Наймандар, Керейттер, Жалайырлар Наймандар VIIIғ ортасында құрылды.
Ұйғыр қағанаты құлағаннан кейін дербестігін алды(840ж).
Бастапқы территориясы:Ертіс пен Орхон өзенінің бойы яғни Батыс Монғолия мен Шығыс Қазақстан
XIғ Наймандар Христиан дінін қабылдады. Оған себеп Орталықтағы билікті нығайту болды
XIғ Ляо мемлекетінің құрамына кірді.
Ляо мемлекетінің құлауы Наймандар мен Керейттерге үлкен үдеріс берді.
XIIғ Найман тайпасының гүлденген уақыты.
Найман сөзінің мағынасы – сегіз тудың иесі.
XIIғ Наймандардың территориясы үлкейді. Батыста Қыпшақтармен, Солтүстікте Енесей Қырғыздарымен, Шығыста Керейттермен көрші болды.
Астанасы: Балықты
XIIғ соңы мен ХШғ басында найман мемлекеті 2ге бөлінді
1204ж Шыңғыс хан мен Найман+тайпа соғысып, Шыңғыс ханнан түпкілікті жеңіліс тауып, Күшлік бастаған Наймандар Жетісуға көшті.
Керейттер XIIғ солтүстігінде Орхон өзені оңтүстігінде Хуанхэ өзенінің бойында орналасқан тайпалар.
Астанасы: Битөбе қаласы
XIIғ 2 жартысында Керейттер мемлекетін басқаруға Тоғрыл хан келген болатын. Оның тұсында Керейттер территориясы нығайды.
1203-1204ж біріккен тайпалық одақтар мен Шыңғыс хан соғысқан кезде Керейттер жеңіліп, Наймандар мен бірге Қазақстанның Шығысына, Жетісу өзенінің бойына көшіп келді.
Екі елдің мемлекеттік құрылысы бірдей.
Екеуіндеде әкімшілік-әскери жүйе болды. Олар ондық, жүздік,мыңдық секілді бірнеше тараптардан тұрған болатын.
Ақсүйектік, мемлекет билігі мұрагерлік жолмен беріліп отырды.
Жалайырлар Жалайырлар жайлы ақпараттар тек Монғол шежіресінде кездеседі
VI-VIIғ Түрік қағанатының ықпалында болды
XII-ХШғ өзін гурхан атаған, Шыңғыс ханның досы, кейін қас жауы болған Жамұқа басқарған
Жалайыр тайпасынан шыққан атақты Мұқылай батыр Шыңғыс хан әскерінің мықты қолбасшысы болды.
Жалайыр тайпасынан шыққан мықты адамдардың бірі тарихшы Қадырғали Жалайыри болды.