Қазақстан республикасы

poster .You can write   some key words , using 
markers  and  you  draw  some pictures depending  
on the text. In  your group you should help  each 
other to create your poster. When for creation time is
up, I will  take  your posters and hang them on the 
board .After this  I will give you numbers by 
counting, all the students , who will get the number 
one , stand by the picture one, who will get number 
two  will stand , by the picture two, who  gets 
number three, stand by the picture  three. If you have
given poster,  helped  create it, it will be your job to 
explain  your creation to the new group. When I say 
‘Rotate’ you have to move to the next poster, to 
explain   your creation. Continue your moving, until 
all the groups  viewed and explained.
Now, we have worked so hard, and let's have a rest
What have we learned today?
Giving marks
 Your home task, to prepare the project work about 
animals
- Students play the games with pleasure  
There is a sheet of paper on the students 
desk, some markers and stickers. Using 
them to create their  project works
Students  sing  the song 
‘Ram Sam Sam’ and do the actions.
Today I learnt..
Was difficult…
I understood that…
I’ve learnt that…
Was interesting to know…
Was surprised…
I’d like…
St-s write down their home task on their 
diaries
1 gr. –project w. ”Giant Panda”
2 gr. -  project w.”Great Green  Maca”
3 gr. – project w “Southern Bluefin  
Tuna”
Алматы облысы Іле ауданы Өтеген батыр кенті 
 I санатты қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Байділдаева Мархабат Тұрдышқызы
Сабақтың тақырыбы: 
Менің Отаным-Қазақстан.   
Сынып:
Қатысқандар:
Қатыспағандар:
Осы сабақ арқылы 
жүзеге асатын оқу 
мақсаттары
1.2.2.1.Сурет бойынша 2-3 сөйлем құрастыру.
1.4.2.1.Мұғалімнің көмегімен оқыған(тыңдаған) аудиовизуалды материалдар 
бойынша таныс заттардың атын жазу.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар орындай алады:
Сурет бойынша заттардың атауларын анықтайды.
Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
Сурет бойынша  2-3 сөйлем құрастырады.
Кейбір оқушылар орындай алады:
Аудиотаспадан тыңдаған  материал бойынша заттардың атауларын жазады.
Тілдік мақсат
Оқушылар орындай алады:
Суреттер бойынша заттардың атауларын анықтайды,сөздерді жазады, сөздерден 
сөйлемдер құрастырады.
Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:
Ғимарат, сәнді,биік,көрікті,аралап көрдік,ұнады,сәнді,екеуіміз,Есіл,өзені,көп ұлтты,
тамашаладық.
Диалог құруға/шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер
Сәнді ғимарат,биік үйлер,көрікті жерлер,екеуіміз аралап көрдік, маған ұнады,Есіл 
өзені,өте әдемі, «Бәйтерек» кешені, көп ұлтты.
Бағалау критерийлері:
1.Оқушылар мұғалімнің көмегімен  сөздердің мағынасын  анықтайды.
2.Оқушылар аудиотаспадан тыңдаған  сөздерді  жазады.
3.Оқушылар сурет бойынша  сөйлемдер  құрастырады.
Дескриптор
сөздердің мағынасын анықтайды
сөздерді қайталайды
аудиотаспадан тыңдаған сөздерін жазады
сурет бойынша заттарды ажыратады
сурет бойынша сөйлемдер құрастырады
сұрақтарға жауап таңдайды
5 мин.
Алдыңғы оқу
 
  Мәтінді оқып, дәптерге көшіріп жазу.
  «Менің Отаным-Қазақстан. Мен Алматы қаласында тұрамын.
  Қазақстанның жері  кең - байтақ . Қазақстанның астанасы--Астана 
қаласы.»
     Топтық жұмыс.   Ара әдісіне салады.
-Менің Отаным-        ...   .
- Мен   ...   ...      тұрамын.
-Қазақстанның жері  ... ,   көлемі  ...     .
-Ел ордасы - ...    ...  .
Жоспар
81

     
                                                            
Басы 
5 мин
Сергіту сәті: «Ұшты-ұшты» ойыны.
I.
Ұшатын және ұшпайтын заттарды кезектестіріп айту.
  -Ұшты-ұшты,  ұшақ ұшты
  - Ұшты-ұшты гүл ұшты,
  -Ұшты-ұшты кілем ұшты,
  - Ұшты-ұшты құс ұшты.
 Топқа бөлу. «Астана», «Бәйтерек»  топтарына бөлінеді.
Сабақтың оқу мақсатымен таныстыру.
Бағалау критерийлерімен таныстыру.
Алдыңғы оқу бойынша жұмыс.
Жаңа сабақты түсіндіруге дайындық . «Миға шабуыл» әдісі
   Суретпен жұмыс. Алматы,Астана қалаларын суреттен  қарап, қай қала  екендігін 
ажыратып  айтады. Балалар дұрыс жауап беріп жатса бірін-бірі мадақтау, қолпаштау
ретінде барлығы бірге қол шапалақтайды. Дұрыс жауап берген оқушыларға жасыл  
түсті стикер  беремін. Одан әрі өздері түстерді келіп алып отырады. Бағдаршам 
түстері арқылы кері байланыс беріп отырады.
Алматы.   Көктөбе
Астана . «Бәйтерек» монументі
                   
12 мин
Ортасы
 Астана.  Назарбаев университеті
Жаңа сабақты түсіндіру
  Мәтінмен жұмыс
     Әкем екеуіміз Астана қаласына бардық. Қаланың  көрікті жерлерін  аралап көрдік. Астанада биік
ғимараттар көп. Үйлер биік және әдемі.Президент сарайы өте әдемі екен. Бәйтерек  кешеніне 
шықтық . Есіл өзенін тамашаладық. Астана қаласы маған ұнады.
    Мәтінді  мұғалім ізімен қайталайды. 
Тізбектеп оқиды.
Мәтінді 1-2 оқушы мәнерлеп оқиды.
Мәтін мазмұнын топтар өзара талдап, бір-біріне түсіндіреді.
Сабаққа қатысты   жаңа сөздердерді  оқушылар табады  (астын сызып отырады). Сөздерді 
оқушылармен бірге талқылай отырып синонимдері  арқылы, ым-ишара арқылы   түсіндіремін.
 Мысалы:
Ғимарат – биік үйлер, мектеп, пошта, магазиндер барлығы да  ...  .
Сәнді,көрікті – әдемі деген мағынада екендігін ұғындыру.
Аудиотаспадан тыңдату  арқылы сөздерді  жазу . 
( Оқушылардың тыңдалым  дағдысын,есте сақтау қабілетін, жазылым дағдысын қалыптастыру). 
Топтық жұмыс. «Ойлан,жұптас, ой бөліс» арқылы. Топ ішінде талқылап, жазып алғаннан кейін топтар 
бірін-бірі бағалайды.
Суретпен жұмыс  (Астана қаласының көрінісі)
 Сурет бойынша 2-3 сөйлем құрастырады. Сөйлем құрастыруда сөз тіркестерін пайдаланады. Сөз тіркестері
екі бағанға бөліп жазылған. Екі топ өздеріне берілген сөз тіркестерімен жұмыс жасайды.
(Жазған сөйлемдерін оқиды. Бұл жерде де өзге оқушылар тыңдап, дұрыстығын шапалақтаумен білдіреді. 
Дұрыс болмай жатса белгі береді.)
                 Берілетін  сөз тіркестері:    сәнді ғимарат        биік үйлер
көрікті жерлер        маған ұнады
«Бәйтерек»  кешені        Есіл өзені
10 мин
Соңы
Қосымша ақпарат
Берілген суретті толықтырып  бояйды.
Суретке ат қояды.
Сурет көрмесін ұйымдастыру.
Пәнаралық байланыс: 
информатика, бейнелеу 
өнері, математика
Бағалау:
Алдыңғы оқу бойынша 
Сурет бойынша заттардың атауларын анықтау
Таныс сөздердің атауларын жазу
Аудиотаспадан тыңдаған сөздерді жазу.
Сөйлемдер құрастыру
Суретті толықтырып бояу.
Сабақ барысында түстер бойынша ұпай жинайды.  Жасыл  түстен  «5»-ін жинаған оқушы «бес»бағаланады. Сары 
түс онша түсінбегенді, қызыл түс мүлде түсінбегенді білдіреді. 
3 мин
Рефлексия:
1.Сабақтың оқу мақсаттары қолжетімді болды ма?
2.Бүгін оқушылар не үйренді?
3.Оқыту ортасы қандай болды?
4.Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма?
5. Мен өз уақытымды тиімді пайдалана алдым ба?
6.Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
  
*****
82

Алматы облысы, Іле ауданы, Өтеген батыр кенті
“Ай-Нұр”жекеше  лингвистикалық гимназиясының 
бастауыш сынып мұғалімі  Несипбекова  Жумагуль Валериковна
Сабақтың тақырыбы: Еселік салыстыруға есептер шығару. Кері есептер.
Сабақтың мақсаты: Еселік салыстыруға арналған есептерді салыстыра отырып шығаруға, кері есеп құрастыра білуге 
үйрету.. Көбейту мен бөлуге байланысты 4теңдік құрастыра алу дағдыларын дамыту.Есеп бойынша өрнек жаза алуға 
дағдыландыру. Танымдық қабілеттерін,сабаққа қызығушылығын, логикалық ойлау қабілеттерін,ынтасын арттыру.
Тазалыққа, ұжыммен бірігіп жұмыс жасауға, еңбекқорлыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: бекіту
Көрнекілігі: электоронды оқулық, интерактивті тақта, өзіндік жұмыстар.
Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі
1.Оқушылардың назарын сабаққа аудару,құрал-жабдықтарын түгендеу.
2.Психологиялық көңіл-күй орнату.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру.
   6-7 тапсырма 76 бет  Өрнектерді дұрыс баған түрінде шығарғанын, салыстырғанын тексеріп, бекіту.
III. Өткенді пысықтау:-
-Математикалық амалдарды атап айтқызу.
-Еселік салыстыру дегенді қалай түсінеміз?
IV.Мақсат қою: Еселік салыстыруға арналған есептерді салыстыра отырып шығаруға, кері есеп құрастыра білуге 
үйренеміз.
V.Жаңа сабақ:
 (Ауызша көбейту мен бөлу дағдыларын дамыту)
а
1
3
6
2
5
7
9
4
3есе арттыр.
3-ке арттыр.
а
2
14
18
6
10
12
4
8
2есе кеміт
2-ге кеміт
Мағынаны тану.  Суретке қарап, жаңа сабақты түсіндіру.
Бірінші себетте неше доп бар? Екінші себетте неше доп? Екіншіге
қарағанда,бірінші себетте доп саны неше есе артық?
   А
В     С                                               Е
АВ кесіндісінің ұзындығы неге тең? СЕ кесіндісінің ұзындығын
өлше.
Осы кесінділерді сыздырып, сұрақтарға жауап беріп, теңдіктерді
жаздыру.
-СЕ кесіндісіне АВ кесіндісін неше рет сыйғызуға болады?
6:2=3  3рет сыйғызуға болады.
-АВ кесіндісіне қарағанда СЕ кесіндісі неше есе артық?  
6:2=3   3есе артық.
-АВ кесіндісі СЕ кесіндісінен неше см кем?
6см-2см=4см        АВ кесіндісі 4см кем.
Дәптермен жұмыс.
3есепті шығармас бұрын суретке назар аудару. Есе артық, есе кем
«қанша есе артық» (кем)? деген сөздерді қолданып, 3есеп
құрастыру. Олардың кері есеп екендігін ұғындыру.
   а)  1-қорапта-12кәмпит                           Ш: 12:3=4
      2-қорапта-? 3есе кем.                        Ж: 2қорапта 4кәмпит бар.
ә) 1қорапта-?3есе артық.                           Ш:3*4=12
     2-қорапта-4к                                         Ж:1қорапта 12кәмпит бар.
б) 1қорапта-12  ? есе артық                      Ш: 12:4=3
     2қорапта-4    ? есе кем.                    Ж: 1қорапта 3есе
артық.2қорапта 3есе кем.
VI.Түсінгендерін тексеру:  
Өзіндік жұмыс.  79беттегі 4тапсырма мен 5тапсырма өзіндік жұмыс ретінде ұсынылады.
Өзіндік жұмысты таратып, тексеріп, қатемен жұмыс жасау.
VII.Сабақты қорыту: Сұрақ-жауап арқылы қорыту.
VIII.Үйге тапсырма: 3-тапсырма.77-бет.Бағалау. Сабаққа белсене арласқан оқушыларды мадақтап, бағал
*****
83

Ж.Қаражігітов атындағы
 №16 мектеп-лицей мұғалімі
Сисенова Тұрсынгүл Насировна 
Сыныбы: 8  Пәні : биология
Сабақтың тақырыбы: Тері және ет сезімі,иіс сезу және дәм сезу
Мақсаты: 
Білімділігі: анализатор түсінігін нақтылауды жалғастыру;
Дамытушылығы: адам өміріндегі анализатордың  әрқайсысының  маңызы, олардың өзара байланысы; Тәрбиелілігі: 
оқушылардың сезім мүшелерінің құрылысы мен қызметтері арасындағы байланыс туралы қорытынды шығара білу 
біліктілігін қалыптастыру.
Көрнекілігі: Кестелер,муляждар,парақшалар.
Техникалық құралдар: Интерактивті тақта,магнитофон,activote құралы.
Әдістер: тірек-сызба, сұрақ-жауап, тестілік әдіс.
Пәнаралық байланыс: Музыка, бейнелеу.
Сабақтың барысы:
•
Ұйымдастыру.
•
Өткен тақырыпты қайталау.
•
Жаңа тақырыпты түсіндіру.
•
Жаңа тақырыпты бекіту.
•
Қорытынды.
•
Үй тапсырмасы
Ұйымдастыру сәті.  Өткен тақырыпты қайталау.
Талдау
Мылтық атылғанда,жарылыс болғанда ауызды ашу ұсынылады. Неліктен?
Құлақ иіріміндегі сұйықтықтың музыка әсерінен болатын ырғақты тербелісі рефлексті түрде бұлшық ет тонусын арттырады.
Неліктен музыка тыңдап жүру, жаттығу жасау, билеу әлдеқайда жағымды?
                  Дәлелдеу
Интерактивті тақтада берілген есту мүшесінің бөлімдерін жазып,түсіндіреді.
5.
Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Тепе-теңдік.дәм сезу, иіс сезу анализаторларының құрылысы мен қызметтері туралы түсіндіру.
Анализатор-сенсорлық жүйе. Сезіну дегеніміз не? Сезіну(түйсік)- тітіркендіргіштердің сезім мүшелеріне тікелей әсер етуі 
нәтижесінде пайда болатын психикалық күй.
(инетерактивті тақтадан сезім мүшелері; түрлі рецепторлар көрсетіледі)
Тері рецепторлары және соған сәйкес түсіндіру.
     Суық                                                 Жанасу                                           Ауырсыну
 
 
Тері сезімі. 
Тері сыртқы ортамен тікелей жанасады. Ол заттың пішінін,қаттылығы мен жұмсақтығын,тегістігін,жылы-суықтығын 
анықтайды. Сипап сезу рецепторы саусақ,тіл ұшында,ерінде көп болады.
Бұлшық ет сезімі. 
Бұлшық ет жиырылғанда және жазылғанда қозатын арнайы бұлшық ет рецепторлары болады. Бұлшық ет сезімінсіз адам 
қимыл жасай алмайды.
Жинақтау.Кестені толтыр
Сезім мүшелері
Қызметі
есту
көру
тері сезімі
дәм сезу
Байланыс
Нәтижесі
                    
Есту мүшелеріне байланысты берілген тапсырма
Ән тыңдау арқылы оқушылар не туралы айтылып тұрғанын әңгімелейді.
                             
84

                                                                           Құстар қайтып келе жатыр
                                                                     Өлеңін жазған: Тұманбай Молдағалиев
                                                                     Әнін жазған: Евгений Брусиловский
Көктемді қондырып қанатына,
Құс қайтып оралды Алматыма.
Ән толды аспанға,
Құс қонды жас талға,
Бақыт кеп қол алғандай
Құстарды мен тостым,
Айғайлап ән қостым,
Арманым оралғандай.
Көру мүшесіне арналған тапсырма.Оқушылар суретті 5-7 секунд шолып шығады да,не бейнеленгенін айтады.
Ойларыңызды ортаға салыңыз
   Мамандықтары әр түрлі адамдар орманды қалай қабылдайды?
Орманшы-  Орман өнеркәсібінің жұмысшысы-
Аң аулаушы-            Дәрігер-             Суретші-         
Activote құралы арқылы орындалған тест тапсырмасының қорытындысы
Үйге тапсырма: §20. 
*****
Атырау қаласы Ж.Қаражігітов атындағы  №16 мектеп- лицей мұғалімі
Стамғазиева Ақтоты Умбетовна
Пәні: қазақ әдебиеті    Сынып : 8
Сабақтың тақырыбы: Т.Әбдіков "Қонақтар"
Мақсаты:
Білімділік :  Шығарманың мазмұның меңгерту,тақырыбы мен идеясын айқындау.
 Дамытушылық :  Оқушылардың тіл мәдениетіне,ойын толық,дәлелді жеткізе білуіне жетелеу,көркем шығарманы талдай 
білу дағдысын дамыту.
Тәрбиелік : Ата-ананы сыйлауға,перзенттік борышты түсінуге,бауырмалдылыққа  тәрбиелеу.
Түрі: жаңа білімді меңгерту
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, өзін-өзі тану, география.
Әдістері: болжау, талдау, жинақтау. (СТО жобасы)
Көрнекіліктері:  слаидтар, кеспе қағаздар, ақын шығармалары.
Сабақтың барысы : 
Үй тапсырмасын тексеру,қорытындылау.
  І. Қызығушылықты ояту.
«Тірек символдар» стратегиясы.
 ІІ. Мағынаны тану.
 — Балалар ,бүгін біз сіздермен  Т.Әбдіковтың "Қонақтар" шығармасымен танысамыз.
85

 Төлен Әбдіков 1942 жылы Торғай ( қазіргі Қостанай) облысы Жангелдин ауданында туған.Қазақ мемлекеттік университетін
бітірген.Шығармашылық жолын 1960 жылдардың ортасында бастаған қаламгер бүгінде көптеген шығармалардың авторы.
         Т.Әбдіков көркем туындыларында халқымыздың   салт-дәстүрін  ардақтап,адамгершілік, ізгілік мәселелерін көтерген.
Бүгінгі өткелі отырған 
«Қонақтар»  атты   әңгімеде   жазушы   оқыған,   қалада   тұратын  Сапабектің   қарт  әке-шешесіне   жат   қылықтары   мен  салқын
қарым-қатынасын суреттеу арқылы аялап өсірген ата-ана алдындағы баланың перзенттік борышы туралы ой қозғайды.
Мазмұнын түсіндіру. 
Жаңа тақырыпты меңгерту тапсырмалары.
«Мені толғандырған эпизод...»  Оқушылар шығармадан үзінді оқып,  шығармадағы сол оқиға  неге толғандырғанын 
түсіндіреді .
 Топтық жұмыс.
1-топ.Әңгіме неліктен "Қонақтар" деп аталған ? Қонақтарға сипаттама бер. Кейіпкерлердің іс-әрекеттерін, жағымды , 
жағымсыз жақтарын (өмірдегі жетістіктері) талдап, әңгіме кейіпкерлеріне тән қасиеттерді топтау сызбасы  арқылы түсіндіру.
2-топ.Әңгіменің тақырыбы мен идеясын айқындау, көркемсөз айшықтарын табу.
(Теңеу, эпитет, тұрақты сөз тіркестері,ауыспалы мағынадағы сөздер, дисфемизм, мақал-мәтелдер) 
3-топ."Балықтың қаңқасы" тәсілімен бүгінгі отбасындағы кездесетін өзекті мәселе туралы ой қозғау.  
                                              Себептері
Мәселе Қорытынды
Қорытынды 
Дәлелдер
 
    
 
Дәлелдер
III. Ой-толғау.
"Ата-ананы сыйлау-адамзаттың парызы" .
 Қорытындылау. "Ойлаудың  алты  қалпағы"  әдісі арқылы шығармаға  өз көзқарастарын  білдіру. 
"Ақ қалпақ"- проблемаға  қатысты  талассыз дерек айту, дәлелдеу.
"Сары қалпақ" -шығармадағы жағымды тұстарын айтады.
"Қара қалпақ"- шығармадағы  жағымсыз  тұстарын  айтады , қарсы  пікірлер айтады. .
"Көк қалпақ"-талдау жасайды, оқиғаны өзінше өрбітіп, жоғары деңгейдегі көзқарастарын білдіреді..
"Жасыл қалпақ"-тың идеялар ағымын тудыратын болжамдарын жасайды.
"Қызыл қалпақ"-бастан кешірген өз сезімдерін қорытындылайды. 
 Мұғалімнің   сөзі . 
  - Міне, балалар, өздерің байқағандай, ата-ана алдындағы парыздарын  өтегенде ғана, ұрпақ тәрбиесі өз биігінен көріне 
алады екен. Ата-анаға құрмет көрсету, оларды сыйлау -перзенттік борышымыз екенін ұмытпайық, оларды құрметтеп, 
қадірлейік!
 Олай болса, парасат биігінен көрініңдер, ұлттық сана-сезімдерің өмірлік достарың болсын!  
Бағалау.
Үйге тапсырма: " Қарт адам-қазына" эссе жазу.
 Оқушылар сабақтан алған әсерлерін стикерлерге жазып, білім ағашына орналастырады.
*****
Қызылорда облысы, Сырдария ауданы, Қалжан ахун ауылы
№126 орта мектебі, ІІ санатты математика пәнінің мұғалімі  Аскарова Э
Пәні: Математика   Сыныбы:  5
Тақырыбы:     Бөлінгіштіктің негізгі қасиеті және бөлінгіштік белгілері   Қайталау 
Мақсаты.Санның бөлінгіштік  белгілерін  тез  есептеуде,  мәтін  есептерді  шығаруда,  дәлелдеуде   орынды,  жүйелі  қолдана
білуге қол жеткізу.
Міндеттері. 
Санның бөлінгіштік белгілерін оқып үйрену.
Бөлінгіштік белгілерін қолданып қандай есептер шығаруға болатынын анықтау.
Бөлінгіштік белгілерін қолданып есептер шығару.
Санның бөлінгіштігін дәлелдеуге есептер шығару: 
а) көбейткіштерге жіктеу арқылы дәлелдеу;
     ә) қалдықпен бөлуді қолдану арқылы дәлелдеу.
Өзектілігі.Санның бөлінгіштік белгілері тез есептеуге мүмкіндік беретін болғандықтан, тақырыпты оқып үйрену өмірде
уақыт үнемдеуді ұтымды пайдалануға көмектеседі.
Бөлінгіштік белгілері
Бөлінгіштік белгілері деп, берілген х санының а санына қалдықсыз бөлінетінін бөлу амалын орындамай-ақ білуге болатын 
ережелерді атаймыз. 
2-ге бөлінгіштік белгісі:  Егер сан жұп цифрымен аяқталса, сол сан 2-ге бөлінеді
3-ке бөлінгіштік белгісі: Цифрларының қосындысы 3-ке тең натурал сандар 3-ке бөлінеді.
4-ке бөлінгіштік белгісі:  Егер санның соңғы екі цифрынан құралған сан 4-ке бөлінсе, онда берілген сан да 4-ке бөлінеді. 
5-ке бөлінгіштік белгісі: Жазылуы 0 цифрымен немесе 5 цифрымен аяқталатын натурал сандар 5-ке бөлінеді. 
6-ға бөлінгіштік белгісі:  Егер берілген сан 2-ге және 3-ке бөлінсе, онда берілген сан да 6-ға бөлінеді.
86

7-ге бөлінгіштік белгісі:  Берілген сан 7- ге бөлінетінін білу үшін: ол санды оңнан солға қарай үш – үштен топтаймыз да, 
тақ нөмірлі санды минуспен, ал жұп нөмірлі санды плюспен жазып, өрнектің мәнін табамыз. Егер өрнектің нәтижесі 7 – ге 
бөлінсе, онда берілген сан да 7 –ге бөлінеді. 
8 –ге бөлінгіштік белгісі:  Егер берілген санның соңғы  үш орынды саны 8 –ге бөлінсе, берілген сан да 8 –ге бөлінеді.
9- ға бөлінгіштік белгісі:  Цифрларының қосындысы 9-ға тең натурал сандар 9-ға бөлінеді.
10- ға бөлінгіштік белгісі: Жазылуы 0 цифрымен аяқталатын натурал сандар 10-ға бөлінеді.
11-ге бөлінгіштік белгісі: Санның 11-ге бөлінетінін білу үшін: ол санды оңнан солға қарай екі –екіден топтаймыз да 
қосындысын табамыз. Сонда берілген сан 11- ге бөлінсе, берілген санда 11-ге бөлінеді.
13- ке бөлінгіштік белгісі:  Берілген сан 13- ке бөлінетінін білу үшін: ол санды оңнан солға қарай үш – үштен топтаймыз да
тақ нөмірлі санды минуспен, ал жұп нөмірлі санды плюспен жазып, өрнектің мәнін табамыз. Егер өрнектің нәтижесі 13-ке 
бөлінсе, онда берілген сан да 13-ке бөлінеді. 
19- ға бөлінгіштік белгісі:  Сан 19- ға бөлінуі үшін ол санның ондықтары мен екі еселенген бірліктерінің қосындысы 19- ға
бөлінуі керек. 
25 – ке бөлінгіштік белгісі:  Сан 25- ке бөліну үшін, ол 00, 25, 50, 75, т.с.с. сандардың бірімен аяқталуы керек. 
33-ке , 99-ға бөлінгіштік белгісі:  Сан 33-ке, 99-ға бөліну үшін, оның цифрларын оңнан солға қарай екі орыннан бөлгенде 
шыққан қосындысы 33-ке, 99-ға бөлінуі кеерк. 
101-ге бөлінгіштік белгісі: Егер берілген санның, оңнан солға қарай есептегенде екі –екіден бөлінген цифрларының тақ 
орындағылардың қосындысы мен жұп орындағылардың қосындысын бірінен –бірін ажыратқанда айырма не 0-ге, не 101 –ге 
тең болса ол сан 101 –ге бөлінеді. 
Анықтама. а натурал саны в натурал санына бөлінеді, егер а=b*c теңдігі орындалатындай с натурал саны табылса.
 Сандар бөлінгіштігінің қасиеттері:
6.
1) Егер а  в және а>0 онда а≥в.
7.
2) Егер а  в және в  а, онда а=в.
8.
3) Егер а  в және в  с, онда а  с.
9.
4) Егер а  с және в  с, онда кез келген m және n натурал сандар үшін (ma+nв) c, егер ma> nв болса, 
       онда (ma-nв)  c.  
12.
5) Егер а  в және k≠0, онда ak  вk.
13.
6) Егер ak  вk және k≠0, онда а  в.
Кейбір  сандардың бөлінгіштік  белгілері.
1,3,7,9 цифрларымен аяқталатын сандарға бөлінгіштік  белгілерін қарастырайық. 19 санына бөлінгіштік белгісін тағайындау
үшін: берілген санның цифрларын қосынды түрінде жазамыз. Бірінші қосылғышқа берілген санның бірлігіне үнемі 2саны
көбейтіледі, ал екінші қосылғышы сол санның ондықтары болады. Мысалы: 347→7*2+34;
      Енді 19 санына бөлінетін сандарды тексерейік: егер қосынды 19-ға бөлінсе, берілген сан 19-ға бөлінеді.
19→ 9*2+1=19-19-ға бөлінеді.   76→6*2+7=19-19-ға бөлінеді.
175→5*2+17=27-19-ға бөлінеді.  418→8*2+41=57→7*2+5=19-ға бөлінеді.
76→9*2+8=26-19-ға бөлінеді.
29 санына бөлінгіштік белгісін тағайындау үшін бірінші қосылғышқа үнемі 3 саны көбейтіліп отырады.
29→9*3+2=29-29-ға бөлінеді.  87→7*3+8=29-29-ға бөлінеді.
319→9*3+31=58→8*3+5=29-29 санына бөлінеді
Дәл осылай 39; 49; 59; т.б. сандарға бөлінгіштік белгілерін қарастыруға болады.
     59 санына бөлінгіштігін тексереміз.
59→9*6+5=59-59-ға бөлінеді.  118→8*6+11=59-59-ға бөлінеді.
177→7*6+17=59-59-ға бөлінеді.  178→8*6+17=65-59-ға бөлінеді.
Келесі 1 мен аяқталатын санға (10m+1) санның бөлінгіштігі:
Теорема:  Егер (mb-a) саны (10m+b)-ге бөлінсе,онда(10а+1)-1 мен аяқталатын санға бөлінуін тексерейік:
     m=7; 71 санының бөлінгіштігін қарастырайық:
71→7*1-7=0-71 санына бөлінеді.
355→7*5-35=0-71 санына бөлінеді.
852→7*2-85=-71-71-ге бөлінед
242→7*2-24=-10-71-ге бөлінеді.
3 пен 7 мен аяқталған сандарға сандарға бөлінгіштік белгілерін дәл осылай қарастыруға болады. 7-ге бөлінгіштік белгілері:
    (10а+b) саны 7-ге бөліну үшін:(2b-а) саны 7-ге бөлінуі керек.
91→2*1-9=-7-7-ге бөлінеді.
119→2*9-11=7-7санына бөлінеді.
42→2*2-4=0-7-ге бөлінеді.
163→2*3-16=-10-7-ге бөлінбейді.
Қорытынды.
«Сандар бөлінгіштігі» тақырыбы математикада есептеу жұмысын жеңілдетуге, бөлінгіштік белгілерінің көмегімен сандар
сырына үңілуге, дәлелдеуге берілген есептерді шығаруға көмектеседі. Сандар бөлінгіштігі натурал сандармен шектелмейді.6
сыныпта сандар ұғымы теріс сандармен кеңейтілді.Осыған байланысты шығаратын, дәлелдейтін есептердің де саны артты.
Бұл   жұмыста   5   сыныпта   басталған   тақырып   әрықарай   жалғастырылды.Болашақта     жоғары   сыныптарда   «Сандар
бөлінгіштігі» тақырыбы әлі де зерттеліп, толықтырылады.   
*****
87

АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ,  ІЛЕ АУДАНЫ «Ю.А.ГАГАРИН АТЫНДАҒЫ №16 ОРТА МЕКТЕБІ 
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ШАҒЫН ОРТАЛЫҒЫМЕН» МКМ 
тарих пәні мұғалімі Бегенова Алена Николаевна
 
Тақырыбы  15.12.2016 ж
Қазақстан аумағында моңғолдардың шапқыншылығы.
Мақсаты
Оқушыларды Монғол империясының тарихымен таныстыру;
Шыңғысханның қазақ жеріне шапқыншылығы мен оның ауыр зардаптар ын 
көрсету;басқыншыларға қарсы халықтар күресі мен ұлыстардың құрылуы тура лы түсінік 
беру.
Жалпы мақсат
Тақырыпты  түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген 
қызығушылығын арттыру
Күтілетін нәтиже
Оқушылар Монғол империясының тарихын біледі, монғолдардың қазақ жеріне 
шапқыншылығы мен ауыр зардаптарын анықтайды.
7 модульдің 
қолданылуы
 “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін  бағалау және оқуды  бағалау”, “Сыни 
тұрғыдан ойлауға үйрету”,  “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.
Қолданылатын әдіс-
тәсілдер
Миға шабуыл, басқатырғыш, білім ағаш  Жигсо
Қолданылатын 
ресурстар
Флипчарт, маркерлер, тақта, стикерлер, схемалар
Ұйымдастыру кезеңі
Тренинг
«Екі жұлдыз, бір тілек» тренингін жасау 
арқылы оқушылардың жақсы көңіл – 
күйлерін, сыныптың ынтымақтастық 
атмосферасын қалыптастыру. Барлығы ортаға 
шығып шеңбер құру. Мен және оқушылар  өз 
ұсыныстарымыз бен тілектерімізді білдіргізу
Оқушылардың мұндағы мақсаты жақсы 
тілектер  арқылы өз жұптарын тауып, бір 
топ болып құралу. 
Сабақ кезеңдері
Тапсырма
Мұғалімнің іс-әрекеті
Білім 
Қызығушылықтарын
ояту
Миға шабуыл
5 мин 
Түсіну
Жаңа тақырып
15 мин
Жаңа тақырыпты оқушы айтып береді
Қолдану
Талдау 
Сұрақтарға жауап 
5 мин
Шыңғысханың өмір сұрген жылдары?
Моңғол хандығы құрылды?
Отырар опаты болған жыл?
Отырар қаласы моңғолдардан қорғанды?  Қазақстан мен Орта 
Азияны моңғолдар толық жаулап алған мерзім?
Талдау
Жигсо»  әдісі бойынша 
Өткен тақырыпты 
меңгеру және жаңа 
тақырыпты ашу 
мақсатында  барлық 
топқа тапсырма 10 мин
Пікірталас 1. «Шыңғысхан кім? Шыңғысханның адамзат 
тарихынан алатын орны қандай»
2. Шыңғысханың шапқыншылығы қазақ хандығын құрылуын 200 
жылға артқа жылжытты деген тұжырымбен  келісесіндерма
Жинақтау
 Кесте толтыру
Не білдім? Не білмеймін? Не білгім келеді?
Тест шешу
Бағалау
Өзін-өзі бағалау (2 мин)
Бағдарша, бағалау 
парақшалары
Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату
Рефлексия 
Стикерлерді толтыру
Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну Білім ағашына ілу.
Қызылорда облысы, Сырдария ауданы, Қалжан ахун ауылы 
 №126 орта мектебінің БӘД пәнінің мұғалімі   Бөдеев Мұрат
  Сабақ жоспары: 11 сынып          
 Сабақтың тақырыбы: Т-8, С- 16 жаппай жою қаруларынан халықты, әскерді қорғау, қауіпсіздігін қамтамассыз ету. 
Мақсаты:  ұжымдық және жеке қорғаныс құралдарын қолдануды үрету. 
Көрнекілігі: Плакаттар,стенділер,противогаз, тұмылдырық. 
Кіріспе бөлім.  Командир сыныпты екі қатарға сапқа тұрғызып, баяндау жасайды. Оқушылармен сәлемдесіп, сыртқы 
бейнелері тексеріледі. Сынып бөлмесіне кіреді. 
Негізгі бөлім. Жалпы жою қарулары ядролық, химиялық, биологиялық қарулардың әсерінен ұжымдық және жеке қорғану 
құралдарын пайдаланып қорғанады. Ұжымдыққа пана жай, радиациялық паналар жатады. Радиациялық паналар ядролық 
қару факторларынан қорғайды, пана жай жаппай жою қаруларының барлық түрінен қорғайды. Пана жайлар жеке ғимарат 
ретінде немесе құрылыс астында салынады. Екі есігі болады: 1- ші кіру – шығу, 2- ші авариялық есік. 1- ші есікті сыртынан 
жабылып қалғанда авариялық қолдалынады. Пана жай тәртіп сақшылары, медициналық, азық – түлік және су қоймасы, 
әжетхана, автономды электор жабдықтау бөлмесі, ауа тазартатын бөлме, отыру залдарынан тұрады. Ауылдық жерде 
88

погребтердің қорғанысы күшейтіліп қолалынады. 
  Жеке қорғану құралдарының орынды уақытымен пайдалану химиялық, биологиялық, ядролық жарылыстың зиянды 
әсерінен сақтайды. 
 Жеке қорғану құралдарына газ тұмылдырық, Р-2 тұмылдырығы, жалпы әскери кешенді қорғану киімі, жалпы әскери 
қорғаныш  толымы, қорғаушы киім және қорғаныш әйнегі жатады. 
   Жалпы әскери газ тұмылдырық сарбаз көзін, бетін қорғайды және ұрысты табысты жүргізуді қамтамассыз етеді. 
Жалпы әскери қорғаушы толымы газ тұмылдырықпен бірге, қорғаныш плащ, қорғаныш шұлық, қорғаныш қолғаптан 
тұрады. Жорықтық, дайын, ұрыстық қалыпта алып жүреді. 
  Қорытынды бөлім. 
  Өткен тақырыпты пысықтау, белсенді қатысқан оқушыларды бағалау. 
Үйге тапсырма беру. 
Қоштасу. 
*****
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ СОВРЕМЕННЫХ  ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ  
В ПРЕПОДАВАНИИ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ
Ақтөбе облысы, Байғанин ауданы, Байғанин орта мектебінің 
орыс тілі мен әдебиеті пәндерінің мұғалімі
Бли Марфуга Қыдырқызы
 
Поиск  ответов не только на вопросы "чему учить?", "зачем учить?", "как учить?", но и на вопрос "как учить результативно?"
привели ученых  и практиков  к  попытке  "технологизировать"  учебный  процесс,  т.е.  превратить обучение   в своего  рода
производственно-технологический   процесс   с   гарантированным   результатом,   и   в   связи   с   этим   в   педагогике   появилось
направление - педагогические технологии.
Технология – это совокупность приемов, применяемых в каком-либо деле, мастерстве, искусстве.
Педагогическая технология есть продуманная во всех деталях модель совместной учебной и педагогической деятельности
по проектированию, организации и проведению учебного процесса с безусловным обеспечением комфортных условий для
учащихся и учителя.
К современным педагогическим технологиям относятся:
Личностно-ориентированные технологии обучения
Технология разноуровневого  обучения
Технология обучения как учебного исследования
Технология обучения в сотрудничестве
Технология эвристического обучения
Метод проектов
Развивающее обучение - РО (Л.В. Занков, В.В. Давыдов, Д. Б. Эльконин),
Преподавание литературы как искусства и как человекоформирующего предмета (Е.Н. Ильин),
Предметно-ориентированные технологии обучения
Технология постановки цели
Технология полного усвоения (по материалам М. В. Кларина)
Технология педагогического процесса по С. Д. Шевченко
Технология концентрированного обучения
Модульное обучение.
Информационные технологии.
ИКТ
Технологии дистанционного обучения
Технологии оценивания  достижений учащихся
Технология "Портфолио"
Безотметочное обучение
Рейтинговые технологии
Интерактивные технологии
Технология «Развитие критического мышления через чтение и письмо»
Технология проведения дискуссий
Технология «Дебаты»
г.   Тренинговые технологии
Расскажу о технологиях, элементы   которых   необходимо, на мой взгляд,     применять в преподавании русского языка и
литературы.
Технология разноуровневого  обучения
Современное информационное общество предъявляет к школьникам  высокие требования в отношении усвоения учебного
материала,  в связи с чем резко возрастают перегрузки учащихся и снижается мотивация учения.
Данная проблема в технологии разноуровневого обучения решается введением так называемого базового уровня:   одним
ученикам   дают меньший объем материала, а другим больший, а за счет того, что, предлагая учащимся одинаковый его
объем, учитель ориентирует их на различные уровни требований к его усвоению.
При этом обязательно овладение всеми учениками общим базовым уровнем подготовки.
Эта  технология  воплощают гуманистические идеи в педагогике, психологии и методике, так как  ребенок рассматривается
как уникальная личность, которая стремится к максимальной реализации своих качеств, открыта для понимания смысла
деятельности и восприятия нового опыта, способна осознавать жизненные явления и процессы и ответственно выбирать
правильное  решение  в различных ситуациях.
89

Технология обучения в сотрудничестве, обучение в малых группах относится к технологиям гуманистического направления
в педагогике. Основная идея этой технологии - создать условия для активной совместной учебной деятельности учащихся в
разных   учебных   ситуациях.   Ученики   разные   -   одни   быстро   «схватывают»   все   объяснения   учителя,   легко   овладевают
лексическим   материалом,   коммуникативными   умениями,   другим   требуется   не   только   значительно   больше   времени   на
осмысление   материала,   но   и   дополнительные   примеры,   разъяснения.   Такие   ребята,   как   правило,   стесняются   задавать
вопросы  при  всем  классе,   а  подчас   просто  и  не  осознают,   что  конкретно  они не  понимают,  не  могут   сформулировать
правильно вопрос. Если в таких случаях объединить ребят в небольшие группы (по 3-4 человека) и дать им ОДНО общее
задание, оговорив роль каждого ученика группы в выполнении ЭТОГО задания, то возникает ситуация, в которой каждый
отвечает не только за результат своей работы (что часто оставляет его равнодушным), но и, что особенно важно, за результат
всей группы. Поэтому слабые ученики стараются выяснить у сильных все непонятые ими вопросы, а сильные ученики
заинтересованы в том, чтобы все члены группы, в первую очередь, слабый ученик досконально разобрались в материале, а
заодно и сильный ученик  имеет возможность проверить собственное  понимание  вопроса,  дойти до самой сути.  Таким
образом, совместными усилиями ликвидируются пробелы. Это общая идея обучения в сотрудничестве. Представьте себе,
что вы знакомите ребят с новым грамматическим материалом. Времени на объяснение отводится не так уж много. При этом
очень важно, чтобы новое грамматическое явление было осмыслено правильно, ибо от этого во многом зависит дальнейшее
овладение   навыком.   Значит   необходимо   организовать   практику   по   формированию   ориентировочной   основы   действий
(ООД).   Такая   практика,   устная   или   письменная,   требуется   каждому   ученику   группы.   Если   ребята   будут   работать
фронтально, то слабые ученики рискуют так и не понять, почему нужно выполнять задания так, а не иначе. Если работа
будет организована индивидуально, то тем более слабые ученики не смогут самостоятельно разобраться в новом материале.
В малых же  группах,  организуемых так, чтобы в каждой группе, состоящей из 3-4 человек,  обязательно был сильный
ученик, средний и слабый, при выполнении одного задания на группу, учащиеся ставятся заведомо в такие условия, при
которых успех или неуспех одного отражается на результатах всей группы. Оценка за выполнение этого общего задания
ставится также одна на группу. Это не обязательно отметка (в баллах). Это могут быть разные виды поощрения, оценки
деятельности группы.
Следует отметить, что недостаточно сформировать группы и дать им соответствующее задание. Суть как раз и состоит в
том,   чтобы  учащийся  захотел   сам   приобретать   знания.   Как     гласит     известное   изречение   мудрецов:   "Я   могу  подвести
верблюда   к   водопою,   но   не   могу   заставить   его   напиться!"   Поэтому   проблема   мотивации   самостоятельной   учебной
деятельности учащихся не менее, а может быть и более важна, чем способ организации, условия и методика работы над
заданием. Но совместная работа как раз и дает прекрасный стимул для познавательной деятельности, для коммуникации,
поскольку в этом случае всегда можно рассчитывать на помощь со стороны товарищей. Учитель может уделить значительно
больше внимания отдельным ученикам, поскольку все заняты делом.
         Педагогические мастерские.
Мастерская – необычная форма проведения урока – получила развитие в практике французских педагогов, представителей
группы нового образования (П.Ланжевен, Анри Валлон, Жан Пиаже и др.).
Сущность рассматриваемой технологии заключается в том, что в атмосфере уникальным образом организованного учебного
процесса ученики сами добывают и осмысливают знания по предмету.
При традиционной организации процесса обучения источником знания всегда является только учитель.
В   мастерской   создаются   условия   для   самостоятельного   выдвижения   учащимися   идеи,   дальнейшее   развитие   которой
происходит как в индивидуальной, так и в групповой и коллективной работе.
В процессе совместного обдумывания проблемы возможен переход обучения на новый качественный уровень, что ведет к
новому видению проблемы.
Принципы построения педагогической мастерской заключаются в том, что мастер (учитель) создает атмосферу открытости,
доброжелательности, сотворчества и общения; включает эмоциональную сферу ребенка, обращается к его чувствам, будит
личную заинтересованность ученика в изучении проблемы (темы); работая вместе с учениками, мастер равен ученику в
поиске знания; мастер не торопится отвечать на вопросы; необходимую информацию он подает малыми дозами, обнаружив
потребность в ней у ребят.
Официальное   оценивание   работы   ученика   (не   хвалят,   не   ругают,   не   выставляют   отметок   в   журнал)   исключается,   но
социализация, представление работы всему классу дает возможность самому ученику оценить ее достоинства, изменить или
исправить. Одной из особенностей работы мастерской является то, что учитель как оратор, рассказчик, разъяснитель нужен
ученикам лишь тогда, когда самостоятельный поиск не завершается открытием. Однако открытия непременно ждут ученика
в   мастерской.   Сверяя     свои   старые   знания   по  какой-то   проблеме   с   новым   знанием,   которое   он   «добыл»  сам,   ребенок
раскрывается, начинает верить в свои возможности. И это главное.
Компьютерные технологии.
Использование компьютерных технологий в современной школе в условиях всеобщей компьютеризации является важной и
неотъемлемой частью образовательного процесса. Разнообразные интересы школьников уже не могут быть удовлетворены
лишь   материалами   традиционного   учебника   и   словом   учителя.   Интернет-ресурсы   представляют   обширные   материалы,
целесообразные для изучения литературного произведения, и как источник накопления литературных знаний (своеобразная
энциклопедия),   и   как   средство,   позволяющее   осуществить   литературное   развитие   учащегося   (литературные   проекты,
гостевые книги, сайты).
Одним  из преимуществ использования новых информационных технологий является переакцентирование  с  вербальных
методов   обучения   на   методы   поисковой   и   творческой   деятельности.   Использование   образовательной   информации,
размещенной на дисках, не является заменой учебникам или его новым вариантом. Оно создает основу для организации
самостоятельной деятельности учащихся по анализу и обобщению материала при широком использовании индивидуальных
и   групповых   форм   организации   учебного   процесса.   Использование   образовательной   медиатеки   позволяет   представить
обширный   и   самый   разнообразный   материал,   выбрать   последовательность   знакомства   с   предлагаемой   информацией   и
степень глубины этого знакомства, “извлечь” любой материал и использовать его в самостоятельных работах учащихся,
озвучить любой текст.
Информационные технологии можно использовать для всех типов уроков:
90

•
изучение новых знаний и формирование новых умений;
•
практического применения знаний, умений;
•
обобщения и систематизации изученного;
•
контроля и коррекции знаний, умений;
•
комбинированные (смешанные).
На   всех   этапах   уроков   русского   языка   и   литературы   можно   использовать   такой   инструмент   исследования   (в   качестве
источника   дополнительной  информации  по  предмету,   способа   самоорганизации   труда   и  самообразования,   возможности
реализации личностно-ориентированного подхода в образовании), как электронная домашняя работа, презентации, тесты.
И, в заключение, к несомненным достоинствам такой формы проведения занятий можно отнести: стимулирование интереса
к изучаемому предмету с помощью информационных технологий;
•
исследовательский характер;
•
развитие навыков коллективной работы;
•
сотрудничество между учащимися и учителями.
Технология проблемного обучения – форма организации учебно-воспитательного процесса с помощью  проблемных задач и
проблемных  ситуаций,   которые   придают   обучению   поисковый,   исследовательский   и  интерактивный   характер.   Методом
проблемного обучения является проблемная задача или ситуация, требующая актуализации универсальных (общеучебных)
знаний.   Данную   технологию   чаще   всего   я   использую   при   объяснении   новой   темы.   Постановка   проблемы   –   это   этап
формулирования   темы   или   вопроса   для   исследования.   Специфика   нашего   предмета   заключается   в   том,   что   в
художественном произведении всегда уже есть проблема, поставленная автором. И задача учителя – уловить те «сигналы»,
которые автор и его произведение посылает учителю.  На практике одной из важнейших задач учителя является системная
подготовительная работа  по формированию навыков самостоятельной работы,  анализу,  синтезу информации,  выработке
приемов и достижению обратной связи. Большое значение в вопросах активизации имеет формулирование темы. Из опыта
знаю,   что   проблемное   и  броское   название   устраняет   однообразие   стиля   урока,   повышает   интерес   учащихся   («Зачем   и
почему Обломов лежит на диване?», «После бала» - это рассказ о жестокости или о любви?» и др.). Результат использования
проблемного обучения: повышение мотивации, углубление   уровня понимания,   формирование учебно-познавательной и
информационной компетентности.
Для того, чтобы понять ученика, его взгляды, точку зрения, обязательны короткие письменные работы, экспресс-опросы
(ответы)   и   их   глубокий   анализ.   В   ходе   изучения   и   анализа   произведения   сильным   ученикам   даются   задания
исследовательского характера:
•
- проанализировать, как в рассказе передается течение времени;
•
- сопоставить звуки и краски;
•
-выдвинуть гипотезу и предположить, какова роль молодых людей в раскрытии основной мысли рассказа?
Развитие критического мышления через чтение и письмо — педагогическая технология, позволяющая ориентироваться на
внутреннюю   мотивацию   учащихся,   более   устойчивую,   нежели   внешнюю.   Эффективное   чтение   -   сложный   процесс
активного восприятия и критического осмысления информации с целью включения в собственный контекст. Рефлексивное
письмо подразумевает отражение на бумаге активного процесса восприятия информации: учащийся фиксирует не поток
информации, а те идеи, которые он так или иначе выделил для себя. Развитие критического мышления через чтение и
письмо   (РКМЧП)   понимается   как   рефлексивная   деятельность   в   обучении,   основывающаяся   на   глубокой   проработке
информации в сопряжении с личным опытом.
В основе технологии РКМЧП - модель, состоящая из трех фаз:
•
вызов,
•
смысловая стадия,
•
рефлексия
Вызов предполагает обращение учащегося к собственным знаниям, опыту и умениям. Он формулирует для себя вопросы, на
которые впоследствии желает получить ответ, ставит цели, независимые от целей его группы.
Смысловая   стадия   предполагает   реализация   учащимися   целей,   заявленных   на   стадии   вызова   за   счет   материала,
воспринимаемого с интересом. На фазе рефлексии учащиеся анализируют выполнение поставленных задач и достижение
заявленных целей.
Технология проектного обучения: детям на уроках литературы предлагается создать презентацию на определенную тему.
Ученики, опираясь на помощь учителя, намечают план работы, осуществляют подбор материалов, создают презентацию и
представляют   ее   на   уроке.   Часто   темы   таких   презентаций   позволяют   осуществить   принцип   интеграции   предметов
(презентация учеников 9 класса по теме «Искусство серебряного века» использована как на уроках литературы, так и на
уроках музыки). Для проведения школьных праздников создаём тематические презентации.
Одной из традиционных остаётся  игровая технология. Игровая форма занятий создается при помощи игровых приемов и
ситуаций, которые  выступают как средство активизации и интенсификации учебной деятельности. Педагогическая игра
обладает существенным  признаком  – четко поставленной целью обучения и соответствующим  ей результатом, которые
могут   быть   обоснованы,   выделены   в   явном   виде   и   характеризуются   учебно-познавательной   направленностью.   Игровая
форма   занятий   создается   при   помощи  игровых   приемов   и   ситуаций,   которые   выступают   как   средство   побуждения,
стимулирования учащихся к учебной деятельности. Игровая технология обладает огромными возможностями. Игра сама
организует обучение. Но играть всерьез непросто. Вначале может возникнуть множество проблем: как играть, чтобы не
сорвать урок? Как себя вести? Как захотеть играть? Во что играть? Любая игра будет во много раз эффективнее, если играть
открыто, то есть обсудить с детьми, зачем  проводится игра,  почему правила таковы, можно ли игру усложнитъ, изменить,
улучшить и т. д. Нередко такое  обсуждение приносит больше пользы, чем сама игра, развивая творческие способности и
мышление ребенка и, кроме того, закладывая фундамент игровой культуры.
 Здоровьесберегающие  технологии
Русский язык и литература – серьёзные и сложные предметы. На этих уроках учащимся приходится много писать, а потому
учитель-словесник должен уделять особое внимание здоровьесберегающим технологиям.
91

