Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ақФ

28 
 
РЕАЛИЗАЦИЯ КОНЦЕПЦИИ НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В 
УСЛОВИЯХ ИНФОРМАЦИОННОГО ОБЩЕСТВА В ДОНЕЦКОМ 
РЕСПУБЛИКАНСКОМ ИНСТИТУТЕ ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО 
ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ
 
 
Сидельник С.А.  
заведуюший ЦДО Донецкого РИДПО 
 
Галкин С.Г.,  
заведующий ЦМА Донецкого РИДПО 
tutor.serg@gmail.com 
 
Развитие  информационных  и  коммуникационных  технологий,  их 
проникновение  практически  во  все  сферы  общественной  и  личной  жизни 
современного  человека  оказывают  существенное  влияние  на  систему 
образования.  В  условиях  информационного  общества  одной  из  ведущих 
образовательных  технологий  стала  технология  дистанционного  обучения. 
Качества,  присущие  образованию  на  основе  дистанционных  технологий,  его 
интеграция  с  новыми  информационными  технологиями  послужили  основой 
процесса 
формирования 
системы 
открытого 
образования, 
которая 
предполагает: 
•
 
формирование  единого  образовательного  пространства  для  всех  систем 
образования; 
•
 
доступность  любому  гражданину  Земли  получить  образование  любого 
уровня  (базовое,  высшее,  послевузовское,  профессиональное)  любой 
национальной системы образования; 
•
 
равные  условия  и  возможности  получения  всех  образовательных  услуг 
любому жителю Земли вне зависимости от места его проживания; 
•
 
использование 
для 
образовательных 
целей 
всех 
достижений 
цивилизации,  включая  компьютерные  системы,  телекоммуникационные 
каналы связи, интернет.  
В  контексте  концепции  непрерывного  образования  в  повышение 
квалификации  педагогических  кадров  наряду  с  формальным  обучением 
педагогов,  не  мене  важным  является  неформальное.  Гуманистической  идеей 
концепции непрерывного образования является  создание условий для полного 
развития  способностей  человека  на  протяжении  всей  жизни.  Одним  из 
эффективных путей  построения системы открытого образования и реализации 
концепции  непрерывного  образования  является  формирование  единого 
информационного пространства. Под единым информационным пространством 
системы  повышения  квалификации  педагогических  кадров  мы  понимаем 
возможность  совместного  использования  имеющихся  в  системе  электронных 
ресурсов  всеми  субъектами  системы.  Параметры  единого  образовательного 
пространства  определяются  видами  деятельности,  которые  осуществляются  в 
системе.  

29 
 
Методическая работа - один из видов деятельности в системе повышения 
квалификации  педагогических  кадров,  которая  в  целом  является  важным 
звеном  непрерывного  образования  учителя.  По  определению  педагогического 
словаря  -  это  систематическая  коллективная  и  индивидуальная  деятельность 
педагогических кадров, направленная на повышение их научно-теоретического, 
общекультурного 
уровня, 
психолого-педагогической 
подготовки 
и 
педагогического мастерства.  
Основными задачами методической работы, являются: 
•
 
изучение и внедрение передового педагогического опыта; 
•
 
ознакомление с достижениями психолого-педагогической науки с целью 
повышения научного уровня учителя; 
•
 
повышение профессионального мастерства учителя. 
В Донецком республиканском институте были разработаны и реализованы 
модели  единого  информационного  пространства  (ЕИП)  «Веб-коллегиум 
креативной педагогики» и «Виртуальная выставка-презентация перспективного 
педагогического опыта»  
 
 
Рис. 1. Структура ЕИП «Веб-коллегиум креативной педагогики» 
 
ЕИП включает: 
•
 
Информационные  ресурсы.  Создаются  педагогами:  носителями 
перспективного  педагогического  опыта,  победителями  профессиональных 
конкурсов, 
инновационными 
педагогами. 
Информационные 
ресурсы 
представлены  в  виде  видеозаписей  вебинаров,  мультимедийной  информации 
сопровождения вебинаров; 
•
 
Организационные  структуры.  Включают  центр  дистанционного 
обучения,  кафедры,  центры,  отдела  института,  методические  службы 

30 
 
управлений,  (отделов)  городов  и  районов.  Функции:  планирование  развития 
единого 
информационного 
пространства, 
выявление 
и 
изучение 
перспективного 
педагогического 
опыта, 
привлечение 
носителей 
перспективного  педагогического  опыта  к  проведению  вебинаров  и  созданию 
электронных информационных ресурсов, создание условия для взаимодействия 
субъектов единого информационного пространства; 
•
 
Средства  взаимодействия.  Телекоммуникационные  сервисы  для 
проведения вебинаров.  
 
 
Рис. 2. Реализация модели ЕИП «Веб-коллегиум креативной педагогики» 
 
Мастерские.  Объединения  педагогов  на  базе  предметных  кабинетов 
института.  Руководители  мастерской  изучают  информационные  потребности 
педагогов, планируют вебинары соответствующей направленности, привлекают 
креативных, инновационных педагогов, ведущих специалистов для проведения 
вебинаров. Особенностью вебинаров является их практическая направленность, 
презентация перспективного педагогического опыта.  
Центр  дистанционного  обучения  –  осуществляет  техническое, 
программное обеспечение функционирования ЕИП. 
Веб-АУДИТОРИЯ  –  педагоги,  которые  обучаются на  курсах повышения 
квалификации,  повышаю  сой  уровень  профессиональной  компетентности  в 
межатестационный период. 
Банк веб-ресурсов – видеозаписи вебинаров, мультимедийные материалы, 
которые хранятся на сервере центра дистанционного обучения. 
Веб-ЭКСПО  –  единое  информационное  пространство  «Виртуальная 
выставка-презентация  перспективного  педагогического  опыта».  Постоянно 
действующая виртуальная экспозиция.  
 

31 
 
 
 
Рис. 3. Структура ЕИП «Виртуальная выставка-презентация»» 
 
Единое 
информационное 
пространство 
«Виртуальная 
выставка-
презентация»  является  распределенной  базой  знаний  и  имеет  следующую 
реализацию. 
 

32 
 
Ссылки  для  ознакомления  с  материалами:  http://cdoippo.blogspot.com/p/blog-
page_7.html 
Предложенная 
реализация 
моделей 
единого 
информационного 
пространства  создает  условия  для  непрерывного  образования  педагогов,  их 
самореализации  и  развития  творческого  потенциала,  способствует  развитию 
коммуникативных  способностей  педагогов  и  их  адаптации  к  условиям 
информационного общества  
 
Литература: 
 
1.
 
Буров  К.  С.  Методическая  работа  в  образовательном  учреждении. 
[Электронный 
ресурс] 
// 
Буров 
К.С. 
/ 
Режим 
доступа: 
http://cyberleninka.ru/article/n/metodicheskaya-rabota-v-obrazovatelnom-
uchrezhdenii 
2.
 
Пилипчук А. Ю. Єдиний інформаційний простір системи освіти України: 
структура і параметри. [Электронний ресурс]// Пилипчук А.Ю./Режим доступа: 
http://journal.iitta.gov.ua/index.php/itlt/article/viewFile/40/26 
3.
 
Чомаева 
М.М. 
Сущность 
структуры 
открытого 
образования.[Электронный 
ресурс]//Чомаева 
М.М./ 
Режим 
доступа: 
http://www.snivak.ru/ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

33 
 
СЕКЦИЯЛЫҚ МӘЖІЛІС / CЕКЦИОННОЕ ЗАСЕДАНИЕ
 
 
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ ПЕДАГОГА В СВЕТЕ 
СОВРЕМЕННЫХ ПРЕОБРАЗОВАНИЙ
 
 
Чокушева А. И.,  
доктор PhD 
Заместитель директора по УМР, ФАО  
«НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по г. Астана, a_iagali@mail.ru 
 
 
В  настоящее  время  перед  казахстанской  системой  образования  стоит 
задача  повышения  уровня  конкурентоспособности  образования,  адаптации 
содержания  образования  к  современным  условиям  жизни.  Все  более  высокие 
требования  предъявляются  к  профессионализму  педагога.  Базового 
образования  педагогу  становится  недостаточно,  возникает  необходимость  в 
постоянном 
повышении 
квалификации 
и 
профессиональном 
совершенствовании.  
Современные  вызовы  времени  определили  профессиональные  качества 
педагога.  Основным  из  которых  стало  умение  учителя  учиться.  Успешность 
учителю  обеспечат  педагогические  умения  развивать  и  поддерживать 
познавательные  интересы  детей,  создавать  на  уроке  атмосферу  общего 
творчества, групповой ответственности и заинтересованности.  
Сегодня в реформировании системы образования особое место отведено 
реализации  обновленных  учебных  программ.  Необходимость  обновления 
содержания  образования  обоснована  недостаточной  подготовленностью 
общества к вызовам современности. Это: 
- 
недостаточность  стандартных  умений  по  узким  специальностям  для 
трудоустройства;  
- 
недостаточная  сформированность  у  взрослого  населения  навыков, 
востребованных на современном рынке труда.  
Новые  реалии  коренным  образом  изменили  ранее  обозначенные  перед 
школой  задачи:  современная  школа должна подготовить  личность,  способную 
творчески  мыслить  и  действовать,  а  также  саморазвиваться  интеллектуально, 
нравственно  и  физически.  Сложившаяся  ситуация  обнажила  существующие  в 
современной  системе  образования  проблемы  и  обусловила  необходимость 
системного  обновления  содержания  среднего  образования,  которое 
планируется осуществить в рамках перехода на 12-летнюю модель школьного 
образования.  Обновление  содержания  образования  предполагает  пересмотр 
модели среднего образования, его структуры, содержания, подходов и методов 
обучения,  воспитания,  внедрение  новой  системы  оценивания  учебных 
достижений учащихся.  

34 
 
Преобразования, осуществляемые в казахстанской системе образования в 
контексте  обновления  содержания  образования  актуализировали  вопрос 
подготовки педагогов к реализации новых задач. 
Сегодня  под  руководством  Министерства  образования  и  науки  РК 
ведется работа: 
- 
по  кардинальному  обновлению  школьного  образования  и  трансляции 
опыта  Назарбаев  Интеллектуальных  школ  по  обновлению  содержания 
образования в 30 пилотных школах страны;  
- 
особую  актульность  приобретает  переход  от  «человека  знающего»  к 
«человеку, способному творчески мыслить, саморазвиваться»; 
- 
разработан  проект  Государственного  общеобязательного  стандарта 
начального образования, учебные программы и планы по предметам начальной 
школы.  
Особенностями нового Стандарта известны всем:  
-
 
Ценности, приравненные к целям обучения: Казахстанский патриотизм 
и гражданская ответственность, уважение, сотрудничество, открытость, труд и 
творчество, обучение на протяжении всей жизни; 
-
 
ожидаемые результаты обучения и воспитания сформулированы в виде 
навыков широкого спектра: умение применять знания, способность творчески и 
критически  мыслить,  коммуникативность,  исследовательские  и  ИКТ  навыки, 
умение  работать  индивидуально  и  в  сотрудничестве  с  другими,  ответственно 
решать задачи и проблемы; 
-
 
целостное  восприятие  учащимися  окружающего  мира  путем 
интеграции  знаний  через  проектно-исследователькую  деятельность,  учебные 
предметы  и  воспитательную  работу.  Предусмотрено  введение  новых 
предметов:  «Введение  в  науку»,  «Искусство»,  «Казахстан  в  современном 
мире», «Глобальные перспективы и проектная работа»; 
-
 
трехязычное обучение и воспитание;  
-
 
обеспечение вовлеченности учащихся в обучение и ответственность за 
свое будущее путем выбора предметов в старшей школе для самоопределения и 
предвузовской  подготовки,  что  позволит  значительно  сократить  количество 
предметов; 
-
 
система  критериального  оценивания,  направленная  на  обеспчение 
прогресса учащегося в обучении от поступления до выхода из школы; 
-
 
разработана технологизация учебного процесса в форме долгосрочных, 
среднесрочных  и  краткосрочных  планов,  что  позволит  резко  сократить 
нагрузку  учителей,  поскольку  избавит  их  от  календарно-тематического 
планирования.  В  первых  классах  пилотных  школ  будет  введена  пятидневная 
учебная неделя. 
В  2016-2017  учебном  году  все  первые  классы  республики  перейдут  на 
обновленное  содержание.  Апробация  продолжится  во  вторых  классах  и 
начнется  в  пятых.  В  2017-2018  учебном  году  на  обновленное  содержание 
массово  перейдут  вторые  классы,  реформирование  продолжится  в  третьих  и 
шестых классах, и в этот процесс вступят 10-е классы. 

35 
 
Концептуальной  основой  деятельности  АО  «НЦПК  «Өрлеу»  в 
повышении  квалификации  педагогических  работников  является  парадигма, 
принятая  международным  образовательным  сообществом  -  «обучение  на 
протяжении всей жизни», нацеливающая педагогов на самосовершенствование 
и  профессиональную  самореализацию,  повышение  качества  и  эффективности 
педагогического  труда,  на  создание  паритетного  участия  учителя  и  ученика  в 
осуществлении  совместной  деятельности,  создание  для  школьников 
комфортных условий в процессе обучения.  
Модернизация  СПК  потребовала  системного  обновления  содержания 
курсов  повышения  квалификации  для  всех  категорий  педагогических 
работников. Приоритетными направлениями обновления содержания курсов по 
уровням образования являются: 
-
 
в  дошкольном  образовании  -  методики  раннего  обучения  детей, 
полиязычие; 
-
 
в  среднем  образовании  -  опыт  «Назарбаев  Интеллектуальных  школ», 
синтезирующий  в  себе  лучшие  инновации  мирового  образования, 
педагогические и IT технологии, ориентированные на результат; 
-
 
в  техническом  и  профессиональном  образовании  –  дуальная  система 
обучения,  моделирование  производства  в  учебном  заведении,  внедрение  IT 
технологий; 
-
 
в высшем образовании - кредитная технология обучения, инновационная 
система 
повышения 
квалификации 
преподавателей 
педагогических 
специальностей, IT технологии, полиязычие. 
Данные преобразования требуют проведения определенных мероприятий 
по подготовке педагогов к реализации новых задач, а именно к работе по новым 
подходам и методикам обучения. 
С  2012  в  филиале  АО  «НЦПК  «Орлеу»  ИПК  ПР  по  г.  Астана  по 
программе  третьего  (базового)  уровня,  разработанной  АОО  «Назарбаев 
Интеллектуальные  школы»  совместно  с  Университетом  Кембридж  обучено  1 
138 педагогов.  
В 2015 году 54 педагога обучились программе третьего (базового) уровня 
нравственно-духовного образования «Самопознание».  
В  филиале  АО  «НЦПК  «Орлеу»  Институте  повышения  квалификации 
педагогических работников по городу Астана в 2016 году начались предметные 
курсы  по новым образовательным  стандартам,  которые  ведут  подготовленные 
тренеры. В 2016 г. планируется обучить 1098 педагогов г. Астана, в том числе:  
-
 
учителей начальных классов – 393;  
-
 
учителей казахского языка – 275;  
-
 
учителей русского языка - 198;  
-
 
учителей английского языка – 58,  
-
 
учителей музыки - 151;  
-
 
учителей предмета «Искусство» - 23.  

36 
 
В текущем году на базе института запланировано обучение 32 педагогов 
по программам третьего (базового) уровня по курсу «Эффективность обучения» 
и 50 учителей по курсу нравственно-духовного образования «Самопознание».  
На  2016  год  запланировано  проведение  15  краткосрочных  курсов  по 
ключевым  направлениям  развития  дошкольного  воспитания  и  обучения, 
организации  дополнительного  и  инклюзивного  образования,  реализации 
стандарта уровневого непрерывного обучения государственного языка, а также 
по  усовершенствованию  менеджмента  в  организациях  дошкольного  и  общего 
среднего образования.  
При  подготовке  педагогов  к  реализации  обновленного  содержания 
образования  планируется  применение  ИКТ-технологий:  видеолекции, 
вебинары,  он-лайн  консультации,  сетевое  взаимодействие  педагогов,  а  также 
применение  новых  активных  форм  организации  курсов:  SMART  обучение, 
корпоративное 
обучение, 
тьюторство, 
моделирование 
и 
разработка 
дидактических  материалов  с  помощью  интерактивной  доски  ACTIV  board  и 
прикладных  программных  средств.  В  этом  направлении  филиал  начал 
разработку Цифрового образовательного контента курсов ПК. 
В  посткурсовой  период  планируется  изучение  процесса  внедрения 
программ  обновленного  содержания  и  разработка  методических  материалов  в 
виде  практических  пособий  в  помощь  педагогам  по  построению  учебного 
процесса в условиях реализации обновленного содержания образования. 
 
 
 
ПЕДАГОГТЫҢ
 
БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН
 
ЖАҢАРТУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ 
КӘСІБИ ДАМУЫ
 
 
Тулегалиев А. С., 
Инновациялық дамуды әдістемелік қамту бөлімінің бастығы, жоғары 
санатты мұғалім, «Өрлеу» БАҰО» АҚ-ы филиалы Маңғыстау облысы ПҚ БАИ, 
Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы, 
tulegaliyev.a@orleu-edu.kz
 
 
“...влияние личности воспитателя на молодую душу составляет ту 
воспитательную силу, которую нельзя заменить ни учебниками, ни 
моральными сентенциями, ни системой наказаний и поощрений”. 
К. Д. Ушинский 
 
Әр  қоғамның  білім  беру  саласының  алдына  қояр  мақсаттары  мен  одан 
туындайтын міндеттері ешқашан да бір-біріне ұқсаған емес. Ұстаздар қауымы 
алдына мемлекетіміз жай білім беру ғана емес, сонымен қатар өркениет көшінің 
сүбелі тұсынан орын алып, жол бастауға қабілетті, әрі ұлттық рухта сусындаған 
білімді,  дарынды  азаматтар  тәрбиелеп  шығару  міндетін  қойып  отыр.  «Орта 
білім  жүйесінде  жалпы  білім  беретін  мектептерді  Назарбаев  зияткерлік 
мектептеріндегі  оқыту  деңгейіне  жеткізу  керек.  Мектеп  түлектері  қазақ,  орыс 
және  ағылшын  тілдерін  білуге  тиіс.  Оларды  оқыту  нәтижесі  оқушылардың 

37 
 
сындарлы  ойлау,  өзіндік  ізденіс  пен  ақпаратты  терең  талдау  машығын  игеру 
болуға  тиіс»  [1]
 
деп,  Қазақстан  республикасы  Президенті  Қазақстан  халқына 
Жолдауында  атап  көрсетіп  отырғандай,  білім  беру  мазмұнының  жаңару 
жағдайында мұғалімнің кәсіби шеберлігін дамыту, біліктілігін арттыру арқылы 
жоғарғы  сапа  мен  бәсекеге  қабілеттілікке  қол  жеткізе  отырып,  кәсіби  дамуын 
қамтамасыз ету мәселелері біліктілік арттыру саласындағы басым бағыт болып 
отыр. 
Мұғалімнің  кәсіби  даму  шеберлігі  мұғалімнің  алған  дипломына  сай 
тынбай еңбектенуі арқылы келетін жетістік. Бұл жетістік, В.И.Нефедованың[2] 
пікірінше, жас қызметкердің аяқтануы мен кәсіби дамуы маманның кәсіби және 
тұлға  ретіндегі  дамуы  үрдісі  нәтижесінде  мүмкін  болады.  Т.Ю.Ломакина  [4] 
дипломанан  кейінгі  білім  алу  үрдісін  сипаттай  келе,  оның  маманның 
көзқарасының  нақтылана  бастауы  мен  жан-жақты  тұлғаның  қалыптасуы 
ретіндегі  үздіксіз  білім  алу  үрдісі  ретінде  бөліп  көрсетеді.  Қазіргі  кездегі 
зерттеу  нәтижелерін  пайдалана  отырып,  жас  маманның  кәсіби  дамуы  оның 
білім деңгейінің жоғарылауы, дайындықтың жетілуі, педагог санаты деңгейінің 
жоғарылауы тәрізді сапалы өзгерістермен дәйектеліп отыратындығын көреміз. 
Бұл бес жылда бір рет мұғалімнің міндетті өтуі тиісті білім жетілдіру курстары 
мен  аттестация  арқылы  қарапайым  жете  қоятын  меже  емес.  Аталған 
мәселелерден  басқа,  мұғалім  үздіксіз  білім  алу  нәтижесінде  өз  бетімен 
теориялық  білімін  жетілдіре  отырып,  әріптестерінің  жұмыс  нәтижесін 
мүмкіндігінше  зерделей  келе,  өзінің  күнделікті  еңбек  нәтижесін  талдауға 
үйренсе, сол нәтижелер негізінде жасалған арнайы жоспар бойынша еңбектене 
бастаса,  байқала  бастайтын  жеке  жетістіктерін  көре  біліп,  соған  жету  жолын 
сипаттауға тура келетін ұзақ мерізімді ауыр жұмыс. Бұл бағытта жүйелі өтетін 
ашық  сабақтар,  түрлі  сайыстар,  байқаулар,  конкурстар,  сыныптан  тыс 
жұмыстар,  пәндік  олимпиада,  ғылыми  жоба,  семинарлар  және  ғылыми-
тәжірибелік конференцияға қатысу жұмыстары да кіреді.  
Қазіргі  жас  мамандардың  белгілі  бөлігінің  кәсіби  қалыптасуына  кедергі 
келтіріп  отырған  қиыншылықтардың  туындау  себептері  неде?  Көптеген 
мұғалімдермен 
әңгімелесу, 
жұмыс 
барысындағы 
жетістіктері 
мен 
қиыншылықтарын  талдау  барысындағы  байқалатын  басты  кемшілік  – 
мұғалімдердің  жыл  сайынғы  заманауи  өзгерістермен  бірге  түрленіп  отырған 
оқушы  психологиясындағы  айырмашылықты  көре  білу  мен  соған  қатысты 
қызмет  саласындағы  бетбұрыстарды  уақытында  енгізіп  отырудан  сәл  кеш 
қалуы  немесе  осы  басымдықтарға  толық  мән  бермеуі  тәрізді.  Бұл  жерде 
көптеген  мұғалімдердің  басты  қателігі  -  тек  қана  өз  пәніне  оқушыларды 
қызықтыруды, жеке пәні бойынша әріптестері арасында жоғары көрсеткіштерге 
жетуді  ғана  ойлап,  жоғарыда  аталған  педагогикалық  -  психологиялық 
ерекшеліктерге толық мән бермеу нәтижесі екендігін көрсету. Мектептегі білім 
сапасы  мұғалімнің  кәсібилігі  мен  мұғалімдер  қызметінің  сапасына  тікелей 
байланысты.  Мұғалім  жайлы  Ахмет  Байтұрсынов  былай  деген:  …  «  Мұғалім 
қандай  болса,  мектеп  те  сондай  болмақшы.  Яғни,  мұғалім  білімді  болса,  ол 
мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі 

38 
 
мектепке керегі білімді, педагогикадан, методикадан хабардар, жақсы оқыта 
білетін  мұғалім».  Демек,  мектептен  балалардың  көбірек  білім  алып  шығуы, 
немесе білім сапасын көтеру арқылы нәтижелілікті арттырудың басты  тетігі – 
кәсіби  ұстаз,  ұстаздың  білім  мазмұнының  жаңаруы  жағдайындағы 
педагогикалық,  психологиялық,  дидактикалық,  әдістемелік  жаңалықтарды  өз 
тәжірибесіне ендіре отырып, кәсіби дамуын, оның теориялық білімі мен кәсіби 
шеберлігінің, педагогикалық – психологиялық дайындығы мен шығармашылық 
қызметке  бейімділік  деңгейінің  заманауи  талаптарға  сай  өзгеруіне,  жетіліп 
отыруына біліктілік арттыру нәтижесінде қол жеткізу болып табылады.  
Қазіргі  мемлекетіміздің  білім  беру  саласындағы  алдына  қойып  отырған 
басты  мақсаты  –  заман  талабына  сай  кәсіби  мұғалімді  қалыптастыра  отырып 
білім  берудің ұлттық  моделін  қалыптастыру.  Бұл  бағытта қазіргі  гиперактивті 
балалардың энергиясын керекті бағытқа икемдеу, сол энергияны тұрақты, берік 
білім  негізін  қалыптастыруға  бейімдеу,  білім  алу  барысында  меңгерген 
теориялық материалды өмірдің өзгермелі ситуацияларына қолдануға дайын жас 
ұрпақты  дайындау  еліміз  бойынша  осы  жылдан  бастап  енгізіле  бастайтын  12 
жылдық оқыту бағдарламасына көшудегі жаңартылған білім мазмұнына көшу – 
білім саласының басты мақсаты.  
Жаңартылған  білім  мазмұнына  көшудегі  мұғалім  кәсібилігінің  негізгі 
мақсаты  жаңартылған  бағдарлама  бойынша  жұмыстану  барысында  мектеп 
оқушыларының  бұрынғы  дәстүрлі  жүйедегі  білімді  тек  қана  қабылдап,  сол 
білімін  теориялық  көрсете  білуден  оны  практикада  пайдалану  дағдысына 
көшіру.  Бұл  жерде  мұғалімнен  оқушының  тек  танымдық  мүмкіндіктерін  ғана 
емес,  сонымен  бірге  эмоционалдық,  психомоторлық  қабілеттерінің  де  іске 
қосылып,  оқушыдағы  проблеманы  шеше  білу,  ақпаратты  талдай  білу, 
коммуникативтік,  әлеуметтік  құзырлылық  негізінің  де  пайда  болып,  тұрақты 
қажеттілікке  айналуын  қадағалау  талап  етіледі.  Бұл  оқушы  тарапынан 
материалдың  игерілу  деңгейіне  де,  оны  өз  қажеттіліктеріне  қатысты 
пайдаланылу  деңгейінің  де  арта  түсуіне  әсер  ететіндігі  байқалды.  Қазіргі 
кездегі  «Өрлеу  «Біліктілікті  арттыру  ұлттық  орталығы»  акционерлік  қоғамы 
мен  оның  филиалдары  тарапынан  тарапынан  жүргізіліп  отырған  жұмыс 
толықтай  осы  міндеттерді  шешуге  бағытталған.  Сондықтан  «Маған  жақсы 
мұғалім  бәрінен  де  қымбат,  өйткені  мұғалім  –мектептің  жүрегі»  -  деп 
Ыбырай  Алтынсарин  айтқандай,  қазіргі  білім  беру  мазмұнының  жаңару 
жағдайында  мұғалімнің  кәсіптік  мәдениетін  көтеру,  кәсіби  деңгейде  жұмыс 
жасауға  баулу  білім  беру  ұйымдары  мен  біліктілік  арттыру  институттары 
алдындағы  басты  міндет  болып  табылады.  Жас  ұрпақты  жан-жақты,  терең 
білімді,  интеллектуалдық  деңгейі  жоғары  түрде  қалыптастырудың  бірден  бір 
жолы  –  оқушыға  білімді  терең  игертудің  тиімді  әдіс  –  тәсілдерін  іздестіру, 
шығармашылыққа  жетелей  білу.  Бұл  жұмысты  атқаруда  мұғалімнің  терең 
біліктілігі  қажет.  Біліктілік  –  бұл  білімдегі,  тәжірибедегі,  берілген  білімді 
меңгертудегі  бейімділік,  құндылықты  бейнелейтін  жалпы  қабілеттілік.  Бұған 
мұғалім бойындағы келесі қасиеттерді қосуға болады: 
- білім беру үрдісіндегі жауапкершілікті сезіне білу; 

39 
 
- оқушы жұмысын проблеманы шеше білуге бейімдей білу қабілеті; 
-  білім  беру  технологияларын  пайдаланудан  бұрын  толық  түсіну,  меңгеру, 
қолдануда жоғары шеберлік таныту алуы; 
-өз жұмысының қоғамдық маңызын түсінуі ; 
- өз саласында үнемі ізденісте бола білуі. 
Бұл  қабілеттілікке  жетудегі  мұғалім  үшін  ең  басты  таптырмас  жолдың 
бірі  –  өз  сабақтарын  өткен  күні  -  ақ  талдай  отырып,  сабақтағы  сәтті  шыққан 
кезеңдер  мен  нәтижелілігі  төмен  болған  сабақ  бөліктерінің  себептерін  табу 
қажеттігі. Адам санасындағы сабақ жүру барысы туралы ақпарат көмескіленбей 
тұрғандағы  талдаудың  басты  ерекшелігі,  оң,  теріс  нәтиженің  барлығының 
санадан  өтіп,  мынау  жаман,  мынау  жаксы  деген  толық  бағаға  ие  болмай 
тұрғандағы  алғашқы  нәтижені  жазып  үлгеру  мүмкіндігінің  болуында. 
Кәсібилікке  жетудегі  мұғалім  бойынан  табылуға  тиісті  келесі  қабілеттің  бірі - 
оқып  үйрену  қасиеті.  Бұл  қабілеттің  басты  қажеттілігі  кез-келген  материалды 
оқи отырып, мұғалімнің талдау нәтижесінде өз теориялық багажын толықтыра 
білу  немесе  оны  өзгерте  алу  мүмкіндігіне  жете  білуі.  Тек  осындай  жағдайда 
ғана мұғалім оқушы алдында берілген, дайын ақпаратты, материалды ұсынушы 
емес, керісінше оқушыға ой салушы, бағыт беруші роліне ене алады.  
Оқып  үйренудің  негізгі  қағидаларын  төмендегі  түрде  құрастыруға  болатын 
тәрізді: 
-
 
мұғалімнің өзін – өзі дамыту, өзіндік үздіксіз білім алу және оны жаңартып 
отыру қабілеті; 
-
 
барлық  жинақталған  ақпаратты  жүйелеу,  материалдар  арасындағы 
сабақтастықты таба білу қабілеті; 
-
 
дүние  жүзілік  білім  беру  тәжірибесіндегі  кең  тараған  педагогикалық 
тәжірибелердің  өз  тәжірибесіне  қажетті  тұстарын  таңдай  білуі  мен  сол 
элементтерді өз тәжірибесіне енгізе білу қабілеті; 
-
 
үздіксіз  білім  алу  нәтижесіндегі  алынған  ақпаратты  талдап,  жүйелеп, 
пайдалану мүмкіндіктерінің ең тиімді тұстарын таба білуі қабілеттері түрінде 
алуға болады.  
Кәсібилікке,  табыстылық  пен  нәтижелілікке  ұмтылған  пән  мұғалімдері 
үшін  кез-келген  акпаратты  немесе  материалды  іздестіру  және  өз  қажетіне  сай 
бейімдей  білу  қабілеттері  де  басты  роль  атқарады.  Барлық  бұқаралық  ақпарат 
құралдары  ең  жаңа  ақпаратты  басылымға  дайындау  барысында  материалдың 
жинақылығы  мен  ұшқырлығын  арттыру  үшін  кестелерді,  графиктер  мен 
диаграммаларды  жиі  қолданады.  Ол  ақпарат  мемлекеттік  ұйымдар  тарапынан 
кітап,  электрондық  оқулық  т.б.  түрде  дайындалып  шығуы  үшін  ұзақ  уақыт 
кетеді. Осы жағдайда мұғалімнің керекті ақпаратты аталған ақпарат көздерінен 
ала  білу  мүмкіндігі,  сол  материалды  бүгінгі  ақпараттар  ағынында  көре  білу 
қасиеті,  кездескен  толық  емес  материал  көздерін  тиянақты  жүйелеу  қабілеті, 
бірнеше  көзден  алынған  деректерді  бір-біріне  икемдей  алу  шапшаңдығы,  кез-
келген  кездескен  қиыншылықтардан  шыға  білуі  мен  оларды  жеңе  білу,  соңғы 
шешім қабылдай алу қабілеттері жатады. 

40 
 
Қазіргі заман мектебіндегі мұғалімнен талап етілетін басты қабілеттің бірі 
– кез-келген ортада тіл табыса білу мен ынтымақтастық жағдайда жұмыс жасай 
білу.  Бұл  бағытта  мұғалімнен  талап  етілетін  негізгі  ерекшелік  –  оқушы 
психологиясындағы  заманауи  өзгерістерді  меңгеру  деңгейі  мен  сол 
психологиялық  білімді  практикада  тиімді  қолдана  білу  қабілеті.  Барлық 
мұғалімнің тәжірибесіндегі барлық жетістіктер де, барлық кемшіліктер де осы 
психологиялық  –  педагогикалық  ынтымақтастықта  жұмыс  жасауға  үйрену,  әр 
оқушының және әріптестерінің пікірлеріне сыйластықпен қарау, әр түрлі (тіпті 
қарама  –  қарсы)  пікір  айтылған  кездегі  шыдамдылық  пен  көрегенділік, 
пікірлесушіге  деген  тілектестік,  ең  бастысы  шешім  қабылдау  мен  айтылған 
мәселені орындаудағы дәлділікке байланысты болатындығы қазір психологтар 
да, педагогтар да тараптарынан дәлелденіп отыр.  
Жаңа  заманның  кәсіби  мұғалімінің  қалыптасуында  қызметкердің  өз 
міндеттері  мен  жауапкершілігін  сезіне  білу  мүмкіндігінің  де  ролі  зор. 
Мұғалімнің қоғам алдындағы, мемлекет алдындағы, ата-аналар мен қарапайым 
оқушы  алдындағы  өз  міндетін  біліп,  сол  міндетті  мүлтіксіз  орындауға  деген, 
тек  қана  қоршаған  орта  алдындағы  сыртқы  бейнесімен  ғана  емес,  пәк  күйдегі 
ішкі  сезімінің  болуы  арқылы  –  қазіргі  замандағы  қарапайым  мұғалім  мен 
«патриот»,  яғни  шығармашыл,  кәсіби  мұғалім  арасындағы  басты 
айырмашылығын  көреміз.  Осының  нәтижесі  мұғалімнің  өз  жұмысын 
ұйымдастыра  білу  мүмкіндігі,  өткен  мен  жаңаның  байланысы  арқылы  тиімді 
тәсілдердің  өміршеңдігін  көрсете  білуі,  қоғам  дамуына  сын  көзбен  қарай 
отырып,  оқушы  бойындағы  қиындықтарға  және  сенімсіздіктерге  қарсы  тұра 
білуі  мен  кез-келген  құбылысқа  (табиғи,  әлеуметтік)  жеке  көзқарасын  білдіру 
дайындығынан  көрініп  отырады,  яғни  мұғалімнің  жұмысқа  деген  ниеттілігі 
деген тағы бір қабілеті байқалады.  
Бұл қабілеттілік түрлерінің іргетасының мұғалім бойында қалана бастауы 
мұғалім  бойындағы  кәсіби  құзіреттіліктің  пайда  бола  бастағанының  белгісі. 
Л.М.Митинаның пікірінше[3] «Кәсіби құзіреттілік - білім, біліктілік, дағды мен 
оның  тұлға  қызметіндегі,  қарым-қатынасы  мен  дамуы  (өзіндік  дамуындағы) 
барысындағы  аталған  мүмкіндіктерді  пайдаға  асыру  тәсілдері  мен  әдістерін 
тыңғылықты  меңгеру»  болып  табылады.  Немесе  басқаша  айтатын  болсақ, 
«Кәсіби құзіреттілік  – бұл мұғалімнің қызметтік міндетерін атқару барысында 
коммуникативтік,  проблеманы  шеше  білу,  ақпараттық  және  технологиялық 
білімі  мен  біліктілігін  оқушы  бойында  болжамды  нәтижені  қалыптастыру 
жолдарын таңдай білуде тиімді пайдалана білуі» болып табылады.  
Аталған 
анықтамамызды 
пайдалана 
отырып,  құзіретті 
мұғалім 
қалыптасуындағы келесі құрауыштарды бөліп көрсетуге болатын тәрізді. Бұл: 
1.
 
мұғалімнің  өз  еңбегінің  мемлекеттік  деңгейдегі  білім  беру  жүйесінің 
құрамдас бөлігі ретіндегі қажеттілігін түсінуі; 
2.
 
кәсіби қажетті педагогикалық және психологиялық білімі; 
3.
 
кәсіби қажетті педагогикалық біліктілігі; 
4.
 
кәсіби 
мамандығына 
қажетті 
мұғалімнің 
негізгі 
психологиялық 
ұстанымдары, мұғалімдік көзқарасы; 

41 
 
5.
 
оқушы  білімі  нәтижесі  мен  оның  мінез  –  құлық  өзгерістерінің  себеп-
салдарлық себептерін анықтау мүмкіндігі; 
6.
 
кәсіби  білім  мен  біліктіліктің  қалыптасуын  қамтамасыз  етуші  мұғалімнің 
жеке тұлғалық ерекшеліктері; 
7.
 
өз  мерзімінде  педагогикалық,  психологиялық  және  әдістемелік  басым 
бағыттарды меңгертуге арналған біліктілік арттыру курстарынан өтуі. 
Осы  құзырлылық  құрастырушыларының  мұғалім  бойындағы  қалыптасуы 
мұғалімнің  шығармашылдыққа  бет  бұрғандығының  көрсеткіші  бола  алады. 
Алғашында  оқушы  алдындағы  сенімге  ие  болу  мен  танылу,  жаңашылдық  пен 
шығармашылыққа  ұмтылу,  өзіндік  жетілу  мен  өзіндік  даму,  баламен  жұмыс 
жасау  барысындағы  қиыншылықтарды  оңтайлы  шешу,  балада  білімге  деген 
талпынысты  қалыптастыру,  өзін  өз  ісінің  шебері  ретінде  таныту  мен  адал 
қызмет  жасау  түрінде  байқала  бастаған  қызмет  түрткілері  құзырлылықтың, 
кәсібиліктің  негізіне  айналады.  Кәсіби  құзырлылық  деңгейіне  жеткен  маман 
шығармашылық  жұмыс  нәтижесінде  өзіндік  тәжірибесінің  ерекшеліктерін 
көруге,  өз  тәжірибесінің  мақсатқа  жетудегі  артықшылықтарын,  оған  жетудің 
тиімді  жолдарын  және  болжамды  нәтижені  сипаттап,  ұзақ  уақыт  тиімді  де, 
жоғары нәтижені ұстап тұру мүмкіндігіне ие болады.  
 
Әдебиеттер: 
1.
 
Мемлекет  басшысы  Н.  Назарбаевтың  17.01.2014  ж.  Қазақстан  халқына 
Жолдауы. «Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ».  
2.
 
Захарова  Е.А.  Требования  к  профессиональному  развитию  педагогов  в 
условиях последипломного образования // Молодой ученый. – 2011.- №3 
3.
 
Митина  Л.М.  Психология  труда  и  профессионального  развития  учителя. 
М., Академия, 2004  
4.
 
Егоров С.Ф. К.Д.Ушинский. М., Просвещение, 1977  
5.
 
http://www.km.ru/referats/04CDDF621A6F4601A14FFE12D54F7B57 
 
 
МОНИТОРИНГ ПРАКТИЧЕСКОГО ПРИМЕНЕНИЯ ПЕДАГОГАМИ
 
ПРОГРАММ ПО ОБНОВЛЕНИЮ СОДЕРЖАНИЯ СРЕДНЕГО 
ОБРАЗОВАНИЯ РК В УЧЕБНОМ ПРОЦЕССЕ
 
 
Ибраимова Г. А., 
начальник отдела мониторинга и анализа филиала АО «НЦПК «Өрлеу» 
«Институт повышения квалификации педагогических работников» по 
Жамбылской области, г.Тараз, Ibraimova.g@orleu-edu.kz 
 
Развитие  системы  инклюзивного  образования  выделено  как  одно  из 
приоритетных направлений Государственной программы развития образования 
Республики  Казахстан  на  2011-2020  годы.  С  целью  реализации  данного 
направления  определены  основные  задачи,  такие  как  разработка  модульных 
программ  интегрированного  обучения  детей  с  особыми  образовательными 

42 
 
88% 
8% 
4% 
Стаж работы педагогов, реализующих 
инклюзивное образование 
до 3 лет 
3-5 лет 
6-10 лет 
потребностями (ООП), определение форм интеграции для детей с различными 
нарушениями,  создание  «безбарьерных  зон»  для  детей-инвалидов,  и  самое 
главное,  создание  условий  для  равного  доступа  к  обучению  и  воспитанию 
детей с ООП. 
Специфика  организации  учебно-воспитательной  и  коррекционной  работы 
с  детьми  с  ООП  обусловливает  необходимость  специальной  подготовки 
педагогов  общеобразовательных  школ.  Педагоги  должны  знать  основы 
коррекционной  педагогики  и  специальной  психологии,  иметь  четкое 
представление  об  особенностях  психофизического  развития  детей  с  ООП,  о 
методиках и  технологиях организации  образовательного  и  реабилитационного 
процесса для таких детей. 
  В  2015  году  в  филиале  АО  «НЦПК  «Өрлеу»  «Институт  повышения 
квалификации  педагогических  работников  по  Жамбылской  области»  в  рамках 
обновления  содержания  образования  были  проведены  курсы  повышения 
квалификации  «Содержание  образовательной  среды  в  условиях  развития 
инклюзивного образования», на которых обучено 25 учителей-предметников, в 
том числе 88% сельских педагогов. 
  Качественный  состав  педагогов  показал,  что  из  25  учителей  20  (80%) 
имеют высшее образование, 5(20%) 
– 
среднее 
профессиональное 
образование. 
4(16%) 
педагога 
имеют  высшую  категорию,  6(24%) 
– первую, 9(36%) – вторую, 6(24%) 
педагогов  без  категории.  3(12%) 
педагога  имеют  педагогический 
стаж до 3 лет, 3(12%) – с 3 до 5 лет, 
6(24%) – с 6 до 10 лет, 7(28%) – с 11 
до 15 лет, 4(16%) – с 16 до 25 лет и 
2(8%)  –  имеют  стаж  свыше  25  лет. 
Анализ  состава  педагогов  по  стажу  работы  в  инклюзивном  образовании 
показал, что лишь 2(8%) имеют стаж с 3 до 5 лет и 1(4%) – с 6 до 10 лет, стаж 
остальных 22(88%) педагогов менее 3 лет.  
На практике из 25 педагогов 10(40%) - проводят обучение на дому детей с 
нарушением  опорно-двигательного  аппарата,  нарушением  речи,  с  задержкой 
психического  развития.  15(60%)  педагогов  не  имеют  опыта  работы  в 
инклюзивном образовании. 
Педагоги, прошедшие обучение на курсах имели возможность расширить 
и  углубить  знания  и  практические  навыки  в  области  организации 
коррекционно-развивающей, 
воспитательной, 
диагностической 
и 
исследовательской работы, проводимой с детьми с особыми образовательными 
потребностями  (ООП).  Слушателями  были  выполнены  проекты,  СРС, 
представлены  презентации  уроков  для  разных  категорий  учащихся  с  ООП 
(микропреподавание). Во время подготовки педагогами мини-исследования «12 
жылдық  оқыту  жағдайында  инклюзивті  білім  беру:  мәселелері  және 

43 
 
қауіптері» были подробно обсуждены проблемы инклюзивного образования. В 
связи  с  недостаточностью  знаний  о  психолого-педагогических  особенностях 
детей  с  ООП,  в  процессе  обучения  возникли  трудности  с  разработкой 
индивидуального  образовательного  маршрута  для  детей  с  ООП.  Это 
объясняется  тем,  что  88%  обученных  педагогов  имеют  незначительный  опыт 
работы  в  условиях  инклюзивного  образования  (менее  3  лет).  Педагогами 
отмечены  сложности  при  выполнении  проектов,  СРС,  возникшие  в  связи  с 
недостатком правовой, научно-методической литературы на казахском языке по 
вопросам инклюзивного образования.  
Оценка  сформированных  компетенций  слушателей,  обучившихся  на 
курсах  в  рамках  обновления  содержания  среднего  образования  показала 
следующее. 
 Оценка СРС. 21(84%) педагог полностью усвоили содержание учебной 
программы,  20(80%)  учителей  полностью  и  5(20%)  –  частично  использовали 
теоретические  знания  при  выполнении  практических  задач.  Работы  18(72%) 
педагогов имеют практическую значимость.  
 Микропреподавание. Оценка педагогов проводилась по 5 критериям с 
определением  уровня  владения  методикой.  24(96%)  педагога  по  навыкам 
преподавания  имеют  устоявшуюся  и  1(4%)  –  улучшенную  методику.  19(76%) 
учителей доказали предметные педагогические знания на уровне устоявшейся и 
6(24%)  –  на  уровне  улучшенной  методики.  25(100%)  педагогов  имеют 
устоявшуюся  методику  в  области  планирования.  Оценка  по  критерию 
«Активное  обучение»  показала,  что  18(72%)  учителей  находятся  на  стадии 
развивающейся  методики,  3(12%)  –  устоявшейся  и  4(16%)  –  улучшенной 
методики.  По  показателю  «Критериальное  оценивание»  3(12%)  педагога 
находятся на стадии развивающейся методики, 17(68%) – устоявшейся, 5(20%) 
- владеют улучшенной методикой. 
  Проектные  работы.  Проекты  педагогов  оценены  по  5  критериям. 
22(88%)  педагога  смогли  раскрыть  проблему,  в  том  числе  12(48%) 
продемонстрировали  глубокие  знания  темы.  25(100%)  педагогов  смогли 
сформулировать цель проекта, из них 12(48%)  – смогли дать подробный план 
достижения  цели.  По  критериям  «Планирование»  и  «Оценка  результатов» 
проекты  20(80%)  учителей  полностью  отразили  содержание  деятельности  и 
соответствуют  требованиям  качества.  2  проекта  имеют  большое  практическое 
значение и могут быть рекомендованы к использованию. 
 

44 
 
  По  результатам  социологического  опроса  педагогов  выявлены 
следующие тенденции: 
  19(76%)  опрошенных  считают  себя  готовыми  к  работе  в  условиях  с 
учащимися  с  ООП,  6(24%)  –  отмечают,  что  им  необходимо  дополнительное 
образование; 
 21(84%) педагог ответили, что Программа курса  существенно  повлияла 
на индивидуальный стиль и методику существования, лишь 4(16%) наблюдают 
незначительные изменения; 
  педагогами  отмечены  организационные  трудности:  2(8%)  педагога 
отметили  неэффективное  действие  нормативно-правовых  основ  образования  с 
учащимися  с  ООП,  10(40%)  педагогов  указали  на  недостаточность 
материально-технического  оснащения  учебного  процесса  для  детей  с  ООП 
(отсутствие  пандусов,  специальных  парт,  неприспособленность  санузлов, 
отсутствие специальных дидактических материалов и др.); 
 7(28%) учителей ответили, что испытывают затруднения при оценивании 
достижений учащихся с ООП, 8(32%) нуждаются в методическом обеспечении 
при работе с учащимися с ООП; 
  10(40%)  педагогами  разработаны  индивидуальные  образовательные 
программы  для  следующих  категорий  детей  с  ООП:  дети  с  нарушением 
опорно-двигательного  аппарата,  с  нарушением  речи,  с  задержкой 
психического развития; 
  педагоги  на  разном  уровне  владеют  технологией  целеполагания 
современного 
урока, 
теоретическими 
и 
практическими 
навыками 
планирования;  
  8(32%)  педагогов  оценили  уровень  качества  разработок  по  созданию 
системы  критериального  оценивания  как  высокий,  17(68%)  –  указали  на 
средний уровень; 
  после  обучения  педагогов  на  курсах  ПК  наблюдаются  положительные 
изменения в межличностном общении (10/40%). 10 педагогов обучают на дому 
детей  с  ООП,  остальные  15  учителей  ведут  занятия  в  классах,  где  нет 
учащихся с ООП; 
-  педагогами  отмечена  роль  родителей  учеников  с  ООП  в  обучении, 
воспитании  и  социализации  детей,  так  10(40%)  родителей  получают 
информацию  относительно  успеваемости,  поведения  и  условий  учебы, 
консультативную  помощь  по  проблемам  обучения  и  воспитания  своих  детей, 
также  указаны  другие  формы  взаимодействия  родителей  с  педагогами  и 
специалистами школы и КППК. 
Социологический  опрос  показал  позитивные  изменения,  а  именно 
практическую  готовность  педагогов  обучать  детей  с  разными  стартовыми 
возможностями  в  условиях  инклюзивного  образования  с  использованием 
инновационных методов обучения.
 
 
 
 

45 
 
БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУДЫҢ ДҰРЫС ҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ЖҮЙЕСІ
-
ПЕДАГОГТЫҢ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН АРТТЫРУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛЫ
 
 
Сейдахметова Б. А.,  
колледж әдіскері 
Шаханова К.Т.,  
арнайы пәндер оқытушысы,  
Астана қаласы «Тұран-Профи» қалалық  
шаруашылық колледжі 
 
«Мұғалім - өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім,  
ал оқуды, ізденуді тоқтатқан да оның мұғалімдігі де жойылады» 
К. Д. Ушинский 
 
Соңғы  жылдары  еліміз  өте  қарқынды  дамып,  барлық  салалар  бойынша 
айтарлықтай  өзгерістер  жүрігізіліп  жатқаны  бәрімізге  мәлім.  Соның  ішінде 
әсіресе  білім  беру  саласындағы  техникалық  кәсіптік  білім  беру  бойынша 
жаңарту  жұмыстары  жүргізілуде.  Елбасы  Н.  Ә.  Назарбаев  Қазақстан  халқына 
жолдаған  жолдауында.  «Мен  білім  беру  жүйесіндегі  іс  жағдайын  түбегейлі 
өзгертуді  стратегиялық  міндет  деп  санаймын»;  «Білім  беру  реформасы  – 
Қазақстанның  бәсекеге  қабілеттілігін  қамтамасыз  етуге  мүмкіндік  беретін  аса 
маңызды  құралдардың  бірі.  Бізге  экономикалық  және  қоғамдық  жаңару 
қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет», - деп атап 
көрсетті. Дамыған мемлекеттердің қатарынан көрінуіміз үшін біз сауаттылығы 
жоғары кәсіби мамандар дайындауымыз керектігін айтты. [1] 
Cондай-ақ Елбасымыздың халыққа жолдауындағы Қазақстанның әлемдегі 
ең  дамыған  30  елдің  қатарына  кіру  тұжырымдамасында  алдағы  жұмыстың 
ұзақмерзімді басымдықтары белгіленді. Осы жолдағы басым бағыттардың бірі 
сапалы бірегей білім беру жүйесі бар ұлттық білім берудің барлық буынының 
сапасын  жақсартуда  сындарлы  ойлау,  өзіндік  ізденіс,  педагогтан  ақпаратты 
коммуникативті  құзіреттілігін  арттыруын  талап  етеді,  осы  тұжырым  кәсіптік 
білім  берудің  ұлттық  жүйесін  қалыптастыруда  педагогтарға,  студенттендерді 
кәсіби  құзыретті  маман  ретінде  қалыптастыруды,  бәсекеге  қабілетті, 
білімді,азамат  ретінде  тәрбиелеуді  жүктейді.Ал,  Қазақстан  Республикасының 
2011-2020 жылдарға арналған мемелекеттік бағдарламасы білім беру жүйесінің 
бәсекеге қабілеттілігін арттыруды басты назарға қояды. [2] 
Осыған  орай,  білім  беру  жүйесінің  алдында  қазіргі  заманғы  ғылыми-
техникалық  үдерістің  қарқынын,  жаңа  міндеттерді  жүзеге  асыру  бірінші 
кезектегі мәселе болып тұр. Бірінші кезекте нарықтық экономикада сұранысқа 
ие  болатын  мамандарды  соның  ішінде  техникалық  бағыттағы  мамандарды 
даярлауды, сонымен қатар олардың өмірдегі техниканың үздіксіз өзгерісіне тез 
бейімделе  алатын  құзыретті  маман  ретінде  қалыптасуын  қамтамасыз  етуді 
талап  етуде.  Жүктеліп  отырған  аса  жауапты  міндет,  білім  саласындағы 
реформалар,  педагогикалық  әдіс-тәсілдердің  тың,  мәнді,  әрі  сапалы  болуын 

46 
 
талап  етіп  отырған  осы  бір  айтулы  кезеңде,  педагогтың  жылдар  бойы 
жинақтаған  іс-тәжірибесін  одан  әрі  дамытып,  біліктілігін  үнемі  арттыруды 
қажет етеді. 
Педагогика  ғылымында  негізгі  ілімдердің  бірі  «құзыреттілік». 
Құзыреттілік  дегеніміз  –  тұлғаның  бойында  білім,  дағды,  іскерлік,  ерік,  күш-
жігердің болуы.Көптеген елдерде құзыреттілік арқылы жаңа жетістіктерге қол 
жеткізуде.Құзыреттілік  еңбек  нарығанда  тұрақты  өсіп  отырған  талаптармен, 
шапшаң технологиялық өзгертулермен негізделген.  
Қазақстанның  әлеуметтік-экономикалық  даму  мақсатын  жүзеге  асыруда 
кәсіптік  білім  беретін  оқу  орындарында  бәсекелестікке  қаблеті  бар  болашақ 
мамандарға  әртүрлі  өндірістік  салаларға  даярлау  деңгейі  білім  беру 
жағдайларымен анықталады. Сондай дәрежеде білім беру үшін сол дәрежедегі 
білім  берушінің  болуы  шарт.Қазіргі  таңда  жан-жақты  дамыған  мамандарды 
даярлау  олардың  әлеуметтік,  кәсіптік,  өздік  жұмыс  жасай  алу  қабілеттерін 
дамытуға  негізделеді.  Ал,әлеуметтік  сала  экономикасын  дамыту  осы  болашақ 
мамандардың  мына  ерекшеліктерге  ие  болуын  талап  етеді:  жұйелі  ойлау; 
құқықтық  ақпараттық  мәдениетті;  кәсіпкерлік  мәдениетті; өзін-өзі  тану; 
басқаларға 
ұсыну; өз 
қызметін 
білімді 
талдау; 
жаңа 
білімді;нано 
технологияларды  меңгеру; кейбір  өндірістік  жағдайларда  өз  бетімен  дұрыс 
шешім  қабылдау;бәсекелестік  және  өмір  талаптарына  сай  қызмет  ету;әр  іске 
жауапкершілікпен қарау;нәтижеге бағытталған істерді жасау. 
Құзыреттілік:  негізгі,  жалпы  кәсіптік,  арнаулы  құзыреттілік  болып 
бөлінеді. 
Негізгі құзыреттілік:  
а) ақпараттық; 
б) коммуникативтік; 
в) әлеуметтік. 
Жалпы кәсіптік құзыреттілік - әр сала маманының кәсіби мазмұнына сай 
қарастырылған. [3] 
 
Елбасының  білім  берушілердің  алдына  қойып  отырған  міндеттерін 
нәтижелі орындау үшін, әрбір оқытушы өз жұмысын нәтижелі атқаруы қажет, 
ол  үшін  нәтижелі  білім  беруі  керек,  ал  нәтижелі  білім  беру  үшін  ең  алдымен 
сол  нәтижелі  білімге  қол  жеткізетін  қажетті  құзыреттіліктер  мен  білімге  ие 
болуы қажет. Осы аталған негізгі міндеттерді шешудің тиімді де қажетті жолы 
ол  оқытушылардың  біліктіліктерін  арттыруы.  Жалпы  біліктілікті  дұрыс 
ұйымдастыру  арқылы  құзыретті  оқытушыларға  қол  жеткізуге  болады,  ал 
құзыретті  де  білікті  оқытушылар  заман  талабына  сай  мамандар  даярлауды 
жүзеге  асырады.  Қазіргі  таңда  кәсіптік-техникалық  білім  беру  саласындағы 
техникалық  бағыттағы  мамандықтарды  даярлауға  өте  көп  көңіл  бөлінуде. 
Тәжірибе  көрсетіп  отырғандай  техникалық  мамандықтар  бойынша  мамандар 
тапшы,  болған  жағдайдың  өзінде  арнайы  пәндер  оқытушылары  мен  өндіріс 
шеберлерінің  педагогикалық  құзыреттіліктері  мен  шеберліктері,  әдіс-тәсілдері 
жетіңкіремей  жататыны  белгілі.Осы  мәселені  қалай  шешуге  болады?  Ол  үшін 

47 
 
не  істеу  керек?  Деген  сұрақтардың  төңірегінде  біздің  колледжде 
оқытушылардың  біліктілігін  арттырудың  тиімді  жолдарын  қарастыру  жүзеге 
асырылды.  Ең  алдымен  арнайы  пән  оқытушылары  мен  өндіріс  шеберлерінен 
негізгі  жетіспейтін  жақтарын  анықтауға  мүмкіндік  беретін  сұрақ-жауап 
алынды.  Сол  сұрақ  жауаптың  нәтижесі  бойынша  олармен  жүргізілетін 
жұмыстарды  қамтитын  іс-шаралар  ұйымдастырылды.  Жиі  кездесетін 
мәселелер: 
1. Сабақтың құрылымы,түрі,типі,нысандары 
2. Оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері 
3. Оқытудағы технологиялар 
4. Стуендпен қарым-қатынас 
5. Тәрбиенің негізгі бағыттары 
6. Кәсіби құзыреттіліктер 
Осы  мәселелерді  дұрыс  шешу  үшін  колледжде  әдістемелік  бөлменің 
көмегімен  жас  мамандар  мектебі,  кәсіптік  шеберлік  мектебі,  шығармашылық 
топ,  жұмыстары  ұйымдастырылды.  Сонымен  қатар  жеке  көмек  көрсету 
жұмыстары жүргізілді. Арнайы пән оқытушылары мен өндірістік шеберлерінің 
біліктілігін  осындай  жолдармен  арттыру  арқылы  олардың  бойында  заманауи 
педагогқа  қажетті  құзыреттіліктер  қалыптастырылады.  Қазіргі  таңда  елімізде 
біліктілікті арттыру негізінен «Өрлеу»  БА ҰО АҚ арқылы жүзеге асырылады, 
дегенмен  жасыратыны  жоқ,  біліктілікті  арттыру  көбінесе  жеке  меншік 
колледждеріндегі  оқытушыларға  ақылы  түрде  жүргізіледі,  ал  оған  әр 
оқытушының  шамасы  келе  бермейтіні  анық.Сондықтан  әрбір  колледж  осы 
мәселені  дұрыс  шешіп,  біліктілікті  арттырудың  дұрыс,  тиімді  жолдарын 
қарастыруы  қажет.  Жоғарыда  аталғандарға  қоса  біздің  колледж  Астана 
қаласындағы  «Тұран-Профи»  біліктілікті  арттыру  академиясымен  бірлесіп 
жұмыс  жасайды.  Академиядағы  білікті,құзыретті  мамандардың  қатысуымен 
біліктілікті 
арттыру 
бағытында 
семинарлар, 
шебер-сыныптар 
ұйымдастырылады.  Колледждегі  арнайы  пән  оқытушылары  мен  өндіріс 
шеберлерінің өткізген іс-шаралар нәтижесінде қаншалықты дәрежеде біліктілігі 
мен  құзыреттіліктерінің  артқанын  анықтау  үшін  жыл  соңында  колледжішілік 
сауалнама  жүргізіледі,  соның  нәтижесіне  сүйенсек,  арнайы  пән  оқытушылары 
мен  өндіріс  шеберлерінің  жыл  басында  анықталған  мәселелер  мен 
қиыншылықтардан  арылып,  өз  білімдері  мен  біліктілігін  арттырғанына  көз 
жеткізуге  болады.  Біліктілікті  арттыруда  «алма  піс  аузыма  түс»  деп  арнайы 
орындарда  өтетін  курстарға  ғана  қарап  отыруға  болмайды,  әрбір  білім  беру 
мекемесі өз бетінше тиімді жолдарды қарастыруы қажет. Әсіресе колледждің өз 
мүмкіншілігі  арқылы  жүзеге  асыру  жолдарын  қарастырған  тиімдірек,  жалпы 
білім  беру  пәндері  оқытушыларының  іс-тәжірибелері  арқылы  жүзеге  асыру 
мәселесі оңтайлы шешілсе, оның да берер нәтижесі өте зор.Себебі жалпы білім 
беру  пәндері  оқытушыларының  педагогикалық  білім  болғандықтан,  олар 
таптырмайтын  «біліктілікті  арттырудың  құралы»  деуге  болады.Қазіргі  таңда 
колледжде  арнайы  пәндер  оқытушылары  мен  өндіріс  шеберлері  өз 
сабақтарында білім алу көзіне қарай топтастырылған әдістерді, педагогикалық 

48 
 
қарым-қатынаста  жеке  тұлғаны  ізгілендіру  және  демократияландырудағы 
негізделген  технологияларды,  оқушылардың  іс-әрекеттік  белсендіру  және 
күшейту  негізіндегі  педагогикалық  технологияларды  және  инновациялық 
технология элементтерін пайдалану арқылы құзыретті маман даярлау жұмысын 
атқаруда.  Әсіресе  болашақ  мамандардың  өз  бетінше  кез-келген  жағдайларда 
дұрыс  шешім  қабылдай  алу,  кез-келген  техникалық  өзгерістерге  бейімделу 
қабілеттерін  арттыруға  бағытталған  әдіс-тәсілдер  қолданылуда.Дұрыс 
ұйымдастырылған іс-шаралар дұрыс нәтиже береді.  
Арнайы  пән  оқытушылары  мен  өндіріс  шеберлерінің  педагогикалық 
тұрғыдан дұрыс қалыптасып, құзыретті маман даярлауда дұрыс жұмыс жүргізіп 
жатқанын  қалалық,  республикалық  деңгейде  өткізіліп  жатқан  түрлі  ҒТК  мен 
сайыстарға  қатысқан  студенттердің  жүлделі  орындарға  ие  болуы,  яғни  сол 
кездегі жағдаяттардан дұрыс жол тауып, өз бетінше еркін ойланып, өз бетінше 
дұрыс шешім қабылдап дұрыс нәтижеге қол жеткізігендігін айтуға болады.  
Жалпы  2015-2016  оқу  жылында  оқытушылардың  дайындығымен  түрлі 
сайыстар  мен  ҒТК  қатысқан  студенттердің  80  пайызы  жүлделі  орындарға  ие 
болуда.  Халықаралық  деңгейдегі  маңыздылыққа  ие  болып  саналатын 
«
"Worldskills  Kazakstan"  атты  сайыста  "Тұран-Профи"  қалалық  шаруашылық 
колледжінің  студенті  Матаев  Алмас  "Дәнекерлеу  ісі"  бойынша
  І  орынға  ие 
болып  республикалық  сайысқа  жолдама  алды.  Дұрыс  ұйымдастырылған 
біліктілікті арттырудың жүйелі жұмысы міндетті түрде нәтижелі жұмысқа қол 
жеткізеді.Біліктілікті  арттырудың  дұрыс  ұйымдастырылған  жүйесі-педагогтың 
құзыреттілігін арттырудың тиімді жолы. 
Кәсіби  құзыреттілікті  толыққанды  игерген  оқытушы  ғана  студенттердің 
бойында қажетті деп саналатын құзыреттіліктерді игерте алатыны сөзсіз. 
 
Әдебиеттер: 
 
1.  Н.Ә.  Назарбаев  «Қазақстан  халқына  Жолдауы».  Елбасының  «Қазақстан 
жолы» – 2050, Астана 2014 ж. 
2.  Қазақстан  Республикасының  «Білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға 
арналған мемлекеттік бағдарламасы». 
3. Интернет материалдары 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

49 
 
ТЬЮТОРСТВО КАК ИНСТРУМЕНТ СОПРОВОЖДЕНИЯ 
ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ПЕДАГОГА
 
В СИСТЕМЕ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ
 
 
Мурзабаева А. С.,  
магистр педагогики 
начальник академического отдела 
филиал АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по СКО 
г. Петропавловск, aizhan_1969@mail.ru 
 
Одно из приоритетных направлений развития современного образования в 
Казахстане  -  развитие  человеческого  потенциала.  Создание  благоприятных 
условий  для  раскрытия  способностей  каждого  человека  определяет  переход  к 
непрерывному повышению квалификации педагогов. 
«Главной  задачей  образования  на  современном  этапе  развития 
человеческой 
цивилизации 
должно 
стать 
создание 
условий 
для 
самостоятельного  выбора  человека,  формирование  готовности  и  способности 
действовать  на  основе  постоянного  выбора  и  умение  выходить  из  ситуации 
выбора  без  стрессов»  (Из  доклада  международной  комиссии  ЮНЕСКО  по 
образованию в ХХI веке) [6]. 
Современный мир выдвигает необходимость поиска педагогических путей 
развития индивидуальности человека, формирования сознательного отношения 
к своим действиям, стремления к самосовершенствованию, профессиональному 
саморазвитию. 
Отличительной 
особенностью 
современной 
системы 
повышения 
квалификации  Казахстана  является  создание  различных  моделей,  программ, 
систем.  На  сегодняшний  день  во  всех  17  филиалах  акционерного  общества 
«Национальный центр повышения квалификации «Өрлеу» обучение ведется по 
образовательным  программам,  утвержденным  Министерством  образования  и 
науки.  Тематика  программ  затрагивает  приоритетные  направления  развития 
образования:  раннее  и  уровневое  обучение  языкам,  квалиметрическая  система 
оценивания  результатов  обучения,  технология  CLIL,  SMART-технологии, 
развитие функциональной грамотности, критериальное оценивание, воспитание 
ценностей  на  основе  национальной  идеи  «Мәнгілік  ел»  и  т.д.  Программы 
курсов  повышения  квалификации  предполагают  различные  формы  обучения: 
аудиторное,  онлайн,  офлайн,  blend-learning,  дистанционное  и  разработаны  по 
модульной  основе.  Каждый  модуль  -  это  логически  завершенная  составная 

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: