгенменен,
Мен жар болман көңіліңді бөлгенменен.
Алдағанға келесің адыраңдап,
Қасыма не бітірдің келгенменен?
Ел аралап, бір жүрген сері десем,
Бар екен талай мінің жөнделмеген.
Қарасам шалбарыңа жалбыр-жұлбыр,
Алдағанда көнесің надан қылжыр.
Әншейін
келемеж қып, кел дегенге,
Келуін шын өңмеңдеп, Құдай ұрғыр!
