Қарахан мемлекеті
жүктеу/скачать 102,83 Kb.
|
| Ақ Орда(ХIII-XVғ)
Территориясы: Шығыс Дешті Қыпшақ Астанасы: Сығанақ қаласы(Сыр бойы) Жошының ұлдары: Орда-Ежен(Ақ Орда) – негізін қалады Батый(Алтын Орда) Шайбани(Көк Орда) XІVғ ІІ ширегінде Ерзен мен Мүбәрәк хандардың тұсында Алтын Орданың ықпалынан толық шықты. Қазақстан жерінде Монғолдардан кейін құрылған мемлекет Ақ Орда Басшылары: Ерзен(1315-1320) – Ақ Ордада қала мәдениеті жақсы дамыды, Сығанақ қаласы Шығыс Дешті Қыпшақ пен Орта Азияға бастау алатын негізгі сауда қаласы болды. Мүбәрәк хан – 1327-28ж Сығанақ қаласында өз атынан теңге соқтырды. Ұрұс хан – 1368-69ж Сығанақ қаласында өз атынан теңге соқтырды. 1374-75ж аралығында Алтын Орданың астанасы Сарайды басып алды. Кейін Кама Бұлғарларын басып алды. Сыр бойына қайтып келудің себебі Мауреннахр билеушісі Әмір-Темірдің күшеуі болды. Жолда Маңғыстау билеушісі ТүйҚожаны жазалайды. ТүйҚожаның баласы Тоқтамыс Әмір-Темірді паналайды. Темір Мәлік(Ұрұстың екінші баласы) vs Тоқтамыс 1379ж Барақ хан(1420-1428ж) – Ақ Орданың соңғы ханы. Сыр бойындағы Ұлұқбектен қалаларды қайтып алды. Ақ Орда мен Моғолстан мемлекеттері бірлескен күрестің тарихи маңызы: Шығыс Дешті Қыпшақ пен Жетісу тұрғындарының топтасу Жошы ұлысының Шығыс бөлігіне Орда Ежен иелік еткенін айтқан тарихшылар: Рашид-ад-дин мен Әбілғазы Ақ Орда құлағаннан кейін Ұрұс хан емн Барақтың ұрпақтары өз биліктерін сақтап қалды: Оңтүстік Қазақстанда Ақ Орданың шарықтау кезеңі: XIVғ II жартысы Ақ Орда ханы Ұрұс билік құрған кезең: XIVғ 80-90жж 1425ж Барақтың өзіне қайтарған қаласы: Сығанақ Моғолстан(XIV-XVIғ) Территориясы: Қазақстанның Оңт.Шығыс аймағы, Қырғызстан, Шағатай ұлысының шығыс бөлігі Шағайтай ұлысы 14ғ ортасында Мауреннахр ж/е Моғолстан болып бөлінді. Моғолстанды Шағатай ұрпақтары басқарды Астанасы: Алмалық Әмір Поладшы дулат тайпасынан шыққан ұлысбек Моғолстан қазіргі қазақтардың құрамында бар дулат, үйсін, қаңлы, барлас, арғын Тоғлық-Темір(1348-1362жж) – мемлекеттің негізін қалаушы. Ислам дінін жариялады. Ең алғашқы күні 160мың адам мұсылман дінін қабылдады. 1360-61ж Мауреннахрды басып алып, өзінің ұлы Илияс Қожаны хан етіп қойды. 1365ж Ілияс Қожа мен Әмір Темірдің арасында Батпақ шайқасы болды. Ілияс Қожа жеңді Қызыр-Қожа кезінде – Моғолстан Әмір-Темір бодандығын мойындады. Мұхаммед(1408-1416ж) – Әмір-Темір бодандығынан шықты. Уәйіс(1418-1428ж) Есен-Бұға(1433-1462) – көмек сұрап келген Керей мен Жәнібекке жер берді. Жүніс хан – 1482-85 Ташкент пен Сайрам қаласын басып алды. 1370ж Мауреннахр ханы барлас руынан шыққан Әмір Темір болды. Әмір Темір жорықтары: 1371-72ж Алмалыққа дейін жетіп артқа қайтты. 1375-77ж Моғолстанның оңтүстігі ж/е шарын жерлерін басып алды. 1371-90ж 10рет жорық жасады. 1380-90ж 120мың әскер жіберген болатын. 1405ж Әмір Темір кайтыс болды.
Құлау себептері: Әмір-Темір жорықтары, Қазақ хандығының құрылуы, Тақ таласы Тоғылық Темір ханның билігі «бүкіл Моғолстанға» тарағандығы туралы дерек жазған тарихшы: М.Х.Дулати Тарихта Қашқария деп аталған мемлекетті құрған билеуші: Моғолстанның соңғы хандарының бірі Үрімші арқылы Шығыс Түркістанға жол ж/е Іле алқабында тау асуына жол салуға бұйрық берді: Шағатай Көшпеліліктен қол үзіп, Мәуреннахрға қоныс аударған Шағатай ұрпағы: Кебек Шағатай ұрпағы Кебек ханның билік құрған кезеңі: 1307-1326ж XVIғ 20-жылдары моғолдарды Жетісудан толықтай ығыстырды: қазақтар жүктеу/скачать 102,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|