Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрлігі Ахмет Байтұрсынов атындағы


АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ



Pdf көрінісі
бет6/38
Дата06.03.2017
өлшемі3,59 Mb.
#7721
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38

АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 
 
26
олардың  іс-әрекетін  айнадан  көргендей 
боламыз.  
«Әруақ қонған орданы, 
Белсенділер биледі, 
Жақсыдан қалса бір тұқым, 
Оны нанша иледі, 
Көнбеймін деген асылды, 
Төмен қарай сүйреді. 
«Құдай жоққа қол қой!» – деп, 
Өктемдігін білгізді», – деп солақай саясатқа 
ашық қарсы шығады. 
Осы 
аттары 
аталған 
ақындар 
шығармашылығын  бүгінгі  ұрпақ  зерделеп  оқуы 
қажет.  Өйткені,  олардың  жырлары  имандылыққа 
шақырады. 
Діндар  ақын  Нұржан  Наушабайұлының 
«Несе  фасыл,  неше  бап»  деп  басталатын 
термесі  бар.  Осындағы  фасыл  сөзі  араб  тілінде 
бөлім  деген  мағынаны  білдіреді  екен.  Ал  қайыр 
(игілік), ынсап (әділдік), ықылас (адалдық), кәззап 
(өтірікші),  мақұрым  (құр  қалған,  айырылған), 
ғашық  (ынтық  болу)  мәжнүн  (есі  ауысу)  секілді 
сөздер  де  қазақ  тіліне  араб  тілінен  енген,  бірақ 
қазір құлағымызға әбден сіңісті болып кеткен. 
Тарих,тәрбие,тәуба,тәжірибе, 
қалам, 
сандық,  зұлым,  шипа,  мүлік,  мәрмар,  шам, 
шайтан 
секілді 
сөздер 
де 
қазақтың 
төл 
сөздеріндей естіледі. Қазақ тілімен біте қайнасып 
кеткен  сөздер  қатарына  ылажды  да  жатқызуға 
болады.  Ылаж  ем деген  сөз  екен.  Қазақ  шарасы 
таусылғанда  ылажым  жоқ  дегені  мұның  емі  жоқ 
дегені ғой. Жиі айтылатын шүкір сөзі араб тілінде 
рахмет  болып  шығады.  Яғни,  шүкір  дегеніміз  - 
Аллаға  рахмет  деген  мазмұнға  сәйкес  келеді. 
Араб  тіліндегі  шәк,  шүбә  сөздері  қазақша  күмән, 
күдік  дегенді  білдіріп,  қазір  осы  сөздердің 
синониміне  айналып  кеткен.  Фатиха  сөзі  арабша 
сөз  басы,  кіріспе  деген  ұғымды  білдірсе,  біз  оны 
көбінесе  бата,  тілек  мағынасында  қолданамыз. 
Құранның  алғашқы  сүресі  де  Фатиха  деп 
аталатыны белгілі.  
Арабтар  адамды  инсан  деп  атайды  екен. 
Араб  тіліндегі  «инсан»  деген  сөз  ұмыту  деген 
мағынаны  да  береді.  Осы  орайда  Шәкәрімнің 
өзінің 
бүркеншік 
атын 
«Мұтылған», 
яғни, 
ұмытылған деп қойғаны еріксіз ойға оралады.  
Адамның  ең  басты  мүшесі  жүрек.  Араб 
тілінде  жүректі  қалб  дейді.  Бұл  сөздің  айналу, 
өзгеру  деген  мағыналары  да  бар.  Қалып  деген 
сөз  қазақта  да  ежелден  бар.  Жүрек  қалыбында 
тұруы  керек,  адам  қалыпты  болуы  керек, 
қалыбына 
тартқан 
деген 
тіркестерді 
жиі 
қолданамыз. 
Жүректі 
тұрақты 
қылу, 
оны 
құбылтпау, қалыбында таза сақтау адамның ғана 
қолында екен. 
Мүсәпір  сөзі  арабша  қонақ,  жолаушы 
болса,  қазақта  да  ертеде  солай  болған.  «Үйден 
қырық  адым  шықсаң  мүсәпірсің»  деген  сөздер 
сол  кезде  туған.  Мүсәпір  деген  есім  де  болған. 
Түркияның  Стамбул  қаласында  «Мүсәпір»  деп 
аталатын  қонақ  үйі  бар.  Бірақ,  көп  жерде  қазіргі 
уақытта  осы  сөз  кері  мағынасында,  бишара 
сөзінің баламасы ретінде қолданылып жүр. 
«Зауал»  сөзі  халқымыздың  ұғымында  сын 
кезеңді  (зауал  уақыт)  білдіреді»  –  дейді  көрнекті 
ғалым  Ақжан  Машани.  Ал  араб  тілінде  бұл 
талтүс  немесе  меридиан  деген  мағынаны 
білдіретін  көрінеді.  Бұл  латынша  атаумен  де 
сәйкес  келеді.  Жарық  таратудың  негізгі  заңдары 
– 
оптика 
заңдары 
пішіндеме 
(геометрия) 
ғылымына  бағынатыны  бесенеден  белгілі.  Қазақ 
даласынан  шыққан  ғұлама  Әл-Фараби  дәуірі 
астрономия 
саласында 
көне 
мәдениеттің 
жалғасы  болып  табылады.  Мәселен,  көптеген 
араб  терминдері  осы  күнгі  сөз  қолданысына 
етене еніп кеткен. Шәмсия-Шәмси – Күн, Қамар – 
Ай,  Зухра  –  Шолпан.  Мұндай  кісі  аттары  қазақта 
осы  күнге  дейін  бар.  Күнсағат  деген  сөздің  өзі 
арабтың  «шәмси-сағат»  деген  сөзінен  алынған. 
Ай  есебіне  негізделген  араб  күн  санауын  түркі 
тілдес  халықтар  орта  ғасырларда  қолдана 
бастады. 
М.Қашғаридың 
сөздігінде, 
орта 
ғасырдағы 
құжаттарда, 
Тоқтамыс 
ханның 
жарлықтарында,  Қадырғали  Жалайыри  бидің 
шежіресінде  жұмада  әлаууел,  рабби  әл-аууел, 
ражаб,  рамазан,  сафар,  зұлқыжа  т.б.  ай  есебі 
бар. Көптеген есімдер (рамазан, сафар) сол айда 
туған балаларға қойылған. 
Мұхамбет  (саллаллаһу  аләйһи  уә  сәлләм) 
бір  хадисінде:  «Мұсылманның  ниеті  жасаған 
ісінен  қайырлы»  –  деген  екен.  Балаға  ат  қоюдан 
да  қазақтың  таза  ниеті  анық  көрінеді.Ислам 
дінінің  қазақ  даласына  тарауына  байланысты 
араб  сөздері  де  біздің  тіл  қолданысымыға 
кеңінен  ене  бастады.  Бұрынғы  Тәңірберген  мен 
Құдайбергенге 
Алдаберген 
(Алла 
берген), 
Аллажар  деген  атаулар  қосылды.  Алланың 
тоқсан  тоғыз  есімінің  ішіндегі  Рахман,  Рақым 
секілді  аттар  бағзы  замандардан  күні  бүгінге 
дейін  жиі  қойылып  келеді.Жаратушының  әдемі 
есімдері  арасынан  Әзіз,  Мәжит,  Рәшит  (Рашид) 
сияқты есімдер де сәбилерге жиі қойылған. 
Екі 
дүниенің 
сардары 
Мұхамбет 
ғалайсаламның  шын  есімі  –  Мұхамбет,Інжілде 
айтқан  бір  есімі  –  Ахмет,  ел  есіндегі  бір  есімі  – 
Мұстафа,тағы  да  бір  есімі  –  Махмет.  Осы 
есімдер  атадан  балаға  мирас  болып,  ықылым 
заманнан  бері  ат  қою  дәстүріне  берік  енген  деп 
айтуға  болады.  Мұстафа  Шоқайдың,  Ахмет 
Байтұрсынұлының  есімдерінде  Ислам  дінінен 
тамыр  алған  осы  қазақы  дәстүр  бар.  Қазақ  тіпті 
қосарланған  есімдерді  де  жиі  қойған.  Мысалы: 
Мұхамбетрақым, Мұхамбет-Қанапия, т.б. 
Мұхамбет 
пайғамбардың 
хадистерінің 
бірінде: «Қиямет қайымда әркім аттарымен және 
әкелеріңнің  есімімен  шақырылады,  сондықтан 
жақсы  ат  қойыңдар»  –делінген.  Расул  (елші 
деген сөз, көрнекті ақын Расул Ғамзатовтың есімі 
әлемге  әйгілі)  деген  тамаша  есім  пайғамбар 
құрметіне қойылғаны да белгілі. 
Ислам  дінінің  негізгі  ұстындары  Ислам, 
Иман,  Илхам  болса,  дәл  осылай  аталатын 

АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 
 
27
есімдер  қазақ  арасында  күні  бүгінге  дейін  көп. 
Құранда  аттары  бар  25  пайғамбардың  есімдері 
қазақ  арасында  түгел  кездеседі.  Солардың 
ішінде  ИбраҺим  пайғамбардың  есімі  өте  көп 
қойылған.  Мысалы,  ұлы  ағартушы  Ыбырайдың 
да, ұлы ақын Абайдың да азан айтып қойған есімі 
Ибраһим.  
Ибраһимнің  құдай  қосқан  қосағы  болған 
Ажар  мен  Сара  деген  есім  де  қыздарға  жиі 
берілген.  Ибраһимнің  ұлдары  Ысмайыл  мен 
Ысқақ та көп тараған есімдер. 
Жақып  пайғамбардың  ұлы  Жүсіп  арабша 
пайғамбар  деп  айтылса,  Жүсіп  Баласағұни, 
Мәшһүр  Жүсіп  есімдері  де  осы  пайғамбардың 
құрметіне  қойылған.  Ал  Сыдық  тура  жүретін  кісі 
дегенді меңзейді. 
Мұхамбет 
пайғамбар 
заманынан 
басталған  хақ  жолындағы  күресте  Әбубәкір 
(632-634), Омар (634-644), Оспан (644-656), Әли 
(656-661) Исламды таратуда көп еңбек сіңірсе, 
олардың  есімдері  де  ұрпаққа  мирас  болып 
қалды.  
Араб 
тіліндегі 
кісі 
есімдерінің 
қазақ 
арасында көп тарауына тоқталсақ, пайғамбарлар 
есімдерін  былай  қойғанда  (Мұхамбет,  Дәуіт, 
Мұса, Иса, Ибраһим, Жақып, Жүсіп, Ыдырыс,т.б)  
Мұхтар  –  құрметті,  таңдаулы,  сыйлы  дегенді 
білдірсе, Сәлім – аман-сау дегенге саяды. Қамар 
деген 
қыз 
есімі 
ай 
деп 
аударылады. 
Сұлтанмахмұттың Қамар-сұлуы  қазақтың Айсұлу 
есіміне  ұқсас.  Қазақтар  балаларына  Ысырайыл, 
Мәлік,  Мекайыл  секілді  періштелер  есімін  де 
қоятын болған. 
Абдолланың  және  Әбдірахманның  түпкі 
мағынасы  Алланың  құлы  дегенге  сайса,  жұма 
сөзінен 
басталатын 
есімдер 
(Жұмабай, 
Жұмабике,  Жұмахан,  Жұмабек,  Жұмақұл,  т.б.) 
арабша  жиын  деген  ұғымнан  шыққаны  белгілі. 
Яғни,  жұмаға  барамын  деген  сөйлем  аптаның 
бесінші  күні  мешіттегі  жиынға,  жұма  намазға 
барамын дегені. 
Әмина  –  Мұхамбет  пайғамбардың  анасы. 
Қадиша 
(Хадиша)–пайғамбардың 
алғашқы 
жарының  аты.  Айша  –  пайғамбардың  әйелі. 
Бәтима  (Фатима)  –  араб  тілінде  «емшектен 
шыққан»  деген  мағынаны  білдірсе,  бұл  есім  ең 
алғаш Мұхамбет пайғамбардың қызына қойылған 
екен.  Зейнеп  те  пайғамбардың  қызы.  Рабиға 
төртінші  перзент  деген  мағынаны  білдірсе, 
Фазыл  мейірімді  деген  сөз.  Мәдина  –  Ислам 
өркен  жайған,  қасиетті  қалалардың  бірі.  Ғазиз 
қымбат,  Зәуреш  нұрлы,шуақты  деген  мағынаны 
білдіреді.  Кейінгі  уақытта  ең  көп  тараған  есім 
Кәусар  (Кәусар  деген  сүре  де  бар)  жұмақтан 
шыққан  мөлдір,  таза  су  болса,  осы  есімнің  өзі 
адалдыққа, 
тазалыққа 
шақырады. 
Әсия 
әлсіздерге 
дем 
беруші, 
Әзиза 
құрметті, 
қымбатты,  Бусайна  тәні сұлу,  Сәбира  шыдамды, 
Салиқа  жақсы,  Рәбия  бақша,  Фарида  сирек, 
Қалима  (Халима)  нәзік,  Шәрипа  қайырымды 
деген ұғымнан шыққан. 
Әрсен  –  батыл,  Әділ  –  әділетті,  Әкрам  – 
жомарт,  Әбжәміл  –  көркем  сипатты,  Бақтияр  – 
бақытты,  Ғаббас  –  қатал,  Ғани  –  бай,  Ғафура  – 
кешірімді,  Мүбәрәк  –  құтты,  Махмұт  –  мақтаулы, 
Жәміл  –  көркем,  Сабыр  –  сабырлы,  Қадыр  – 
қадірлі,  Кәміл  –  ақиқат,  Хакім  –  ғалым  дегенді 
білдіреді.  Біләл  тұңғыш  азан  шақырған  кісінің 
есімі. Рамазан ораза айының атауы. 
Осы  аталғаны  бар,  айтылмағаны  бар, 
түбірі  арабта  жатқан  толып  жатқан  есімдердің 
қай-қайсысы да құрметке лайықты. 
Қазақ  дәстүрінде  көптеген  кісілердің  азан 
айтып  қойған  есімдері  бұрмаланып,  төлқұжатта 
да  қате  жазылып  кетіп  жатқан  жағдайлар  жиі 
кездеседі.  Өйткені,  қазақтар  баланы  жастай 
еркелетіп  атаса,  сол  атау  ол  өскенде  де 
сақталып  қалатыны  болады.  Мысалы,  менің 
Сыпайы  және  Қаншайым  деген  апаларым, 
Атапберген  есімді  жездем  болды.  Сол  кісілердің 
шын  есімдерін  қайтыс  болғанда  бір-ақ  білдім. 
Сыпайы 
апамызды 
Спаш 
апа, 
Қаншайым 
апамызды  Қантай  апа,  жездемізді  Аташ  аға  деп 
атайтынбыз.  Алайда,  Ислам  дәстүрі  бойынша 
құлпытасқа  олардың  шын  есімдері  жазылды. 
Мұндай  жағдай  талай  кісілердің  басында  болды. 
Шариғат  заңы  бойынша  солай  болуы  өте  дұрыс 
және халқымыз сол заңға мойынсұнған. 
Ата-бабаларымыз 
өзге 
ұлттан 
әйел 
алғанда да әуелі оны Ислам дініне кіргізіп, есімін 
өзгертіп, құлағына азан айтып, қазақша ат қоятын 
болған.  Соның  бір  жарқын  мысалы  Алаш 
ардақтысы 
Ахмет 
Байтұрсынұлы. 
Торғайда 
жүрген  күндерінде  оның  орыстан  әйел  алғанын 
бетіне  салық  қылған  ауыл  адамдары:  «Аха,  сізді 
қазақтың сөзін сөйлейді деуші еді, кәпірден әйел 
алғаныңыз  қалай?»  –  десе  керек.  Сонда  Ақаң 
мүдірместен: 
«Мына отырған Александра Ивановна,  
Ризамын маған оны тағдырдың қиғанына, 
Бір қазақ бір кәпірді мұсылман қылса, 
Татиды он қазақтың иманына», – депті. 
Осы 
орайда 
Ақаң 
үйіндегі 
жеңгеміз 
мұсылман  дінін  қабылдап,  өз  есімін  өзгертіп, 
Бәдірисафа 
атанғанын 
білеміз. 
Кейін 
оны 
Ақаңның інілері Бәдеш апа деп атап кеткен. 
Ал  осы  шумақтың  соңғы  жолын  кейбір 
авторлар  «татиды  он  молданың  иманына»  деп 
жазып  жүр.  Мүлде  дұрыс  емес.  Ақаң  сөзіне 
қиянат.  «Әлхамдилла,  аз  емеспіз,  алты  миллион 
қазақпыз»  –  деп  жазған  ұлы  ұстаз  Ислам  дініне 
де, оны насихаттаушы молдаларға да құрметпен 
қараған.Оның  олай  деп  айтуы  мүмкін  емес.  Сөз 
он  молда  туралы  емес,  он  қазақ  туралы.Осыны 
жадымыздан  шығармауымыз  керек.  Біздің  бала 
кезімізде  ақсақалдар:  «бай  бол,  молда  бол!»  – 
деп бата беретін. Молда бол дегені өте кең ұғым, 
шариғат  заңына  жетік  болумен  қатар  шәкірт 
тәрбиелейтін ұстаз бол деген емеуірін болатын. 
Өткен  ғасырда  философ  Роже  Гароди, 
хореограф  Морис  Бежар,  мұхит  зерттеуші  Жак 
Кусто  мен  хирург  Морис  Бюкай  Ислам  дінін 

АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 
 
28
қабылдады, 
католик 
пірәдары 
Жан-Мари 
Дюшемен  Әбділмәжит  деген  арабша  есім  алып, 
тілін кәлимаға келтірді. 
Арабтар бізге Ислам дінін ғана емес, өзінің 
тілін  де  әкелгені  анық.  Алайда,  араб  сөздерін 
ауызекі  тілде  бұлжытпай  сол  қалпында  айтамын 
деу  әурешілік  секілді.  Құран  сөздерін  ғана 
өзгертпей айтқан жөн.  
Ал  басқа  кірме  сөздер  қазақ  тілінің  естілу 
және  жазылу  заңдылығына  сүйенуі  керек  деп 
ойлаймын. Абай (Ибраһим):  
«Кеше бала ең, келдің ғой талай жасқа, 
Көз жетті бір қалыпта тұра алмасқа. 
Адамды сүй, Алланың хикметін сез, 
Не қызық бар өмірде онан басқа?!» –деген 
болса, оның бастапқы есіміне кейін ұлы ақынның 
барлық  ісі  де  сай  болды.  Біз  де  Исламмен  біте 
қайнасып  кеткен  ата-баба  дәстүріне  адал 
болайық, ағайын! 
 
Әдебиеттер: 

Абай. 
Шығармалары. 
Алматы: 
«Жазушы», 1998 ж. 
2  Алтынсарин  Ыбырай.  Кел,  балалар, 
оқылық. Өлеңдер. Алматы: «Атамұра», 2006 ж. 
3  Наушабайұлы  Нұржан.  Алаш.  Қостанай: 
«Баспа үйі». 1998 ж. 
4  Бекшентайұлы  Сейітжан.  Қамыңды, 
қазақ, ойлай бер! Қостанай: «Хамт». 1997 ж. 

 
Шаяхмет 
А. 
Тайбағар. 
Астана: 
«Фолиант», 2011 ж. 
6  ҚазҰУ  хабаршысы.  Тарих  сериясы,  №4 
(63), 2011 ж. 
 
 
УДК 1:37 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КРАЕВЕДЧЕСКОГО МАТЕРИАЛА 
КУЛЬТУРОЛОГИЧЕСКОГО ХАРАКТЕРА В УЧЕБНО-ВОСПИТАТЕЛЬНОЙ РАБОТЕ 
В ВУЗЕ 
 
Бондаренко  Ю.Я.  –  к.ф.н.,  профессор,  Костанайский  государственный  университет  им. 
А.Байтурсынова 
 
Статья  посвящена  актуальным  проблемам  использования  краеведческого  материала 
культурологического характера в работе со студентами вуза. 
Ключевые слова: культурная жизнь, краеведение, патриотическое воспитание. 
 
Мы  знаем,  что  понятие  Родина  с  большой 
буквы  неотделимо  от  родины  малой  –  той,  где 
кто-то  из  нас  родился  и  рос,  и  от  тех  мест,  где 
мы  живем.  Именно  знакомство  с  историей  и 
нынешним  днем  становится  негромкой,  подчас, 
будничной,  но  очень  значимой  составляющей 
патриотического воспитания молодежи.  Важней-
шей  же  гранью  краеведения  является  то,  что 
связно  с  тем,  что  принято  называть  «культурной 
жизнью»  края,  области,  района,  города,  села  и, 
прежде  всего,  с  художественным  творчеством 
земляков, а также тех, кому довелось побывать в 
наших краях. 
Здесь  очень  важно  использовать,  как  наш 
собственный  опыт,  то,  что  накоплено  за  целые 
десятилетия,  так  и  опыт  мировой.  К  сожалению, 
в  последние  годы  мы  в  целом  ряде  отношений 
скорее  наблюдаем  откатывание  назад,  нежели 
аккумуляцию  и  развитие  достигнутого  в  еще 
сравнительно  недавние  времена.    Какие  же 
проблемы  сегодня  встают  перед  нами  и  от  чего 
зависит их решение?  
Проблемы  эти  можно  разделить  на  мате-
риальные,  организационные,  методические  и 
непосредственно творческого характера.  
Материальные  проблемы  были,  есть  и 
будут  всегда.    В  определенной  мере  они  ре-
шаются, появляются новые технические возмож-
ности,  технические  средства,  позволяющие,  не 
выходя  из  аудитории,  ознакомиться  не  только  с 
проблемами  и  шедеврами  мировой  и  отечест-
венной  культуры,  но  и  с  краеведческими  мате-
риалами,  представить  более  зримо  и  целостно 
архитектурный  облик  своего  города,  услышать 
фрагменты  записей  встреч  с  интересными  зем-
ляками и т.д.  Поэтому в ограниченном по разме-
ру  докладе  нет  смысла  акцентировать  на  них 
внимание. 
Вторая  и  существенная  группа  проблем  – 
это проблемы организационного плана. Их реше-
ние  может  быть  связано  с  расширением  мест 
учебных  занятий,  вплоть  до  включения  в  такие 
места  близлежащих  к  вузу  центров  культуры  и 
соотнесения тех или иных занятий по предметам 
социально-гуманитарного  цикла  с  рядом  наи-
более  значимых  культурных  мероприятий  город-
ского и областного масштаба. Например, пригла-
шенная  на  социально-гуманитарный  факультет 
КГУ  гостья  из  Канады  в  конце  2013  г.  говорила, 
делясь  своим  опытом,  что  в  ее  работу  со 
студентами  включено  и  посещение  музея,  после 
которого  каждый  из  последних  пишет  эссе  о 
своих  впечатлениях  от  этого  посещения.  Нечто 
подобное,  причем  в  самых  разнообразных  фор-
мах, практиковалось и у нас, и, думается, что эту 
традицию следует возродить, причем не только в 
отношении музея. 

АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 
 
29
Методические  же  вопросы,  равно,  как  и 
вопросы  творческого  характера,  было  бы  умест-
нее  рассмотреть  после  краткого  обзора  реаль-
ных  возможностей,  предоставляемых  КГУ  его 
удачным положением в областном центре. 
Прежде всего, это библиотеки, ведущей из 
которых является областная научная библиотека 
им.  Л.Н.Толстого.  Кроме  нее  сравнительно  не-
далеко  от  вуза  расположена  замечательная 
детская  библиотека  и  совсем  рядом  –  библио-
тека  городская.  Одна  только  областная  библио-
тека, обладающая гостиной, кабинетом искусств, 
целым  рядом  других  специализированных  каби-
нетов, уютным фойе и актовым залом регулярно 
предоставляет  места  для  выставок  местных 
художников,  проводит    встречи  с  интересными 
творческими людьми, включая авторов поэтичес-
ких, прозаических  и  музыкальных  произведений, 
видных музыкантов, бардов и многих иных. 
Регулярные  и  разнообразные  художест-
венные выставки проводятся также в Областной 
картинной  галерее  и  Областном  краеведческом 
музее.  Полезные  в  познавательном  и  воспита-
тельном  отношении  мероприятия  проводятся  и 
сотрудниками  музея  И.Алтынсарина.  Детская  же 
библиотека,  носящая  имя  этого чтимого  во  всем 
Казахстане  просветителя,    известна  еще  и  тем, 
что на протяжении полутора десятилетий выпус-
кает    своеобразный  детский  журнал  «Ежик», 
ставший для школьников своего рода творческой 
лабораторией.  Немало  интересных  и  значимых 
мероприятий  проводит  и  коллектив  культурно-
досугового центра «Дом Дружбы». 
Крупными  центрами  культуры  являются 
областная  филармония,  музыкальные  и  худо-
жественная  школы  и,  конечно  же,  русский  и  ка-
захский  драматический  театры.  Вполне  понятно, 
что посещение филармонии и театров возможно, 
за  редкими  исключениями,  лишь  во  вне  учебное 
время. Однако, особенно с учетом плотной сетки 
учебных  занятий  часть  из  них  вполне  могла  бы 
проводиться  в  библиотеках  (прежде  всего,  в 
обладающей  для  этого  всем  необходимым 
областной библиотеке им. Л.Н.Толстого). 
Какие  же  формы  занятий  при  этом  и  воз-
можны и желательны? 
1)  Посещение  и  дальнейшее  обсуждение 
конкретных выставок, организуемых в областной 
библиотеке,  выставочном  зале  и  областном 
краеведческом музее. 
2)  Участие  в  тех  встречах  с  интересными 
творческими  людьми,  которые  организуют  сот-
рудники учреждений культуры. 
3)  Организация  специальных  встреч  в 
местах,  непосредственно  связанных  с  творчест-
вом:  в  художественных  мастерских,  с  сотрудни-
ками  Дома  Дружбы,  с  теми  или  иными  творчес-
кими  коллективами,  включая  неофициальные 
встречи  с  представителями  театров,  филармо-
нии, типографий, редакций и т.д. 
Вполне  понятно,  что  при  этом  возможно  и 
приглашение  представителей  творческих  про-
фессий  и  непосредственно  в  ВУЗы,  что  и  де-
лается,  но  очень  важно,  чтобы  студенты  могли 
вдохнуть сам воздух творчества и за непосредст-
венными  пределами  вуза.  К  тому  же,  если  авто-
ры  поэтических  и  иных  литературных  произве-
дений  могут  встречаться  со  студентами  в  учеб-
ной  аудитории  равно,  как  и  в  ином  месте,  то, 
когда  речь  заходит  о  скульпторах,  художниках, 
намного эффективнее встречаться с ними рядом 
с  произведениями  их  самих  и  их  товарищей  по 
цеху. 
Следующим  этапом  такого  рода  работы 
может  стать  написание  кратких  эссе,  подготовки 
интервью,  особенно  полезное  для  студентов  от-
деления журналистики. 
Третьим этапом или же параллельным ви-
дом  работы  могут  стать  посильные  для  любого 
задания,  связанные  с  наблюдениями  за  куль-
турой быта, особенностями облика города, села. 
Наблюдения,  включающие  и  соответствующие 
фото. Причем и такие, среди которых могут быть 
и  курьезы,  подметить  которые  способен  лишь 
обладающий определенным минимумом образо-
ванности.  Как,  например,  принесенный  на  заня-
тия студенческий рисунок названия кафе, распо-
лагавшегося не столь давно в районе нынешнего 
«Марта». Кафе именовалось «Афины», но рядом 
с названием был изображен «Колизей». – Прямо 
находка  для  Задорнова!  А  ведь  и  такие  задания 
тоже  воспитывают,  развивая  наблюдательность 
и  критичность  ума,  способности  анализировать 
увиденное,  так  необходимые  для  всякого  под-
линно образованного человека.  
Четвертым  этапом  такого  рода  краевед-
ческой  деятельности,  уже  для    отдельных,  наи-
более  увлеченных  студентов,  могли  бы  стать 
очерки,  студенческие  научные  работы,  посвя-
щенные  творчеству  отдельных  личностей  и 
целых  коллективов  нашего  края  и,  пожалуй,  тем 
разнообразным  формам  работы,  которая  про-
водится нашими учреждениями культуры.  
В  качестве  наглядной  иллюстрации  их 
деятельности  приведем  ряд  таких  форм  работы 
и  конкретных  мероприятий,  имеющих  немало-
важное познавательное и воспитательное значе-
ние.    Так,  только  в  2013  г.  в  Костанайском  об-
ластном  краеведческом  музее  был  проведен 
«вечер-портрет, посвященный 140-летию Ахмета 
Байтурсынова», 
именем 
которого 
назван 
ведущий  вуз  области.  Традиционными  стали  и 
игровые, 
фольклорные 
«Рождественские 
святки»,  проводимые  16  января.  Сотрудники 
музея  приняли  участие  и  в  проведении  целого 
ряда  фольклорных  мероприятий,  связанных  с 
празднованием  Наурыза.  В  день  празднеств 
музей 
встретил 
посетителей 
не 
только 
бесплатным  входом,  но  и  разнообразными 
играми  и  викторинами,  среди  которых  был  и 
своеобразный 
«вкусный 
конкурс 
«Угадай 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет