Қазақстан республикасы ғылым және білім министрлігі
-2021 жылдар аралығында ағылшын тілінен қазақ тіліне жасалған аудармалар жанры
жүктеу/скачать 75,96 Kb.
|
| 1.2 2000-2021 жылдар аралығында ағылшын тілінен қазақ тіліне жасалған аудармалар жанры
Аударма – тілдің ауыспалы ресурстарына, аударма түріне байланысты нұсқаны шығармашылықпен таңдайтын аудармашы жүзеге асыратын, бір тілде жасалған мәтінді басқа тілдегі мәтінге қайта кодтаудан, вариативті қайта өрнектеуден тұратын әрекет. Аударманың міндеттері, мәтін түрі және әсер етуіндегі өзіндік даралық; аударма да жоғарыда сипатталған әрекеттің нәтижесі болып табылады [6, 224 б.]. Аударма қазіргі әлемде, әсіресе «ақпараттық жарылыс» деп аталатын оқиғадан кейін үлкен рөл атқарады. Адамдар мен ұлттар арасындағы ақпарат алмасу көлемі күрт өсті. Халықаралық байланыстар артты, дүниежүзілік картада жаңа мемлекеттер пайда болды, көптеген халықаралық ұйымдар, дүниежүзілік қозғалыстар, мемлекеттердің аймақтық одақтары пайда болды. Ғылыми-техникалық революция әртүрлі елдер арасында ғылыми ақпарат алмасудың үлкен қажеттілігін тудырды. Халықаралық сауданың, дипломатиялық қызметтің, халықаралық хат алмасудың көлемі өлшеусіз өсті. Халықтар арасындағы мәдени байланыстар кеңейді, халықаралық туризм кең өріс алды. Ал халықтардың мұндай жақындасуы аудармасыз және әртүрлі тілде сөйлейтін адамдар арасында делдал қызметін атқаратын аудармашыларсыз мүмкін болмайтыны анық. Қазіргі әлемнің дамуында сапалы аударма маңызды орын алады. Бұл әрі шындықты өзара түсінуге ұмтылудың құралы, әрі көп тілді екі жақтың келіспеушілігі мен күмәнін жоққа шығару құралы. Қазіргі аударма бағыттарының белгілі бір саны бар, олардың әрқайсысы арнайы терминологияны, баяндау ерекшеліктерін, стилистикалық және лингвистикалық әдістерді қолдануды көрсетеді. Ең маңыздыларын қарастырайық: құқықтану бизнес, қаржы және экономика БАҚ өнеркәсіп және өндіріс көркем әдебиет ғылыми және құжаттық материалдар ақпараттық технологиялар медицина маркетинг 2000-2021 жылдар аралығында ағылшын тілінен қазақ тіліне аударылған аударма жанрлары: Құқықтану. Ғылыми-техникалық ақпаратпен қарқынды алмасу, Перспективаларды дамытуда әртүрлі елдердің ғалымдарының интеграциясы белсенді ғылыми бағыттар, шаруашылықтың кең дамуы серіктестік пен мәдени ынтымақтастық құқықтық реттеуді қажет етеді менталитет, адвокаттардың білікті көмегі және олардың келіссөздерге, іскерлік кездесулерге қатысу, нобай жасау және аударма жасау байланыстар мен байланыстарды кеңейтуді қамтитын құжаттама заң саласындағы шетелдік серіктестермен. дәл, дұрыс құқықтық мәтіннің аяқталған аудармасы (нормативтік акт, ғылыми немесе ғылыми-көпшілік мақала, құқықтық құжат, іскерлік хат, келісім-шарт, мәлімдеме және т.б.) үшін ерекше маңызды мәдениетаралық кәсіби коммуникацияның барлық қатысушылары циялар. Аудармашыға үлкен моральдық және заңдық жауапкершілік жүктеледі саясат саласындағы аударманың сапасы мен дұрыстығын мойындау, құқық, дипломатия, әскери істер, экономикалық ынтымақтастық, коммерциялық қызмет [7, 122 б.]. Қате аударма теріс әсер етуі мүмкін салыстырмалы құқықтық зерттеу нәтижелеріне әсер ету. Қазақстанда Англиядағы сияқты «жалпы құқық» деген түсінік жоқ. Англияда жалпы құқық немесе сот практикасы жүйесі басқа экономикалық және саяси жағдайларда қалыптасты. Территорияларды біріктіру үшін қажетті жағдайлар қалыптасқан кезде, ол бүкіл ел бойынша сот төрелігін жүзеге асыратын корольдік кезбе билер институты құрылды. “Common low” термині осы жерден шыққан. Бұл, әрине, өз кезегінде қазақтілді студенттердің түсінуіне қиындық туғызады.Тағы бір осыған ұқсас мысал - меншікті капитал термині “equity”. Тарихи тұрғыдан әділдік алқалары соттық қорғауды таба алмауына жауап ретінде, жалпы құқықтың ережелеріне сүйене отырып, сізге тікелей корольге немесе лорд-канцлерге жүгінуге мүмкіндік береді. Англияда арнайы соттарға талап қоюшыларға жалпы заң бойынша қорғауды таппағаннан кейін ғана жүгіне алады. Өйткені әлемнің ешбір жерінде мұндай жағдай жасалмаған, меншікті және қарапайым құқық терминдерінің аудармасы құқық тарихына экскурсияны қажет етеді. Кейде аудармашының түсіндірмесі арқылы түсініксіз құқықтық терминдердің мағынасы беріледі, мысалы, absenteeism «абсентеизм» – сайлаушылардың сайлауға қатысудан жалтаруы, abrogation «аброкация» -жалпы құқықтық нормаларды жою. жүктеу/скачать 75,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|