Қарахан мемлекеті
жүктеу/скачать 102,83 Kb.
|
| Шыңғыс хан1155-1227жж
Шын есімі: Тимучин(Темір жын) 1203-1204ж – сол кезеңдегі біріккен тайпаларға қарсы соғыста жеңіп, оларды Монғолия жерінен ығыстырды. 1206ж Шыңғыс хан құрылтай өткізеді. Құрылтай Қарақорым қаласында өтіп, Темучин Шыңғыс хан атағын алды. Кейін осы жылы Яса деген заңдар жинағы шықты. Бұл Шыңғыс ханның заңдар жинағы. Негізгі 3 бөлімнен тұрды: Шыңғыс ханның нақыл сөздері Әскери заңдар Азаматтық заңдар 1207-1208жж – Енесей Қырғыздарын басып алды. 1211-1215жж – Солтүстік Қытайды басып алды. Шыңғыс ханның бір жерден екінші жерге баратын жасақшы хатшылары болды. Оларға арнап бекет орнатты. Мемлекеттік құрылысы: Үш қанатқа бөлінді: Сол қанат, Орта қанат, Оң қанат Әр қанат түменнен тұрды, түмен мыңдықтан, мыңдық жүздіктен, жүздік ондықтан тұрды. Орта Азияға жорықтары:1219-1224 Хорезм: Қытай жерін басып алғанынан үрейленіп өзінің сауда керуенін жіберді. Шыңғыс хан жауап ретінде 1218ж Отырар қаласына өзінің сауда керуенін жіберді. Алайда Отырар билеушісі Қайыр хан бұл Шыңғыс ханның тыңшылары деген оймен оларды өлтіреді. Осы жағдайдан кейін Шыңғыс хан Отырар қаласына соғысын бастады. Бұл жағдай тарихта «Отырар опаты» деген атпен қалды. Оның үш ұлы жаушылық жорықтарына көмектесіп отырды: Жошы – Сыр бойындағы қалаларды басып алу жүктелді. Сығанақ, Ашынас,Жент секілді қалаларды басып алумен болды, Сығанақты – 1220ж 7 күн,7түнде басып алды. Шағатай мен Үгедей – Отырар қаласын күйретуді көздеді. 6 ай ішінде Отырар қаласын алды. Шыңғыс хан Төлемен бірге Бұқара қаласын басып алумен айналысты. Шыңғыс ханға оңайлықпен берілмеген қалалар: Ашынас, Отырар, Сығанақ қалалар Мейрімді қала: Баласағұн Жетісу аймағын басып алу оңай болды. Шыңғыс хан сол кездегі Хорезмнен қашып шыққан Мұхаммедті қуып жеті мақсатында Батыс Қазақстан н/е Шығыс Еуропа, Кавказ аймағына дейін келді. Ол жерде біріккен Қыпшақ тайпаларымен соғысып оларды жеңіп шықты. 1224ж қарай Амурдан яғни Еділ өзеніне дейін, Дунайға дейінгі аумақты Шыңғыс хан басып алды. 1227ж қайтыс болғаннан кейін жаулап алған жерлері балаларына қалған болатын. Қазақстан аумағына жорығын бастаған Шыңғыс хан әскерінің саны: 150мың Қыпшақтар мен орыстардың біріккен әскерлері монғолдармен кездесті: Калка өзені бойында Жошы елші жіберіп қан төгіссіз алған қала: Жент Ертістен батыста Еділге дейін, Әмудария мен Сырдарияның төменгі ағыстарындағы жер құрамына кірді: Жошы ұлысының. Монғолдарда қабырға бұзатын тас ж/е от лактырғыш қарулардың пайда болуына себеп болған ел: Қытай Жетісудың солтүстік-шығыс бөлігі қарады: Шағатай ұлысына жүктеу/скачать 102,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|