Гребенщик орта мектсбінін тарих  нпні  мүга  іімі

Гребенщик орта мектсбінін тарих  нпні  мүга  іімі

Сабақгың  максаты: 

оқушыларға  сайлаудың  мәні, 

барысы,  сайлау  қорытындыларын  піығару  туралы  түсі- 

нік беру.

Кнрнекілігі: 

баспа 

материалдары. 

сызбалар. 

косымша күжаттар, бетшелер.

Әдісі:  рөлдік ойьш, терминмеи, сызбамсп, қосымша 

материалдармен жүмыс.

Барыгы: I Үішмдастыру.

II 

Үй  тансырмасын  сүрау:  1.  "Сайлау  үрдісі" 

тақырыбын  болімдирі  бойынша  мазмүндау.  2. 

"Сызба 

күрастыру’ 

(dp  оқушыда  бір  бвлігі  болады,  соны  дүрыс 

қүрастыру керек).

3.  "К естені  голтыру".

С А Й Л А У Д Ы Ң  Ш Ғ К Т Е У ІИ І   Щ А Р Т Т А Р Ы

•]/ 

\ 

!

М үліктів

ценз

А з а м э т гь к

ценз

Ж асқа 

каты сты  ценз

И н те п п е кгуа яд ы к

ценз

Акшалай

кепілдеме

вигізу

Г -А Й П А У Ғ А   Қ А Т Ы С У Ш Ы   Ш А Р Т Т А Р Ь

!

КанАидаттын үкім етпен 

о а й га н ы с ы н ы ң  ж очты гы н ке р с е іу

Б а ғда о га м а сь 

турэл ы  ақпарат 

б€ру

Д е м с к р а т й я л ы қ

у с - э н ь м д з р

САЙЛАУ ӨЛШЕМДЕР!

Bececenec'iK-

Кезеьдік

Ө*ішгтж

С айга/ *эие сайгаку

Сайлауға

ГШОЙУЦИЯНМІ

катысуы

Саллауцын

цалталгнып

отыруы

БИПЖ 

гртіі-дарына 

өэ окіадезін 

ісгана агуы

САЙЛАУ Ж ҮЙЕСІ

Пропорциялы

Мажоритарлық

Абсолютті

1 

I 

1

Сайлау:

- партмялық лзім 

бойыниа жүрпзілед!;

- ж/нагған 

цауыстар мандаттық 

:рын санымен 

пропорционалдықі^а 

непзделеді,

Сайлауда’

-егер кандидат 

сайлаушылар 

дауысынэін  50°/>-ьан 

зстамын жинаса, сайпау 

бткізлді деп есептегеді; 

- 49% дауыс жинзған 

партия өюлдері мандата 

срьннан ’ ы с д а д * :

Сайлау:

- екі г/рмен бтеді, 

2- р/оға эзге 

кандіиаттаріа 

қара-ганда дауыс 

санынкөп жинаган 

2 кан^/дат қана 

қатысады;

4) Терминмен жүмыс (мәнін ашу).

Оппозиция,  сайлау,  сайлаудың  окілеттік  олшемі, 

мажоритарлық  жүйе.  демократия,  абсентизм,  легити­

мация,  диктатура,  абсоліОттік  монархии,  федерации, 

тоталитаризм.

III  «Инд ер  ауданлық  мэслихат  депутаттарын 

сайлау» рөлдік ойын.

1.  Учаскеяік сайлау комиссияг.ы

2.  Деп у та шты ққа кандидаттар

3. 

Бцкаралы қ баспасвз өкілдері

4.  Сентді окілдер

5.  Сайлаушылар

A) Кандидаттарды тіркеу

0 ) Смилау алды ц/лт

Я ) Дауыс беру

B) Дауыс санау

IV Сабақты пекіту.

1)  пСайлау науқанындагы  қцкык бцзушылыцтар" 

(өр  окушы  1  күқық  бүзушылыкты  көрсетеді,  қалғаны 

одыи  шсшімш  баптарменайтады).

2)  ҚР 

"Сайлау^пуралы"  Заны 

"Екі  түрлі 

күнде-лік”.

Р/С

Заңның баптары

Пікірім

3)  "Сенің  даусың  -  сенщ  болашаеың",  "Сайлау 

азаматтық  борыш"  осы  сөздермен  келісесіңдер  ме? 

Неге? Магынасын ашып корсету.

V.

  Үйге 

тапсырма. 

"Сайлауга  ата-анамның  кш- 

караем, цатыс.ы' ата - анамен сұқнат жүргізу.

VI. Пағалау.

Дтмрау облысы, 

Индср ауданы, 

Ы нты м ақаүы лы .

Қазақ  тарихы

63

K

j

 3 (102),  мамыр-маусым,  2010

С Ы Н Ы П Т А  Н   Т Ы С   Ж У М Ы С

қ я

э

а

к  

х

а

л

қ

ы

н

ы

ң

 

т

а р и х ы

( I X   X V I I I  гг.)

Гүлмира Ж ҮМ АБЕКОВА,

Ондіріс  орта  мсктспінің тарих пэні мүгалімі

Сабақтың  мақсаты: 

Қ азақ   халқы н ы ң   орта 

гасырдагы  тарихы ,  модениеті,  хандары  мен  қол 

бастаған батырларьг туралы білім беру.

Түрі: 

«Ж үлдызды сәт»  ойыны.

Көрнекіліктері: 

«Ж үлдызды сәт»,  «Төуелсіз 

ел 

тірегі  б іл ім д іү р н а қ * ,Б ізд ің тар и х   б ір ігу тарихы, 

түтастаиу  тарихы»  атты  создер  ілу,  слайдтар  -  

Орта  гасыр  галым дары ,  Қ азақ  хандары,  еж елгі 

ғим араттар,  еже л ri  Қ азақстан  қалалары ,  қалақ 

батырлары,  ж үлды зш алар, белгілер, т.б.

Ойын  ш арттары :  таньтстыру,  ойын  (сляйттар- 

мен  жүмыс), 

ж ү л д ы з ш а с ы   аз 

топты  ойыннан 

ш ыгарып отыру.

Барысы:  I  5-7сыныпоқуш ыларынантүратьгн

5 топты ортага шақыру:

1.  Тцркісіпан  тобы

2.  Отырар тобы

3.  Испиджаб піобы

4 .  Баласагцн пгобы

5.  Tapas тобы

II  «Орта ғасыр галымдары»

1.  Эл-Фараби (870-950 жж.)

2.  Жүсін Баласагүші (1020 ж.  11  ғ. баеы)

3.  Махмуд Қашғари (11 ғ. аяғы)

4.  Ахмет Иассауи (12 г.)

Сүрақ:  1 )  Қай  галы м ны қ  орны  ауы сы п  тцр? 

(2-3.  Баласағүни мен  Қаш ғари)

2)  XII  ғ.  аяғы нда  өмір  сүрген  галым ды   көрсет 

(4.  Ахмет Иассауи)

III «Қазақ хандары»

1.  Қасым хан  (1511-1523 жж.)

2.  Х ақназар хан (1538-1580 жж.)

3.  Тәукс  хан  (1680-1718 жж.)

4.  Абылай  хан  (1771-1781 жж.)

Сүрақ:  I )  Әмір  сцрген  жылдарына  қарай  қаіі 

хандардьің орны ауы сы п т цр?

(1-3.  Қасым хан мен Тәуке хан)

2 )  X V I  г.  II  жарт.  Б и л ік  қцргая ханды   көрсет 

(2.  Х ақназар  хан).  Ж үлды зш асы   аз  1  тон  ойыннан 

шығады.

IV  «Ежелгі гимараттар»

1. Ахмет Иассауи кесенесі (XV ғ. Түркіетан)

2. Қарахан бейіті  (IX-X гг. Тараз)

64

3. Жошы хан кесенесі (ХШ ғ.Ж езқазгап мацы)

4.  А йш а бибі м азар ы   (Х І-Х ІІ ғг. Тараз)

Сүрақ: 

I )  К арахан беііітін корсет (2)

2 ) 

X I I   a.  қаа  беіііт  салыпды?  (4.  Айша  бибі 

мазары)

Ж үлды зш асы  аз  1  топ ойыішан  шыгады.

V  «Ежелгі Қ азақстан  қалалары »

1.  Испидлсаб

2.  Тяраз

3.  Отырар

4.  Түркістан

Сүрақ:  1 )  2000  ж ылдық  тарихы.  бар  қ аланы 

к о р с ет !  (4 .  Т ү р к іс т а н )

2. 

Қ а й   қ а л а   ә з ін ің   а т ы н   Г>  р с т   о а гс р т к е н , 

о л а р д ы   а т а и   бер  (2 .  Т а р а з :  Т а л а с   -   Т а р а з   -  

Ә у л и е а т а   -  Ж а м б ы л  -  Та рая)

Ж ү л д ы з ш а с ы  а з  1  топ о й ы н н а н   ш ы га д ы

V I  « Қ а з а қ   б а т ы р л а р ы »

1.  Б о г е н б а й  б а т ы р  (X V II-X V III ғг.)

2.  Р а й ы м б е к   б а т ы р   (XVITT ғ .  басы )

3 .  С ы р ы м  б а т ы р   (X V 111 г .  11 ж а р т .)

4 .  К е н е с а р ы  б а т ы р   (X IX  ғ .)

С ү р а қ : 

1 )  Ә м ір   сц р геп   у а қ ы п іт а р ы н а  

қ а р а й   қ а и   б а т ы р л а р д ы ң   о р п ы   а у ы с ы п   т ц р ? 

(1 -3 .  Б о г е н б а й  -  С ы р ы м  б аты р )

2 )  

Е ң   ж ас  б а т ы р   а т а н г а и   қаСі  б а т ы р ?  (2. 

Р а й ы  м бек б а т ы р )

V II А й т ы с.  « Х ан » т е р м и н ін е  тү сін ік  беру

1.  Х а н д ы қ т ы  б асқ ар у тп ы  а д ам

2.  Б а т ы р

3.  Қолбасшы

4.  Б а с қ а р у ш ы

5.  А қ с ү й е к

6

.  Б а с қ а  е л д е р г е  со ғы с  ж а с а у ш ы

7.  Ш ы ң ғ ы с  х ан   ү р п а г ы

8.  Б ай ад ам

9.  З а ң  ш ы ғ а р у іп ы

10.  Е л  т а ғ д ы р ы н  о й л а у ш ы ,  т.б .

Ж е ң г е н  т о п т ы  а н ы қ т а у , қ о ш т а с у .

ІІІыгыс 

Казакстан 

облысы, 

Ьескарагаи ауданы, 

Ондіріг ауылы.

Қазақ  тарихы

№ 3 (102),  мамыр-маусым,  2010

ТҮРІК  ДҮНИЕС

ТҮБІ  Б ІР   ТҮРІКТЕР  ХАҚЫ ІІДА

Ы ети м б о л   қ а л а й   б о л ғ а н д а   д а   а л ы н а д ы . 

О н ы   а л у ш ы   қ о л б а с ы   қ а н д а й   м ы қ т м ,  ә с к е р і 

қ а н д а й   т а м а ш а  еді!

Х а з ір е т   М ү х ам м ст.

-А-  *   *

Т ү р ік т с р  

-  

б а т ы р  

х а л ы қ . 

Д о г т н р ы н а  

з и я н ы н   т и г із б е й д і,  қ а й т а   п а й д а о ы н   т и г із е д і. 

О с ы н а у  а р д а г е р  х а л ы қ  е ш у а қ ы т т а  а й т ң а п ы н а п  

қ а й т г іа й д ы , а л ы с қ а н  қ о л д ы  с іл к і п  т а с т а м а й д ы . 

Қ а н д а й   б ір   ж а қ с ы ,  ж а м а н   к ү н д е р д е   де  к е з  

б о л г а н  

б а р л ы ң  

қ и ы н ш ы л ы қ т а р д ы  

ж е ң іп  

ш ы ғ а р   к ү ш - қ ү д ір е т  т а б а   а л а р  к а б іл е т к е   пе.

C o m e n i u s .

*   -A-  *

«К үн  қ а л а с ы  о  д е г е н д і  ж е р   б е т ін е н   т а б у ға  

б о л а р   м а  е к е н ?   Ә л ем д е  о й -п ік ір   е р к ін д іг і  м ен  

а р -ү ж д а н   б о с т а н д ы ғ ы н а   ш е к   к е л т ір м е й т ін  

т ү р ік т с р д іц  

б а р  

е к е н д іг і 

б и л а ш а қ т а  

с о н д а й   б ір   қ а л а н ы ң   п а й д а   б о л а р ы н а   м ен і 

ү м іт т е н д ір е   б е р е д і.  Қ а л а й   д е с с ц іа   д с ,  о й д ы  

қ а п а с қ а   қ а м а м а ғ а н ,  із г іл ік   с е з ім ін   б ү г а у л а п

т ү н ш ы к т ы р м а ғ а н  б ір  ү л т  б ар  б о л с а , о л  е р ж ү р е к  

ә р і 

а д іл   Т ү р ік   б о л а т ы н . 

Е м д кш к, 

е л ін д е  

т г к   ш ы н д ы қ  

пен 

о д іл д ік   ж о н с   б ое.тан д ы қ  

с а л т а н а т  қ ү р а р  б ір   «К үн  қ а л а с ы »   (C iv ita s  S o lis) 

б о л а ш а к т я   қ а л а й ш я   б о й  к о т е р м е с ін ?

К а м ш ш е л л й .

С и к ы р л ы   сан ды к;,  а қ ы р ы н д а   S a m t  G oût- 

t a r d   дн  я іп ы л д ы ...  Осы  с а н д ы қ т ы   т ү р ік те р г*  

т ә м с іл   е т с   а н ы з д а у іи ы   с д і .  Ғ а п ы р л а р   бойь 

о н ы д   а ш ы л у ы   о л д с б ір   б о л с - қ а з а г а   ссбсп  б о л а ­

д ы  д е г е н г е  әб д ен  с е н іп   к е л д і.

М ен  

S a i n t  

G o u tta  ггіды 

қьтльтнты м ны ғ 

ү ш ім е н   ж а й л а п   аш ы гі  т ү р ы п   іш іи іц ,  боп-бос 

с к с н іп   к о р г с н ім д с   с с н с р -с с п б с с ім д і  білс  алм аі! 

д а л  б о л д ы м .

Б ү л   с а н д ы қ ,  б ә л к ім ,  ү қ с а т ы п   ж а с а л ғ а ғ  

н ү с қ а с ы   б о л а р .  О й т к е н і,  м а й д а н   олі  де  иі 

ж ы ғътпта т ү р .  Т ьтл сы м   қ ү д ір е т  әлі  де  бой  береу 

е м е с .  Т ү р ік т е р   к е ш е   ғ а н а   N e u h o e s e U e   ж е н іск е  

ж с т іп   е д і.  Л л ,  б ү г ін   R a a r   б о й ы н д а   ж е ц іл іі 

қ а л д ы .  Б ір   ә с к е р и   а д а м   к о зім сіт  қ а р а р   б олса 

ол   ж е ң іс   п ен   бүл  ж е ң і л іс т ің   б ір   н әр се  е к е н ^  

қ и н а л м а й - а қ  б а г а м д а р  ед і.

E is e n b u r g   ш а р т ы   ж а с а л г а н д а ,  т ү р ік т с р д

н е л ік т е н   к іс е н д е п   т а с т а м а ғ а н ы м ы з д ы ң   себе

бі  де  осы   е д і...  С о н ы м ен   S a in t  G o u tta r d T a   әзі>

ж с ц г с н   т ү р і к т с р г е   E i s c n b u r g T a   ж а у ы р ы н ь

ж е р г е   т и м е г е н   б ір   ж а у ғ а   ж а с а ғ а н д а й   мәміле

жасадмм.  Ойткрні. 

о л а і.у д ы н  

н:іи д« 

Г»і л е и  

баі 

ү л т т ь т н ,   ж е қ і л с   қ и й м и и ы н   ү +>*'1  я л а р д а і і   т ү й с і к

м е н д е  де б о л а т ы н .

M o n t e c u c d

'іурікш слси  а уд п р глі  Ә лЫ газы Л О У Л Е Т Х А І I

— Танысыңъіз: 

жаца

 кітап

ЖАҢА ЖИНАҒЫ  Ж А Р Ы Қ   КӨРДІ

Ж үрналды ң  б ас  редакторы ,  ҢР  Білім  беру  ісінің  үздігі,  Ы.Алтынсарш 

аты ндағы   м ед ал ьд ің   иегері 

Ә бд ілд аб ек 

С ал ы ң б айд ы ң   -Түн  түнегіи д ег

соңғы  жылдарь 

;ылы  ңабы лдаған  бір  т с  

р сү р іп о ты р ған   зам ан д ь  

^ңіаж ы н, арман-мүддесін 

эн  ш еберлікпен  нанымдь 

5ей  өткен бір ғүмыр» атть 

рың  нақыштары».  -Шабы 

кинақтары нда, Қ азақста 

іа  ж арияланы п  жүр. 

зақстан   Ж азуш ы лар  одг 

ұлы,  А.Естен,  Д.Әшімхан 

.  ж азуш ы лар  тарапы на

эіна б олад ы .

ИНДЕКС:  75748

“Қ а з а қ  т а р и х ы ”  № 3 (102).  2010 ж.  1-64.  А лм аті

&YPMETT1 

ҮСТАЗДАР!

Л л д ағы   оқу  ж ы л ы н д а   аттс с т а ц и я д а п   отетіп 

болсацы з,  яки  м а к а л а   ж а р и я л а с а ң ы з ,  қазірден 

бастап  қам дап гаігьщ ы з  жон!  Here  десеңіз  " Қ а з а қ  

т а р и х ы "   екі  айда  бір  рет,  ал   ж ы л ы н а   а л т ы   ғана 

саны   ж а р ы қ   корегіндіктен,  э р   саны  

екі-үш  ай 

бүрын д а я р л а н а д ы .

Ал,  Сіз  отетін  аттеста цинга  қ а ж е т   м а қ а л а  

бсрісі  5-еанга,  а р ы с ы   6 -санға  ж а р и я л а н у ы   тиіс. 

Қ ар а ш а -ж е л т о қ с ан д а   әкелсеңіз. келесі  жыльт бірақ 

басы л ад ы .  Сонда  бізге:  ” 

ЕнОі  қайт т ім.  М аган

5-санга 

( яки 

6 -с ш ш і 

) ж ариялаиуы керек! Қаиткенде 

де осы  номірге салы п беріцізГ

 дейсіз дігерлеп.  Бүл  -  

ж ы л д а  қ а й т а л а и а т ы п  үйрснш ікті  жойт.

Осындай 

қ о л а й с ы з д ы қ қ а  

ұиіы рам ас 

үшін 

ÏT  ж.я ртт.тжтллдт.тққа  (пган  ү.ттгпрмогоніл,  ко.ттпгі 

2011  ж м л га )  то л ы қ   ж а з ы л ы н ,. бір  м а қ а л а ң м з д м  

ком иы отерге  басып,  қазірдои  бастап  редакцияга 

ж еткізіңіз. 

Яки 

эл.пош таға 

м а қ а л а ң ы з  

бен 

түбіртегіңіздің 

кеипрмес.ін 

ж внелтіңіз. 

Сонда 

а т т е с т а ц и я д ы з  б астал ган ш а, м а қ а л а ң ы з  д а   шыгын 

т ү р а т ы н ы н а  біз кепіл.

Ад  м ақалам   ж ы лдам  ш ықсын  дееендз:

1.  Э л е к т р о н д ы   п п ш т а г а   м а к а л а   жіберергіе  а т ы - 

ж ә н ің ізд і. 

ц ы з м е т ің із д і, 

т ц р а г м ң м з д ы , 

т елеф о н 

н ь м ір щ із д і  т о л ы қ  т а  д ц р ы с  к ө р с е т іц із .

2. 

М іщ а ла л а р ы ң ы .ід ы  

т ц р л і-т ц с т і 

с л а й д п е н  

ne 

м ә т ін н іц  

шет -щ ет ің 

эр  ц и л м  

сы яы ңт арм ен 

лиіекейлемей-іщ,  ң а р а п а й ы  м 

W o rd   2 0 0 3 -т е '  аиіы 

латпыпдай train жіберщіз.

3.  Э л .п о ш т а   2  кг/нде  Î  р е т   ң а р и л а д ы .  С опды ңгпаи 

м а қ а л а  ж іберген соң 3-4 к ц п  ө т к е п п е н   к е й і н р е д а к ц и я г а  

х а б а р л а с ы а ,  м а ц а л а ц ы з д ы ц   ж ет к ен -ж ет п егеп ін е  көз 

ж е т к ізің із.

Р едакция.

Б іздің т урагы мы з:

  Индекс:  050035, Алм аты   қ.,  8-ықшамаудан,  19  “А ”  үй