Большое   значение   имеет   организация   урока.   Учитель   строит   урок   в   соответствии   с   динамикой   внимания   учащихся,
учитывает   время   для   каждого   задания,   чередует   виды   работ.   Так,   например,   во   время   объяснительного   диктанта
целесообразно не только объяснять орфограммы, пунктограммы, но и провести морфемный, фонетический, лексический
разборы.
Во избежание усталости учащихся необходимо чередовать виды работ: самостоятельная работа, работа с учебником (устно и
письменно),  творческие  задания  –  необходимый  элемент  на  каждом  уроке.  Они  способствуют  развитию  мыслительных
операций памяти и одновременно отдыху ребят.
Индивидуальное дозирование объёма учебной нагрузки и рациональное распределение её во времени достигается благодаря
применению   гибких  вариативных   форм   построения   системы   учебного   процесса.   Использование   на   уроках   литературы
разноуровневых заданий также способствует сохранению здоровья учащихся.
Различные   тестовые   задания   с   выбором   ответа,   с   открытым   ответом;   задания   на   перегруппировку;   на   распознавание
ошибок, на поиск ошибок позволяет избежать монотонности на уроке.
Чтобы не было перегрузки учащихся, необходимо строго соблюдать объём всех видов диктантов, тестов для изложений, а
контрольные и зачётные работы проводить строго по календарно-тематическому планированию.
На каждом уроке в любом классе необходимо в течение урока проводить физкультминутки (2-3 раза), делать игровые  паузы,
зрительную гимнастику  и, конечно,  эмоциональную  разгрузку (2-3 минуты).
Учитель должен стремиться вызывать положительное  отношение  к предмету.  Доброжелательный и эмоциональный тон
педагога – важный момент здоровьесберегающих технологий.
Любой учитель ищет свои пути, с годами вырабатывает и использует приемы активизации мыслительной деятельности на
уроках. У каждого учителя есть право на творчество, есть своя методическая копилка.
 Список   литературы:
1.И.В.Никишина.   Инновационные   педагогические   технологии   и   организация   учебно-воспитательного   и   методического
процессов в школе.
Издательство «Учитель», Волгоград, 2008.
2.В.Н..Рыжова.   Дифференциация   обучения  как   важный  фактор  развития  познавательных  интересов  школьника.   Журнал
«Завуч» №8,2003.
3.И.К.Шаламов. Мотивационное программно-целевое управление: теория, технология, практика. Барнаул, 2002.
4.В.А. Бахвалов. Методики и технологии образования. Рига,1997.
*****
Атырау қаласы Жапақ Қаражігітов атындағы мектеп-лицей  
музыка пәні мұғалімі Саркулова Күміс Сисеновна 
Сабақтың тақырыбы:  «Өнерін өнеге еткен Нұрғиса Тілендиев»6 – сынып
Сабақтың мақсаты: а) Оқушылардың  музыкалық  мәдениетін  қалыптастыру,
Нұрғиса  туралы, оның әндері мен күйлері, оркестрі  туралы мәлімет  беріп, музыкалық  білімдерін  жетілдіру;
 ә) Оқушылардың халық әні  мен күйлеріне  деген  қызығушылықтарын арттыру, өнер  адамдарына құрметпен қарауға  
тәрбиелеу;
б) Терең  мазмұнды қазақ  әндері мен музыкалық  шығармаларды тыңдай  отырып, талдау, тіл  байлықтарын  дамыту, 
музыкалық 
сауаттарын  ашу;
Сабақтың әдісі: Пікірлесу, ой  бөлісу, топтастыру
Сабақтың көрнекілігі: Н.Тілендиевтің суреті, «Аңыз  адам»
журналы – Н.Тілендиев,  үнтаспасы  және  бейне  жазбасы,баян,
оқулық.
Сабақтың жүру барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй  тапсырмасын  сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ. «Асыл  әжем»  әнін  орындалып  тұрады.
(сабақтың  басталуы)  
Әнді  тыңдаған  оқушылар  қандай  ән  және  кімнің  әні
екендігін  айтады. Сонымен  бірге  суреттегі  композитордың
кім  екенін  анықтайды.
Ендеше  бүгінгі  біздің  сабағымыздың  тақырыбы:
«Өнерін өнеге еткен Нұрғиса Тілендиев»
Нұрғиса  Тілендиев (1925 – 1998)
композитор, дирижер, домбырашы. Алматы  облысы  Іле  ауданында  дүниеге  келген. Қазақстанның  халық  әртісі. 
Оркестрге  арналған  «Ата  толғауы», «Алтын  дән», «Махамбет», «Арман», «Аққу» т.б  поэмалары мен  «Халық  қуанышы»,
«Қайрат», «Жеңіс  салтанаты»  атты  увертюралары  бар. 400-ден  астам  әндер  мен  романстардың  авторы. 50-ден  астам  
драма  спектакльдерге, 19 көркем  фильмге, 17 мульфильмге,  14 деректі  хроникалық  фильмге  музыка  жазған. Осындай  
өнер  мен  мәдениетке  сіңірген  еңбегі  үшін  «Халық  қаһарманы»  атағына  ие  болған. Н.Тілендиевтің  «Сарыжайлау», 
«Алатау», «Өз  елім», «Құстар  әні», «Куә  бол» т.б  көптеген  әндері  халыққа  кеңінен  танымал.
Табиғат  туралы  суреттер бойынша  Н.Тілендиевтің  әндерін  тауып, топтарға  бөлу;
12.
«Алатау»;  «Сарыжайлау»;  «Туған  ел» - әндері  екенін  тауып, үзінді  орындады.   
13.
Топтық  жұмыс                                                                           
І – топ: «Нұрғиса  туралы  не  білесіз?»
ІІ – топ: «Нұрғиса – күйші»     («Отырар – сазы» туралы  мәлімет, бейнежазбадан  үзінді)
ІІІ – топ: «Нұрғиса – композитор»   ( Әндері  туралы «Екі  жақты  күнделік»)  
92

«Екі  жақты  күнделік»
Әннен  үзінді 
“Біз – Отанның  ұланымыз”
Өз  пікірі
10.
Туған  жердің  бөбегіміз,
      Туған  жердің  өлеңіміз.
      Өмірге  еркелеп,
      Көңілді  өлкеде,
      Қараймыз  келер  күнге  туған ел!
                 Қайырмасы:
       Отанның  ұланы – біз  жаңа  ел,
       Жолымыз  тұр  әне  нұрқия  бел
       Өзіңді  жырлаймыз  туған  ел!
Ал  енді  мына  суреттерден  кино  мен  мультфильмдердің  аттарын  тауып  көрейік.
Нұрғисаның  кинофильмдермен  мульфильмдерге  жазған музыкасы
«Қыз  Жібек»,  «Менің  атым  Қожа»,  «Ақсақ
құлан»,  «Қарлығаштың  құйрығы  неге  айыр»;
Нұрғисаның  бүгінгі  өмірдегі  орны «Құстар  әні»
киносынан  үзіндіні  бейнетаспадан  жіберу.      
ІV. Бекіту.“Бүгінгі  сабақтан  қандай  мағлұмат
алдыңыз?” 
*****
93

Исмагулова Л.В. 
учитель  начальных классов I категория 2 уровень 
школа – лицей №16 им.Ж.Каражигитова  г.Атырау.
                                          
                                             Математика    1 класс

жүктеу/скачать 9,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: