Алматыкiтап баспасы


 Жалпы есімнен жалқы есімге ауысуы



Pdf көрінісі
бет55/146
Дата16.10.2023
өлшемі50,27 Mb.
#115533
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   146
1. Жалпы есімнен жалқы есімге ауысуы: 
Бастапқыда топоним-
дердің басым бөлігі жалпы есіммен белгіленген, тек уақыт өте келе гео-
графиялық нысандардың жалқы есіміне айналды. Мысалы, 
«тастақ»
(тастақты жер) немесе 
«шұңқыр»
(шұңқыр жер).
2. Оронимнің бір бөлігінің есімін барлық жүйеге енгізу. 
Көк-
шетау тауларының заманауи аты түптұғыр (прототип) ретінде «Көк-
ше» шыңының атымен аталады.
68
Ал
ма
ты
к
i
та
п
ба
сп
ас
ы


3. Ороним пішініне қарай. 
Кейбір таулар мен жекелеген шыңдар-
дың аттарының шығу тегі олардың пішін ұқсастықтарына байланыс-
ты: 
Сандықтау 
(сандыққа ұқсайды), 
Сауыр
(аттың сауырына ұқсайды), 
Жал
(аттың жалына ұқсайды).
4. Белгілі бір өсімдіктің болуымен байланысты қойылады 

Белсексеуіл, Қайыңды, Сарымсақты, Жуалы, Жалаңаш, Қотыр.
5. Жануарлардың нақты сол жерде мекендеуімен анықта- 
ла ды

Үлкен Борсық, Кіші Борсық, Бұғылы, Арқарлы, Текелі, Қасқыржол, 
Қояндытау, Доңызтау
.
6. Түске байланысты оронимдер
. Түске байланысты оронимдер 
әрқашан түске байланысты бола бермейді. Айрықша қолданыстағы 
түс ерекшеліктері «ақ», «қара», «көк», «сары», «қоңыр»: 
Ақтау, Қара-
тау, Көктөбе, Сарыарқа, Қоңыртау.
7. Бойында пайдалы қазбалардың болуы: 
Теміртау, Жезді, 
Жезқазған.
8. Сандық көрсеткіші бар оронимдер: 
Үшқоңыр, Бестөбе, 
Жетіжол.
9. Мемориалдық оронимдер 
белгілі бір тарихи оқиғаларды білді-
реді. Сонымен қатар зерттеуші, ірі ғалым, қоғам қайраткерлерінің 
құрметіне олардың есімдері беріледі: 
Жоңғар қақпасы, Ордабасы, Абай 
шыңы, Бектауата
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   146




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет