Қазақстан тарихы кафедрасы

72 
Қазақ халқы, ҽсіресе ҧлт зиялылары Ақпан революциясының ең 
басынан бастап патша ҿкіметінің қҧлатылуын қҧптады жҽне Уақытша 
ҥкіметке, оның комиссарлары мен жергілікті органдарына барынша 
қолдау кҿрсетті. Бҧған Уақытша ҥкіметтің тыл жҧмыстарындағы 
«бҧратаналарды» босату жҿніндегі кейбір шаралары да себепші болды. 
1917 жылғы 14 наурызда «бҧратаналарды» тыл жҧмысына алу 
тоқтатылды, ал бір айдан кейін оларды босату туралы шешім 
қабылданды. Ақпан революциясынан кейінгі алғашқы кҥндердің ҿзінде 
«Қазақ» газеті Ҽ.Бҿкейханов, М.Дулатов, М.Есболов бастаған 15 қазақ 
зиялыларының жҽне Батыс майдандағы Земство одағы комитетінің 
жанындағы Бҧратаналар бҿлімінде жҧмыс істеген кҿптеген кҿрнекті 
қазақтардың Қазақстанның 25 орталығына жҽне қазақтар арасында 
белгілі жекелеген тҧлғаларға Минскіден жолдаған жеделхатын 
жариялады. Онда қазақтар Уақытша ҥкіметті қолдауға, елде 
демократиялық республика орнатуға қол жеткізу жҽне Ресей 
қҧрамындағы ҧлттық автономия қҧру ҥшін кҥресуге Қҧрылтай 
жиналысына дайындалуға шақырды. Оның артында бірлікке шақыру 
жатты. 1917 жылғы Ақпаннан кейінгі ҧлттық зиялылардың бҧл 
кҿзқарасын «Алаш» қозғалысының басқа бір жетекшісі А.Байтҧрсынов 
та қуаттайды. Революциядан кейінгі алғашқы кҥндерде-ақ «Қазақ» 
газетінің жҽне ҧлттық зиялылардың мҧрындық болуымен облыстық, 
уездік жҽне болыстық қазақ комитеттері қҧрыла бастады. 
Қазақ зиялылары елдегі жағдайды ескеріп, жалпықазақтық съезд 
ҿткізуді жылдамдатуға шешім қабылдады. Қазақстанның барлық 
облыстарынан дерлік ҿкілдер қатысқан бірінші жалпықазақтық сьезд 
Орынбор қаласында 1917 ж. 21-26 шілдеде ҿтті. Кҥн тҽртібінде 14 
мҽселе болды. Басты мҽселе - қазақ автономиясы жҽне саяси партия 
туралы мҽселе еді. Съезде қазақ ҧлттық «Алаш» партиясын қҧру туралы 
шешім қабылданды.

жүктеу/скачать 1,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: