Астана, 2015 КƏсіби қазақ тілі

Т
табиғи дауыс – природный голос
талап – требование
талантты журналистер – талантливые журналисты
таласу – спорить
талғаммен – со вкусом
талдамалы – аналитический
таным – понимание; познание
танымдық – познавательный
танымал – известный
таң қалдыру – удивлять
таптаурын сөз – банальное слово
тапсырыс – заказ
тарату – распространение 
тармақ – пункт
таралым – тираж
таратушы – распространитель
тарату көлемі – объем распространения
тартымды – привлекательный; симпатичный
таулы аймақ – горные регионы
таң – рассвет
тәрбиелену – воспитываться

257
Кәсіби қазақ тілі
тәржіме – перевод
телеарна – телеканал
теледидар – телевидение
телешолушы – телеобозреватель
тергеу – расследование
толықтыру – дополнять
төлқұжат – паспорт
төралқа – президиум
төртінші билік – четвертая власть
төтенше оқиға – чрезвычайное происшествие
тиімді – выгодный
туынды – произведение
түйсік – чутье; интуиция
түлек – выпускник
түсінісу – объясняться 
тұжырым – вывод 
тұжырымдама – концепция
тұжырымдамалық – концептуальное
тұлға – личность
тығыз байланысты – тесно связано
тыйым – запрет
тыйым салу – запретить
тыйым салынады – запрещается
тыңдау – слушать 
тыңдарман – слушатель
тыңғылықты – аккуратный; тщательный
тіркелім – прописка
тілші – корреспондент
тілмаш – переводчик
тіл табысу – найти общий язык
тілдік мәдениет – языковая культура 
тірек – опора
тіркеу – регистрировать
тіркелген – зарегистрированный 
У
у – яд
у тілді – злоязычный
уайым – тоска, грусть

258
Жағыпарова Майра
уәде – обещание
уәделесу – договориться
Ұ
ұғыну – понимать; осознавать
ұғым – понятие
ұғымды – понятный
ұжым – коллектив 
ұзақ мерзімді – долгосрочный
ұзын сонар әңгіме – длинный разговор
ұйымдастырушылық қабілет – организаторская способность 
ұқсастық – сходство
ұлттық өнер – национальное искусство 
ұлттық дәстүр – национальная традиция
ұлттық байлық – национальное богатство
ұлттық ерекшеліктер – национальные особенности
ұлттық игілік – национальное достояние
ұлттық мүдде – нацинальные интересы
ұлт бостандығы – национальная свобода
ұмтылады – стремятся
ұрпақ – поколение
ұстамды – сдержанный
ұстаным – позиция
ұстану – придерживаться
ұсыну – предлагать 
ұсыныс – предложение 
ұтымды – выигрышный
Ү
үздік – лучший
үзінді – отрывок
үкім – приговор
үкімет – правительство
үлес – доля
үміт – надежда
үміткер – претендент
үміт ету – надеяться, возлагать надежду
үмітін ақтау – опровдать надежду
үнемі – всегда, постоянно

259
Кәсіби қазақ тілі
үнтаспа – лента
үрдіс – тенденция
үдеріс – процесс
Х
хабар – известие
хабарлама – сообщение
хабарлама алу – извещение
хабаршы – вестник
хабарлау – оповестить, уведомить
халықаралық журналистика – международная журналистика 
халық мүддесінің жанашыры – защитник интересов народа
халықтың тұрмыс деңгейі – уровень жизни населения
Ш
шабыты келу – вдохновляться, воодушевляться
шығармашылық шабыт – творческое вдохновение
шаңсорғыш – пылесос
шапшаң сөйлеу – говорить быстро
шашу шашу – разбросывать гостинцы
шеберлікті игеру – осваивать мастерство
шетелдік – зарубежный
шеткі – крайний
шешендік өнер – ораторское искусство 
шешім – решение 
шолу – обозревание; обзор
шолушы – обозреватель
шығын – расходы
шығыстанушы – востоковед
шын – истина; правда
шынайылық – искренность
шындық – правда; реальность
шыншыл – справедливый
шұғыл – срочно, быстро
Ы
ықпал – влияние; воздействие
ықпалды – влиятельный 
ықпалдастық – интеграция 
ықпал ету – оказать влияние

260
Жағыпарова Майра
ықтимал – возможный, возможно
ықылас – внимание
ымыра – компромисс
ынталы – инициативный
ынтымақ – согласие; солидарность
ынтымақтастық – сотрудничество
ыңғайлы – комфортный
ырғақ – ритм
ырым – примета
ысырап – трата
І
із – след
ізгі тілек – наилучшее пожелание
іздеу – искать
іс – дело
іскер – деятельный; деловой
іскерлік кездесу    – деловая встреча
іскерлік – деловой
іскерлік журналистика – деловая журналистика
іс қағаздары – делопроизводство
іссапар – командировка
інжу – жемчуг
іле-шала – сразу, незамедлительно
ілтипат – любезность 
іргетас – фундамент
ірі уақиғалар – крупные события
іссапар – командировка
іспеттес – подобный, наподобие
ішкі – внутренний 
ішкі саясат – внутренняя политика
ішіндегі – среди, внутри 
ішінара – частично
ішінара жұмыссыздық – частичная безработица
іштарлық – зависть
Я
я – либо, или
яғни – то есть

261
Кәсіби қазақ тілі
Э 
экономикалық журналистика – экономическая журналистика
электр қуаты – электрическая энергия
экономика жағдайына – состояние экономики
эксперттік – экспертный

262
Жағыпарова Майра
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1.  Қазақстан  журналистерінің  тәжірибесінен.  Тәжірибелік 
нұсқаулық. -Алматы, 2008. «IК group».
2. Т.Шанбай, К.Байгабулова. «Самоучитель казахского языка». 
-Алматы, 2011. ТОО «Аруна Ltd».
3. «Қазақ энциклопедиясы», 5 том.
4. «Егемен Қазақстан» газеті. 2008.
5. «ЕШКО» журналы, 2011. 
6. «Ана тілі» газеті. 2009.
7. О.Әбутәліп, М.Жағыпарова. «Мемлекеттік тілде ісқағаздарын 
жүргізу». Оқу құралы. -Алматы, 2011.
8. Құрастырушы Е. Кәпқызы. «Журналистік этика». Оқу-әдісте-
мелік кешені. -Алматы.
9. BAQ.KZ. сайты.
10. «Қазақстан патриоты» журналы.
11. «Түркістан» газеті.
12. Интернет материалдары.

263
Кәсіби қазақ тілі
МАЗМҰНЫ
І БӨЛІМ
1-сабақ. Жаһандану ..............................................................................5
2-сабақ. «Мәңгілік ел» идеясы және журналистер міндеті .......... 15
3-сабақ. Білім де бәсекеге түседі ..................................................... 22
4-сабақ. Бүгінгі маман келбеті ......................................................... 29
5-сабақ. Журналистика термині ...................................................... 36
6-сабақ. Журналистиканың түрлері ................................................. 43
7-сабақ. Журналистиканың қызметі ............................................... 51
8-сабақ. Бұқаралық ақпарат құралдары .......................................... 57
9-сабақ. Журналист мамандығы ...................................................... 65
10-сабақ. Журналистің басты міндеттері ....................................... 73
11-сабақ. Журналистикадағы басты алты сұрақ. Лид құру .......... 83
12-сабақ. Журналист имиджі ........................................................... 98
13-сабақ. Журналистің өзіндік стилінің қалыптасуы ...................104
14-сабақ. Баспасөз ............................................................................110
15-сабақ. Баспасөз жанрлары ..........................................................117
16-сабақ. ХІХ-ХХ ғасырдағы Қазақ баспасөзі ..............................125
17-сабақ. «Түркістан уәлаяты газеті» ............................................132
18-сабақ. Алғашқы қазақ журналист қыздары .............................139
19-сабақ. Журналистік этика ..........................................................147
20-сабақ. Телевизияның ерекшеліктері ..........................................157
21-сабақ. Тележурналистика жайында ...........................................163
22-сабақ. Тележурналистерге кеңес ...............................................171
23-сабақ. Телевизия мәтіні ..............................................................179
24-сабақ. Телевизиядағы бейнебаян түсіру тәсілдері ...................186
25-сабақ. Теледидар сырлары .........................................................193
26-сабақ. Радио және радио тілі .....................................................201
ІІ БӨЛІМ
Мен кімге еліктеймін? ......................................................................209
ІІІ БӨЛІМ
Глоссарий ..........................................................................................229
Қазақша-орысша түсіндірме сөздік................................................237
Пайдаланған әдебиеттер тізімі .......................................................262

Майра Жағыпарова 
КƏСІБИ  ҚАЗАҚ ТІЛІ 
Теруге 08. 10. 2015 берiлдi. 
Басуға 11. 11. 2015 қол қойылды. 
Пiшiмi 60х84 1/16. Офсеттiк басылым. 
Қарiп түрi «Times New Roman» 
Шартты баспа табағы 15,3. 
Таралымы 1000
Беттеуші: Б. Қосдәулетов
Редакторы: О.Жұбаева
Корректор: М.Дәрменова