ашылу (лат. – lex divina)
заңдарын (аяндар арқылы) берді, адам, өз
кезегінде, адами заңдарды солармен өне бойы салыстырып отыруға
тиіс.
Ф.Аквинский қоршаған ортаны
танып білу барысында адамның өзі
қол жеткізе алатын
білім шындықтарының алдында Құдайдан түскен
аяндардағы
сенім шындықтарының басым екеніне сендіре отырып,
бұл іргелі қағиданы адамның қоршаған дүниені танып білуінің тұтас
үдерісіне таратады.
Бұл қағидаларды ұлы ойшыл қалай негіздейді? Адам – кемеліне
келмеген тіршілік иесі, оның кемшілік-міндері де көп, адасып-шатасуға
бейім. Сондықтан бір уақыт ол Библияға (Қасиетті құжатқа) жүгініп,
өзінің қолы жеткен білімдерін Ашылу (аян) шындықтарымен салысты-
рып отыруға тиіс. Егер олар бір-бірлеріне қайшы келсе, онда – адамның
адасқаны деп біліңіз.
Ф.Аквинскийдің бұл қағидаларында үлкен мағына бар. Қазіргі за-
ман тілімен айтқанда, бұл жерде
ғылымның дамуына
адамгершілік тұрғысынан
бақылау жасау туралы сөз болып отыр. Адам,
өкінішке қарай, әлі күнге дейін ғылым жетістіктерін бірінші кезек-
те соғыс қаруларын жетілдіру мақсатында пайдаланады. Ал қазір біз
термоядролық ақырзаманда адамзаттың өзін-өзі өлтіруі мүмкін шек-
терге тым жақын тұрмыз. Көріп отырғанымыздай, Ф.Аквинскийдің
ойлары бүгінгі күні де өзектілігін жоймаған екен.
Айтылғандарды қорытындылай келе, Ф.Аквинский шығарма-
шылығының әлемдік мәдениет тарихында елеулі де өшпес із
қалдырғанын ерекше атап айтуға тиіспіз. Оның жарқын ойлары, таза
83
логикасы, өмірге құштарлығы, Құдай мен адамға деген сүйіспеншілігі
әлі де қазіргі заман адамдарының рухани өмірлеріне, олардың филосо-
фиялық сипаттарына шабытты серпін беретін үлгі болып қала береді.
