Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі м. Ж. Еркебаев, Қ. С. Құлажанов, Д. Б. Тəттібаева, А. Ы. Мəуленов

15
өнімдеріне деген басты қажеттілігін қанағаттандыруы тиіс. Өмірлік 
маңызы бар бұл функцияны агроөнеркəсіп кешені орындайды.
Ел тұтынатын отандық жəне сырттан келетін азық-түліктің жал-
пы үлес салмағы мен жекелеген басты (приоритетті) өнім түрлері 
бойынша осы құрамдас бөліктердің арақатынасы – азық-түлік 
қауіпсіздігінің маңызды параметрі болып табылады.
Егер анағұрлым маңызды тағам өнімдері бойынша отандық 
өндірістің үлес салмағы 12 ай бойы тұтыну мерзімінде жал-
пы тағам өнімдері көлемінің 80%-нан кем болмаса Қазақстан 
Республикасының азық-түлік тəуелсіздігін жеткілікті деп есеп-
теуге болады. Маңызды азық-түлік тауарларындағы импорттың 
рұқсат етілетін үлесін Қазақстан Республикасында өндірілетін 
өнімдердің мүмкіндігіне байланысты келістіру қажет. Сыртқы са-
уда құрылымымен азық-түлік жəне ауылшаруашылық шикізатын 
ұтымды жағдайға келтіріп, отандық тауар өндірушілерге қатысты 
халықаралық сауда тəжірибесінде қабылданған қорғаныс шарала-
рын қолдану қажет.
Азық-түлік қауіпсіздігі деңгейін жоғарылатудың басты мəселесі 
азық-түлік өндірісін тұрақтандыру, оның өсімін жаңарту, 
нарықтың сұранысына сəйкес оның құрылымын өзгерту, АӨК 
өнімдерінің сапасын жоғарылату болып табылады. Бұл мəселелерді 
шешу үшін өзара байланысқан ұйымдастыру – экономикалық жəне 
əлеуметтік шаралар кешенін кезегімен іске асыру қажет.
Өзара пайдалы сыртқы экономикалық ынтымақтастық жəне 
өндірістің халықаралық кооперациясымен байланысқан кеңейтілген 
ұдайы өндіріс тəртібінде, бірінші кезекте, агроөнеркəсіптік кешен-
нің үйлесімді қызмет атқаруын қамтамасыз ету қажет.
Мемлекет, отандық азық-түлік нарығының əдеттегі жəне төтенше 
жағдайда қалыпты қызмет етуіне кепіл болу үшін, азық-түлік жəне 
ауылшаруашылық шикізаты өндірісін, сатылуын жəне қолдануын 
реттеуі тиіс. Бұл үшін өндіріс жүйесінде, əсіресе, азық-түлік жəне 
ауылшаруашылық шикізатын сату жүйесінде қылмысты болдыр-
майтын құқықтық жəне ұйымдастырушы-экономикалық жағдай 
құру қажет.
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі мемлекет 
заңдарымен, Президент жарлықтары жəне ұйғарымдарымен, 
Қазақстан Республикасы қауіпсіздік кеңесінің шешімдерімен 
бекітіледі. Осылардың негізінде жəне аймақтық заң шығаратын 
актілерді ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі:

16
– азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында біріңғай 
мемлекеттік саясат жүргізуді;
– мақсатқа бағытталған мемлекеттік азық-түлік бағдарламаларын 
əзірлеуді жəне іске асыруды;
– мемлекеттің азық-түлік қорын басқаруды, оның сақталуын, өз 
орнымен қолданылуын жəне өз уақытында жаңаруын қамтамасыз 
етуді;
– халықты негізгі тағам өнімдерімен жабдықтауға байланысты 
мəліметтерді əзірлеуде, жинауды жəне талдауды ұйымдастыруды, 
азық-түлік қауіпсіздігі саласында жағдайдың дамуын болжамдап 
бағалауды жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы субъектілерінің атқарушы билік орган-
дары:
– аймақтың өзіндік жағдайын есепке ала отырып, азық-түлік 
қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында біріңғай мемлекеттік саясат 
жүргізеді;
– азық-түлік қауіпсіздігінің мақсатты аймақтық бағдарламаларын 
əзірлейді жəне олардың жүзеге асырылуын қаржыландырады;
– Қазақстан Республикасы субъектілерінің аумағында азық-
түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ететін мемлекеттік органдармен 
қызметтердің əрекетін үйлестіреді.
Халық азық-түлікті бекітілген деңгейден төмен тұтынса жəне 
төтенше азық-түлік жағдайы пайда болса, атқарушы биліктің тиісті 
мемлекеттік органдары ауылшаруашылық өнімдері мен азық-
түлік өндірісін ұлғайту бойынша арнайы іс-шаралардың жүйесін 
енгізеді, сонымен қатар тағам өнімдерін нормамен тарату сияқты 
азық-түлікпен қамтамасыз етудің ерекше тəртібін уақытша енгізуі 
мүмкін.
Елде жəне аймақтарда азық-түлік қауіпсіздігі жағдайын бақылау 
үшін міндетті түрде 

жүктеу/скачать 1,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: