Қазақстан Республикасының Ұлтық қорының болашақ дамыу

 

 

284 

ә

рекеттесудің: басқа кәсіпкерлік пен коммерциялық компаниялармен жаңа форматтарын жасауда да 

түйінделетінін көрсетіп отыр. 

Іс  жүзінде  инновациялық  тірліктің  структурасы  туралы  мәлімет  шектелген  және  оны 

қаржыландыру  шарттары  энергетика  саласындағы  инвестициялар  болымды  мемлекеттік 

субсидияларды талап ететіні себепті, ғылыми зерттеулерді инновацияларды жеке қаржыландырудың 

көлемінің  өсуіне  белгілі  бір  тосқауыл  болып  қызмет  ете  алады.  Бұл  жағдайларда,  мұнай  мен  газ 

секторларында  R&D  жобаларды  жасақтай  әрі  жүзеге  асыра  отырып,  инвесторлар  стратегиялық 

шешімдерді  қабылдауда  белгілі  бір  анықсыздықты  кешеді.  Ал  бұл  кезде  болса  мұнай  мен  газ 

секторларындағы инновациялар мен технологиялардың модернизациясы энергия тасымалдаушыларға 

өсуші  сұранысты  қанағаттандыруға  одан  да  қажеттілікке  айналуда.  Төңірек  ортаны  қорғаудың 

міндеттерін  қою  әрі  іске  асыру  жағдайларында  энергия  тасушыларды  жеткізудің  тұрақтылығы  мен 

қауіпсіздігінің бұйымтайы бойынша өсуші мазаланушылыққа жәнеде көңіл бөлу абзал. 

Зерттелінуші 

процестердің 

болымды 

ерекшелігіне, 

энергетиканың 

секторларына 

инновацияларды қаржыландырудың жобаларын жасақтау әрі жүзеге асыру туралы реальді білімдер 

жеткілікті  шектелген  болып  әрі  жоғары  конкурентті  күрес  жағдайларында  әрқашан  дұрыс  емес 

қалатыны  айналуда.  Бізбен  жасақталынушы  ыңғай  табулар  мен  зерттеудің  алгоритмдері,  олардан 

шығушы қорытындылар инновациялар проблемасы бойынша мәлімет дефицитінің орынын толтыру 

талпынысы болып отыр. Бұл қорытындылар, көруімізше, осы заманғы энергетикада жалпы корпора-

тивтік  инвестицияларды  және  инновациялық  тірлікті  қаржыландырудың  эффективтілігін  бағалауға 

продуктивті ыңғай табуларды адекватты анализдеткізеді әрі таңдатқызады. 

Зерттеудің  міндеті  компанияның  құқықтық  статусымен  R&D  қаржыландырудың 

тенденцияларымен  эффективтілігінің  өзара  байланысының  анализіне  бағышталған  болатын.  Жалпы 

айтқанда, компанияның тұрақтылығы нақты инвестициялық программаларды жасақтаудың әрі жүзеге 

асырудың  шарттары  мен  мүмкіндіктеріне  болымды  ықпалға  ие  екені  анықталған.  Сонымен  бірге 

мұнай  мен  газ  секторларында инновацияларды  қаржыландырудың  стратегиялық  жобаларын  жүзеге 

асыру үшін фондтық базардың әртүрлі ассигнеулерінің мобилизациясының рөлімен қол жетімділігі 

бөлініп шығарылған әрі танылған болатын. Қарастырылушы секторға қолданылмалы фондтық базар 

фактілі  түрде  үнемілік  оның  қатысушыларының  инновациялық  тірлікке  инвестицияларының 

эффективтілігі туралы жеткілікті рас информацияны уәкілдейді-R&D қаржыландыруға мұратталған, 

активтердің бағалары арқылы. 

Зерттеу  кезіндегі  негізгі  көз  деректердің,  іс  жүзінде,  24  европалық  елден,  саланың  барлық 

энергетикалық  компанияларының  бүге-шігелі  баланстарынан,  пайдалардың,  зияндар  мен  ақшалай 

ағымдарының  шоттарынан  тұратын,  базасын  уәкілдеуші,  OSIRIS  жүйесі  болды.  Одан  басқа,  

зерттеудің  фактілік  базасы  OSIRIS  материалдарын  фирмалардың  деңгейінде  Бүкіл  әлемдік  банктің 

материалдарында  қол  жетімді,  елдер  бойынша  экономикалық  параметрлердің  деректерімен  жәнеде 

профессионалды  аналитиктердің  публикацияларымен  толықтырды.  Эффективті  ресурстардың  бірі 

ретінде  бейматериалды  активтердің  жиынтықты  активтерге  қатынасы  ретінде  анықталушы  және 

профессионалды  ортада  барлығынан  жиі  бейматериалды  активтердің  R&D  деп  аталатын,  белгілі 

R&D  прокси-индекстаңдалған  әрі  кең  пайдаланылған  болатын.  Бұл  таңдау  компаниялардың  R&D 

тірлігін  қаржыландыруды  жүзеге  асырудың  тенденцияларына,  шарттары  мен  программаларына 

ықпал  ете  алатын,  факторлар  деңгейінде  түрлі  елдердің  әртүрлі  фирмаларын  конструктивті 

анализдеткізді. 

OSIRIS  деректері  1984-2008ж.ж  периоды  ішінде  европа  елдерінің  бірқатарына  270  фирма 

деңгейінде  анализденген  болатын.  Анализдеу  процессінде  субъектілер  құрамымен  конкуренттік 

ортаның  шарттарының  өзгерістері  ескерілген  болатын,  соның  ішінде:  Европаодағы  жаңа  мемлекет-

мүшелерінің  жәнеде  ол  үшін  R&D  сферасындағы  капиталдың  структурасы  ерекше  анализденген, 

мұнай  мен  газ  кәсіпшілігінің  европалық  секторында  нормативтік  өзгерістердің  пайда  болуы.  Бұл 

жағдайларға  қолданылмалы  ол  үшін  бақылаулардың  максимальді  қол  жетімді  саны  алынған, 

бағаланған  әрі  ескерілген,  1995-2007  жж.периоды  үшін  арнайы  анализ  жүргізілген  болатын.  274 

фирмадан  тұратын  әрі  3562  бақылауды  қосатын,  жалпы  таңдап  алудың  жүргізілген  зерттеулері, 

жеткілікті репрезентативті болып көз алдына келтіріледі. 

Энергетика  саласында  инновацияларды  қаржыландыруға  корпоративті  әсер  етуді  зерттеу 

мақсатымен  европа  елдерінің  тиісті  секторларында  компаниялардың  классификациялары 

анализденген болатын. Олар кәсіпшіліктің қолданылушы жеткілікті алуан түрлі классификациялары, 

 

 

285 

мысалы  NAIC  2007ж.,  GICS  пен  негізделген  түрде  R&D  инвесторының  сипаттамаларын 

бағалатқызатынын  көрсетті.  Инновацияларды  қаржыландыру  шарттары  бұл  секторларда  біртекті 

емес.  Тиісінше,  нақты  инновациялық  жобаларды  қаржыландыру  жөнділігі  мен  эффективтілігін 

бағалауға ыңғай табуларды дифференциялау қажет. Фирмалардың деңгейінде деректердің масштабты 

базасының  зерттеулері  елдердің  заңдамасындағы  айырмаланулар  деректерді  салық  режимінің 

спецификасымен,  бухгалтерлік  есепке  алу  стандарттарымен  т.т.бұрмалайтыны  себепті,  бөлектеген 

компаниялардың тікелей деректерінде ғана негізделген, бүге-шігелі анализді қамтамасыз етпеді.  

Жүргізілген  зерттеулер  келесі  түйіндерге  әкеледі:  R&D-даинвестициялардың  активизациясы 

мұнай  мен  газ  кәсіпшілігінің  секторының  энергетикалық  компанияларына  бірінші  дәрежелік  мәнге 

ие,  бірақ  инновациялық  тірліктің  структурасы  туралы  шектелген  мәлімет  және  оны  қаржыландыру 

шарттары олардың эффективті дамуының жеткілікті болымды тосқауылы болып отыр; 

Ә

ртүрлі  елдерге  институционалдық  ортаның  (қаржылық  құрылымдарды  қосқанда) 

айырмаларымен, саяси климат пен инновациялық инвестициялаудың басқа шарттарына байланысты 

инновацияларды қаржыландыруда болымды айырмалар бөлінеді; 

Агрегирлеулік  деңгейде  жүргізілген  мақсатты  анализдің  нәтижелері,  мұнай  мен  газ 

секторларында  жұмыс  жасаушы,  энергетикалық  компаниялардың  инновациялық  программаларын 

қаржыландырудың  кеңеюіне  мемлекеттік  септесу,  ұлттық  бизнестің  конкуренттік  басымдылығы 

үшін,  соның  ішінде  фондтық  базарда  да,  экономикалық  шарттарды  қалаулырақ  қылып  жасай 

алатынын көрсетіп отыр; 

Активті мұнаймен газ сегменттеріндегі салыстырмалы жаңа инвесторлар инновацияда, әдетте, 

қайратты,  бірақ  дәстүрлі  компаниялармен  салыстырғанда R&D  тірліктің  жоғарылау  көрсеткіштерін 

демонстрациялайды;  осымен  қатар  мұнаймен  газ  кәсіпшілігінде  өзінің  имиджі,  бекем  құқықтық 

статусымен  фондтық  базардағы  тұрақты  жағдайы  негізінде  ұтымды  инновациялық  жобаларды 

тұрақты қадағалаушы, ірілеу потенциалдық инвесторлардың ықпалы сақталып отыр; 

Компанияның  инновациялық  дамуының  эффективтілігін  қамтамасыз  етудің  басты  міндетіне 

перманентті  анализ,  корпоративтік  деңгейде  нақты  салдарды  ескерумен,  сегменттік  те,  ұлттық 

қималарда  да  R&D-ға  жаңа  енгізілулерді  қаржыландырудың  тенденциялары,  шарттары  мен 

ерекшеліктерін бағалау мен есепке алу айналуда; 

Кішігірім инновациялық программалардың R&D тірлігін инвестициялау саласында шешімдерді 

негіздеу  әрі  қабылдау  кезінде  инвестордың  компаниясының  көлемінің  мәнін,  инновацияларды 

қаржыландыру,  қолда  бар  қаражаттың  айналымы  мен  үлестіру  бойынша  рентабельділікті, 

олардың қаржылық мүкіндіктерге ықпалын 

есепке алу қажет; 

Кәсіпорындардың  тірлігінің  рентабельділігінің  деңгейі,  әдетте,  олардың  инновациялық 

дамуыныңмүмкіндіктерімен  арақатынасады,  сондықтан  пайда  түсіру  мен  R&D  арасындағы 

оңды  байланыс  компанияның  бейматериалдық  активтерінің  дамуына  сыртқы  иеленіп  алуды 

жеңілдеуін білдіре алады; 

Иілмелі 

базарлық 

нарыққа 

қабылдарлық 

корпорациялар, 

әдетте, 

R&D-дағы 

инвестициялардың инновациялық программаларының өсуінің, әсіресе, бұрыннан жұмыс істеуші 

компаниялармен салыстырғанда, жоғарылау қарқындарына ие;

  

Орташа инновациялық белсенділік 4,3% шамасында.  

Қазақстан жоғары технологияның барлық жетекші салаларында өзіндік фундаменталдық және 

қолданбалы зертеулеріне негізделген жетілген  технологиялы өндірісіті дамытпақшы. Айта кетерлік 

жайт, негізгі акцент инновацияның барлық кезеңдеріне экономикалық және әлеуметтік жаңаландыру 

мақсатында  инновациялы  экономикаға  көшу  үшін  экономиканың  технологиялық  дамуы  туралы 

міндет қойылды. Жалпы түрде қарастыратын болсақ, Қазақстандағы кәсіпорындардың инновациялық 

белсенділігі  төмен  деңгейде.  Соңғы  жылдары  инновациялық  белсенді  кәсіпорындар  саны  аса  көп 

өзгеріске  ұшырамай,  тұрақты  түрде  қалып  отыр  (2008  жылы  инновациялық  белсенді 

кәсіпорындардың  саны  447  болса,  2010  жылы  467  ).  Сурет  1.  автормер  жасалған  статистикалық 

көрсеткіш бойынша [2-3]  

 

 

 

286 

 

 

Салыстыратын болсақ жетекші бәсекеге қабілетті елдерде ЖІӨ-нің 50% өсімі ғылымды қажет 

ететін  салалары  қамтамасыз  етеді,  ал  экспортқа  шығаратын  барлық  көлемнің  40  %-н  өңдеуші  сала 

өнімдері  болып  табылады4.  Демек  технологиялық  экономика  үшін  біздің  көрсеткішіміз  қазіргі 

деңгейден ең аз дегенде 10 есе көп болуы қажет. Көп аймақтарда инновациялық белсенділік төмен.  

Республикадағы  14  облыстың  8-і,  яғни  57%-ының  инновациялық  белсенділігі  орташа 

көрсеткіштен төмен. Сурет 2. автормер жасалған статистикалық көрсеткіш бойынша [4-8] . 

 

 

 

XXI  ғасыр  әлемдік  масштабта  бұрын  адам  көріп-біліп  болмаған  инновацияның  дамуын  алып 

келді. Қазіргі жағдайда әлемдік экономикадағы әр елдің орны ең алдымен жаңа технология мен жаңа 

білімді  қабылдап,  іске  асыру  қабілетімен  анықталатын  болды.  Дамыған  елдердің  барлығы  дерлік 

инновация  әсерінен  дамыды  деген  тіркес  тіпті  аксиомаға  айналды.  Салыстыру  үшін:  1  тонна  шикі 

мұнайдың  табысы  25  доллар;  авиациялық  техникадан  түсетін  табыс  1  млн  долларға  дейін;  ал  1  кг 

ғылымды  қажет  ететін  жоғары  технологиялық  өнім  5000  долларға  дейін  табыс  алып  келе  алады. 

Соңғы  жылдары  инновация  мен  ғылымға  экономиканың  бәсекеге  қабілеттілігін  арттыратын 

факторлар  ретінде  көбірек  мән  беріп  жатыр.  Инновациялық  белсенділікті  арттыру  экономикалық 

саясат  пен  мемлекеттік  стратегияның  маңызды  бағытына  айналды.  АҚШ,  Германия,  Франция, 

Ұлыбритания  сияқты  үдемелі  даму  бағытын  таңдаған  Қазақстан  жоғары  технологияның  барлық 

жетекші  салаларында  өзіндік  фундаменталдық  және  қолданбалы  зертеулеріне  негізделген  жетілген 

технологиялы  өндірісіті  дамытпақшы.  Айта  кетерлік  жайт,  негізгі  акцент  инновацияның  барлық 

кезеңдеріне түседі. 

Ел-басымыздың, Бірінші Қазақ елінің Президентіміздің  «Стратегия -2050» жолдамасында берілген 

жолы бойынша дамуымыз қажеттілігі анық, отыз дамыған елдер қатарына кіру үшің. Казіргі мұнай-газ 

инновацияландыру жағдайы төмен және еліміздің мұнай-газ саласында инновациялық кәсіпорындардың 

 

 

287 

саны  азайып  атыр.  Осы  жағдайді  дұрыстау  үшің  дамыған  елдердің  ғылым  -зерттеу  жұмыстарын  

қаржландыру денгейіне жету қажет, еліміздің мұнай-газ саласындағы инновациялық кәсіпорындарының 

саның  көбейту  қажет.  Казіргі  заманға  лайық  инновацияларды,  әсресе  мұнай-газ  саласына,  енгізу  үшің 

ғылым - зерттеу жұмыстарына   қаржы мен инвестициялардың көлемің  көтеру кереғі анықталды.    

 

Ә

ДЕБИЕТТЕР 

1. Стратегия-2050, Послание Президента Казахстан Н. Назарбаева народу Казахстан, Астана, 17 января, 

2014. 

2. Ежегодник Казахстана, 2011,Агентства по статистике Казахстана, Астана,2011 

Ежегодник Казахстана,2001 2007, 2011, Агентства по статистике Казахстана, Астана, 2001, 2007, 2011. 

3. Инвестиционная деятельность в Республике Казахстан / Статистический сборник.- Астана: Агентство 

Республики Казахстан по статистике. 2009.  

4. Афанасьев В.,  «Экономист» журналы №6/2011. 

Балдин К.В., Передеряев И.И., Голов Р.С. и др. Инвестиции в инновации: учебное пособие.- М.: Дашков 

и К. 2008. -238 с. 

5. Иванов Л. Журнал «Экономист» №11/2011 

6. Кажымурат К. Избранные научные труды. Алматы: Казахстан даму институты, 1998, С.460  

7. Макконел К. , Брю С. Экономикс; принципы, проблемы и политика, Москва: Республика,1992, с. 12. 

 

Давильбекова Ж.Х. 

Уровень инвестиций в инновации Казахстана 

Резюме.  В  статье  рассматриваются  проблемы  финансирования  и  инвестирования  инновационной 

деятельности  нефтегазовых  предприятий.  Также  анализируется  состояние    финансирования  научно- 

исследовательских работ (R&D) нефтегазового сектора развитых стран. В ходе исследования выявлен низкий 

уровень  финансирования  научно-исследовательских  работ  и  уменьшение  численности  инновационных 

предприятий в отечественном нефтегазовом секторе. 

Ключевые  слова:  нефть  и  газ,  предприятия,    инновация,  финансирование,      инвестиция,  научно- 

исследовательская работа 

 

Zh.Davilbekova 

Investments level of Kazakhstan for innovation 

Summary:  In  the  article  innovational  activity  of  the  oil-and-gas  enterprises  problems  of  financing  and 

investment are considered. The condition of financing of scientifically research works (R&D) oil-and-gas sector of the 

advanced countries also is analyzed. During research the financing low level of research works and reduction of number 

innovational enterprises in domestic oil-gas sector is revealed. 

Key words: oil-gas, enterprises,  innovation, finance, investment, science , research and development. 

 

 

УДК 338.22 (574) 

 

Данабаева Д.И. 

Казахский национальный технический университет имени К.И. Сатпаева 

г. Алматы, Республика Казахстан 

dina20068879@mail.ru 

 

ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ МАЛОГО  

ИННОВАЦИОННОГО ПРЕДПРИЯТИЯ 

 

Аннотация.  Малое  и  среднее  предпринимательство,  по  мнению  большинства  специалистов, 

представляет собой существенную структурную часть рыночной экономики, ее массовую базу и интегральный 

элемент  конкурентного  рыночного  механизма.  Без  малого  и  среднего  бизнеса  рыночная  экономика  ни 

функционировать, ни развиваться не в состоянии. Отсюда следует, что его становление и развитие, разумеется, 

наряду  с  крупным  предпринимательством,  является  стратегической  проблемой  экономической  политики  в 

условиях  перехода  от  административно-командной  экономики  к  социально  ориентированному  рыночному 

хозяйству.  Соответственно,  недооценка  роли  малого  и  среднего  предпринимательства,  игнорирование  его 

значительных  технико-производственных  и  социально-экономических  потенций  приобретают  в  данных 

условиях характер крупномасштабного стратегического просчета. 

Ключевые  слова:  малое  и  среднее  предпринимательство,  рыночная  экономика,  конкурентный 

рыночный механизм, малый и средний бизнес. 

 

По  мнению  ряда  зарубежных  исследователей,  достижение  генеральных  целей  любого 

предприятия зависит от трех основных факторов: выбранной стратегии, организационной структуры 

 

 

288 

и  того,  каким  образом  эта  структура  функционирует.  Эффективность  деятельности  предприятия 

определяется  с  учетом  каждого  из  этих  факторов.  Однако  принцип  максимальной  эффективности 

трудно реализовать на практике – в основном из-за сложностей предвидения отдаленного будущего. 

Вот почему в общем виде можно определить следующие цели деятельности любого предприятия: 

- достижение результатов, близких к максимальным; 

-  обеспечение  устойчивого  развития  предприятия,  способствующего  достижению  высоких 

результатов в течение долгого времени (например, путем приобретения больших запасов сырья или 

полуфабрикатов, формирования большого портфеля заказов); 

- защита предприятия от риска при внедрении новых технологий или внезапного морального износа 

оборудования (например, путем приобретения лицензий, заключения лизинговых контрактов и т.п.). 

Критерии  эффективности  производства,  которые  имеют  место  при  условии,  что  величина  и 

природа, покупатели и номенклатура продукции предприятия мало изменятся во времени. 

При  этом  следует  иметь  в  виду,  что  эффективность  зависит  от  конфигурации  элементов 

производственной  системы.  Оптимальной  считается  та  структура,  при  которой  заданный выходной 

вектор  получается  при  наименьших  затратах.  Она  представляет  собой  некий  компромисс, 

вытекающий  из  желания  получить  экономию  от  увеличения  масштабов  производства  путем 

концентрации производственных мощностей и  сокращения накладных расходов, что возможно при 

приближении предприятия к рынкам сбыта продукции (реализации работ и услуг). 

Этот  частный  аспект  проектирования  любой  производственной  системы  допускает 

использование количественных методов анализа. Когда критерий эффективности является основным 

критерием  качества  организационной  структуры,  подобный  анализ  во  многих  случаях  дает 

возможность найти оптимальную структуру. 

Соответствующий  критерий  децентрализации  требует  распределить  ответственность  за 

принятие решений таким образом, чтобы каждый руководитель, принимая оптимальные решения на 

своем участке, способствовал бы достижению оптимальных результатов в рамках всего предприятия. 

В условиях стабильности вопросам повышения реакции производства на изменения внешней и 

внутренней  обстановки  уделяется  меньшее  внимание.  Появляется  возможность  сократить  аппарат 

управления  до  пределов,  достаточных  для  решения  возникающих  вопросов.  Показателем 

оптимальности аппарата управления является соотношение между не основным (вспомогательным) и 

основным персоналом. 

Вторым  по  ранжиру  критерием  является  показатель  маневренности  производства.  Этот 

критерий  измеряет  способность  организации  быстро  и  эффективно  изменять  вектор  выхода 

продукции (работ и услуг). Необходимость в этом может вызываться изменением уровня спроса или 

действиями  конкурентов,  например,  снижением  цен,  падением  доли  предприятия  на  рынке, 

непредвиденным успехом нового вида продукции. 

Желаемые  характеристики  производственной  системы,  как  правило,  находятся  в  противоречии  с 

условиями  ее  эффективности.  Так,  они  требуют  развития  дифференцированных  локальных 

производственных возможностей вместо их объединения, создания резерва мощностей вместо сведения 

их  к  минимуму  и  т.д.  Система  управления  должна  быть  адекватно  гибкой.  Для  этого  необходимо 

постоянно  располагать  текущей  информацией  о  состоянии  дел  предприятия  и  о  конкурентах,  четко  и 

быстро  решать  различные  вопросы.  Чтобы  обеспечить  быструю  реакцию,  предпочтительно  передать 

решение вопросов на места – туда, где предпринимаются конкретные действия. 

В  качестве  третьего  основного  критерия  выступает  показатель,  характеризующий  гибкость  в 

вопросах  стратегии.  Этот  критерий  оценивает  способность  предприятия  реагировать  на  изменения 

характера  выходного  вектора  предприятия,  а  не  его  величины.  Например,  моральное  старение 

изделий,  изменения  в  технологии,  выход  на  международные  рынки,  возможность  заняться  новыми 

видами  предпринимательской  деятельности,  изменения  правовых  и  социальных  ограничений, 

которым  должна  следовать  фирма.  Типичной  реакцией  фирмы  на  такие  изменения  является 

изменение  номенклатуры  выпускаемой  продукции  и  рынков,  приобретение  других  фирм, 

прекращение некоторых существующих операций. 

Наличие  информации  об  изменениях  внешней  обстановки  тем  не  менее  еще  не  обеспечивает 

должной  реакции  со  стороны  организации.  Таким  образом,  второе  требование  к  организационной 

структуре фирмы заключается в том, что она должна предусматривать наличие центра (или центров) 

управления, куда поступали бы и где бы обрабатывались соответствующие данные. 

Анализ функций малого и среднего бизнеса в рыночной экономике показывает следующее. 

Малое предпринимательство, оперативно реагируя на изменение конъюнктуры рынка, придает 

рыночной экономике необходимую гибкость. Эта черта малого бизнеса приобретает в современных 

 

 

289 

условиях  особую  значимость  в  силу  быстрой  индивидуализации  и  дифференциации 

потребительского  спроса,  ускорения  научно-технического  прогресса,  возрастания  номенклатуры 

производимых товаров и услуг. 

Кроме того, малый бизнес мобилизует значительные финансовые и производственные ресурсы 

населения (в том числе трудовые и сырьевые), которые в его отсутствие не были бы использованы. 

Существенным  фактором,  сдерживающим  развитие  малого  предпринимательства,  является 

неразвитость рыночной инфраструктуры, нацеленной на обслуживание предприятий малого бизнеса. 

Еще  один  очень  важный  фактор  негативного  воздействия  на  малый  бизнес  – 

непрекращающийся глубокий спад производства. Он губителен для экономики страны вообще, а для 

малого  бизнеса  в  особенности,  поскольку  усиливает  монополистический  характер  экономики,  ее 

дефицитность,  подхлестывает  инфляционную  спираль,  порождает  экономический  хаос  и 

неуверенность. К тому же, современный этап инфляционного процесса, при котором рост цен явно 

обгоняет повышение номинальных доходов населения, ведет к сужению емкости внутреннего рынка, 

что  существенно  сдерживает  развитие  предпринимательской  деятельности  в  производственной 

сфере, в том числе и на основе малого бизнеса. 

Во многом неблагоприятными остаются правовые и организационные вопросы развития малого 

предпринимательства.  В  законах,  регулирующих  предпринимательскую  деятельность,  подчас 

недостаточно четко определены критерии - как количественные, так и качественные, - позволяющие 

отграничить от крупных средние и малые предприятия, а также их права и обязанности. 

 

ЛИТЕРАТУРА 

1. 

Аксенов М.А., Булатова В.А., Мухопад  В.И. Организация внешнеэкономических связей.. М., НПО 

«Поиск», 1993г. 

2. 

Актуальные проблемы экономического развития стран Востока. М., «Наука», 1988г. 

3. 

Андрианов В.Д. Новые индустриальные страны в мировом капиталистическом хозяйстве. М., 1989г. 

4. 

Афанасьев В. Малый бизнес: проблемы становления. – «Российский экономический журнал», 1993, №2. 

 

Данабаева Д.И. 

жүктеу/скачать 37,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: