Қазақ тіл білімінің зерттелу тарихына хронологиялық шолу жасаңыз


Сөз варианттары, түрлері мен жасалу жолдарын салыстырып Т кестесіне салыңыз



бет16/21
Дата22.02.2023
өлшемі53,5 Kb.
#69926
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
26. Сөз варианттары, түрлері мен жасалу жолдарын салыстырып Т кестесіне салыңыз.
Сөздің лексикалык бірлігінде өзгешелігі жок, бірақ морфемдік құрамы ұқсас сөздерді соз варианттары дейміз. Мысалы; уқсау- усау, гөрі-көрі, туңлік-тундік, азар-әзер, қазір-кәзір, сайтан-іиайтан, мысық-мышық т.б. Бүл сияқты сөздердің түрленуінен оның мағынасы өзгермейді. Сондықтан да бұлар әр басқа сөздер емес, әр түрлі варианттағы бір сөз. Сөздің әр алуан варианттары — тұлғаларында айырмашылығы бар, бірақ мағыналары тепе-тендікті білдіргендіктен, сырттай синонимдерге үқсас, омонимдерге карама-қарсы тілдік кұбылыс.

Фонетикалық вариаиттары

Дыбыстық қүрылымы әртүрлі болып келетін бір сөз: ештеме / ештеңе / ештеңке; сөйтіп /сүйтіп.

Морфологиялық варианттар

Түбірлері сақталып, тек қосымшалары ғана әртүрлі болып келетін сөз варианттары жатады: даяр /дайын; тырысқақ /тырыспа (ауру атьі) т.б.

Грамматикалық вариант

Түбір сөзге қосымша қосылу арқылы, екі түбір сөздің бірігуі немесе қосарлануы арқылы жасалған сөз варианттарын жатқызамыз. Мысалы: інжу /інжугүл /ландыш; боз/бозаң / бозіиөп (ковыль).

Лексикалық вариант

Лексикалық мағынасы бірдей, бірақ түлғалары мүлде бөлек сөздерді лексикалық вариант дейміз, олар әр түрлі түбірлерден жасалады. Мысалы: қүлақшын /малақай т.б.

27. Табу, эвфемизм, дисфемизмнің жасалу жолдарын салыстырыңыз.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет