Қарахан мемлекеті
жүктеу/скачать 102,83 Kb.
|
| Әмір Темір жорықтары
XIVғ екінші жартысы жорық жасады Өмір сүрген уақыты:1336-1405ж Билік еткен жылдары: 1370-1405ж Шыққан тайпасы: Барлас Үндістанға дейін жеткен. Ақ ордаға жасаған жорықтары: Ең алғашқы шайқас 1376ж өтіп, Әмір Темір жеңіліс тапты. 1377 Сайран түбінде Темір Мәлік пен Әмір Темір шайқасты. Әмір Темірге Тоқтамыс көмектесті. 1379ж Сығанақ түбіндегі шайқаста Темір Мәлік пен Тоқтамыстың арасында болды. Тоқтамыс әскері жеңіске жетті. Алтын Ордаға шайқастар: 1380ж Мамай Ордасын, Қажы-Тархан қаласын,Сарайды, Қырымды Тоқтамыс басып алды басып алды. Моғолстан: 1371-72ж Алмалыққа дейін жетті. 1375-77ж Оңтүстік ж/е Шарынды басып алды. 1376ж Сасы-Бұға(қыпшақ тайпасының көсемі) Әмір Темірден Моғолстанды басып аламын деп әскер алып, өзіне қарсы пайданлығысы келді, алайда бұл ой сәтсіз аяқталды. 1371-90ж аралығында 10 рет жорық жасады. 1380-90ж Моғолстанға қарсы 120мың әскер жұмылдырды. Тоқтамыс vs Әмір Темір: 1389ж 1391ж 18 маусымда Құндызша жерінде болды 1395ж Терек өзенінің маңында болды. Әмір Темір Отырар қаласында қайтыс болды. Әмір Темірдің бастауымен Қожа Ахмет Яссауи, Арыстан баб кесенелері салынды. Тоқтамыс пен Әмір Темірдің шайқасы туралы Сыпыра жырау айтып кеткен. Әмір Темір талқандаған Осмен империясының сұлтаны: Баязит Әмір Темір үш рет жойқын жорық жасады: Алтын Ордаға Әмір Темірдің ұраны: «Әділдік және күш» Әмір Темірді еуропалықтардың атауы: Темірлан Әмір Темірдің өз мемлекетіне қосып алған жерлері: Ақ Орда мен Алтын Орда жерлері Ноғай Ордасы мен Батыс Сібір Ноғай Ордасы(XIVаяғы-XVIбасы) Территориясы: Еділ мен Жайық арасы Ноғай Ордасының негізін қалаушысы: Едіге батыр құрды(1396-1411)- Батыс Сібірге дейін жетті. Астанасы: Сарайшық – X – құрылды. XIII-XIV – гүлденіп, сауда-саттық жағынан ірі орталықтардың бірі болды. Қасым ханның тұсында Астана болды 1580ж Еділ Казактардың шапқыншылығынан қирады. Нұрад-Дин(1426-1440ж) – Алтын Ордадан толық бөлініп шықты. Осы кезде тайбұқа руы Ноғай Ордасына бодандығын мойындады. «Ноғайлар мен Қазақтар арасындағы қарым-қатынас Жәнібек ханның тұсында қатты өрбіді. Тіпті екі арасында «Екі Орда» Термин енгізілді.» Ш.Уалиханов Екінші атауы: Маңғыт елі Ноғай Ордасынан шыққан жыр: Едіге жыры Солтүстік және Батыс Сібір Батыс Сібірмен жақсы қарым қатынаста болған қазақтың қандай руы: Қыпшақ Батыс Сібірде түркі тілдес тайпалармен қарым қатынас жасаған, түрік тілінде сөйлесіп, мәдениет жағынан үлесін қосқан тайпа: керейіт Дереккөздер: Рашид ад дин деректерінде: «Батыс Сібір жері Монғолдар жаулап алған кезде солардың үлесінде, кейін Жошы ұлысында, кейін Алтын Орда мемлекетінің қол астында болды» делінеді XIVғ Түмен хандығы Тобыл, Тура өзендерінің бойында құрылды. Астанасы: Қызыл Тура қаласы болды. Барақ ханнан жеңілген Махмуд Қожа ноғайлардың көмегімен хан болды. 1428ж Барақ хан Махмұд Қожаны өлтіріп, хандықты өз қол астына алды. Кейін таққа Ибақ хан келеді – Керей мен Жәнібекпен бірігіп Әбілқайырдың мирасқоры Хайдарды өлтіреді. 1481-84жж Ресей империясына 2рет елші жіберді Ш Иванмен сауда саттық және экономикалық саяси қарым қатынаста болды. Ыдырап Ресей империясының қол астына кірді. Тайбұғалық тайпасы Қазақстнанның Солтүстігінде, Батыс Сібір жерінде орналасқан тайпа. Сібір хандығының негізін қалаған Шайбани ұрпағы: Ибақ хан 1563жылы Сібір хандығының билігін қолына алған Шайбани ұрпағы: Көшім Атаман Ермак бастаған орыс казактарының Іскер қаласы мен Көшімнің иеліктерін басып алған жылдары: 1579-1581ж Ноғай ордасында ұлыстар басында тұрған түркі тайпаларының басшылары: Мырзалар Ноғай Ордасының өркендеу дәуірінің белгісі болған эпостар: «Едіге», «Қамбар батыр», «Ер Тарғын» жүктеу/скачать 102,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|