33-тапсырма. Мәтіннен осы шақта тұрған етістіктерді теріп жазып, олардың түрлерін (нақ, ауыспалы) ажыратып, жасалу жолдарын түсіндіріңіздер. Ү л г і: Мәдениеті қалыптасқан алты жүз тілдің және мемлекеттік мәртебеге ие екі жүз тілдің қатарында тұр (жалаң нақ осы шақ). Республикада мемлекеттік тіл ретінде бір ғана тіл – қазақ тіліне конституциялық мәртебе беріл+іп отыр (күрделі нақ осы шақ). Қоғамның жылжып, өзгеруіне байланысты тіл де дамып, өзгеріп отыр+а+ды ( ауыспалы осы шақ).
34-тапсырма. Төмендегі сөз және сөз тіркестерін негізге алып, осы шақтың түрлеріне (нақ, ауыспалы) мәтін құрастырыңыздар. Өте бай тіл, тәрбиелеудің құралы, мәдениеттің гүлденуі, тарихи қалыптасу, туған тіл, сүйіспеншілік, ұғым, қазақ халқының, ғылыми тіл, мемлекеттік мәртебе, мемлекеттік міндет, қарым-қатынас тілі, тіл комитеті, тілдің салалары, ресми тіл, ауызекі және жазбаша қолдану, тілді қолдану мен дамыту, мемлекеттік тілді насихаттау, қазақ тілі – қазақ халқының этникалық тілі.
35-тапсырма. Тіл туралы өлеңді мұқият оқып, мағынасын түсініп, жаттаңыздар. Ана тілім, жүрегісің анамның, Анашымды ұмытқаным емес пе?
Жүрек ана, мен өзіңнен жаралдым. Ана тілім егер сені ұмытсам.
Сағат сайын саулығыңды тілеймін, Сенің әрбір тынышыңнан күн кешем,
Сенсіз маған керегі жоқ ғаламның. Сен арқылы тіршілікпен тілдесем.
Сенің арқаң қанып ішсем тұнықтан, Ел бетіне қалай тура қараймын,
Сенің арқаң дүниеден сыр ұқсам. Ана тілім, егер сені білмесем.
36-тапсырма. Өлең жолдарындағы тілеймін, тілдесем, қараймын сөздерінің қай шақта тұрғанын ажыратып, жасалу жолдарын түсіндіріңіздер.
37-тапсырма. Төмендегі тіл туралы айтылғандарды есте сақтаңыздар. Ана тілдеріңізді құрметтеңіздер. Тілсіз қоғамның қандай түрі болса да өмір сүре алмайды, тілдің өзі қоғам
бар жерде ғана пайда болып, өмір сүреді. Қоғамнан тыс тіл жоқ.
Тіл қоғамның жемісі.
* * * * * Тіл – әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы – әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Ол – атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра.
