ҚазақТЫҢ 1001 ертегісі қазақ хақының халық ертегілер топтамасы

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              298 bet 

Бұл сез шын ықылас, берік серті еді. Қарт әкені ешкімге сездірмей, жасырып сақтау, тамақ, киімінің бабын 

тауып күту күн асқан сайын қиындай түседі. Ай өтеді, жыл өтеді. Бір күндері озбыр хан тағы да обығады. 

Ол Кердала деген шөлде, Құлантау деген таудың үнгірінде ат басындай кесек алтын бар деген лақап сөзді 

естиді.  Содан  кейін  жаны  тыныштық  таппайды.  Сол  Кердалаға  барып,  Кұлантаудағы  кесек  алтынды 

алмақ болып аттанады. 

 

Айлар етіп, жылға жақындағанда Кердала жазығының шетіне ілігеді. Шілде. Кұмды боран. Сусыз шол. 

Ат болдырады, азық тау- сылады. Адамдар мен мал шөлден қырыла бастайды. Қанша құдық қазғанмен, 

ауыз  шаюға  су  шықпайды.  Қалың  топ  қойша  маңырап,  қозыдай  шулайды.  Жер  қайысқан  қалың  кол 

ажалдың ауызына түскен ақ қайрандай топырлап, жер соғады. 

 

—                  Балам,  бұл  неғылған  шу,  кандай  заман  болды?—  деп  сұрайды  Тобышақ  қарт  сандықтың 

ауызындағы кұлыптың тесігінен сығалап, сыбырлай сөйлеп, Толарсақтың қасына келгенін сезген соң. 

 

—         Әке, апат болды. Кердаланың шөлінен адам да, мал да сусап қырылып жатыр. Қазған құдықтан да 

су шықпайды. Алып келе жатқан ауыз су таусылды. 

 

—         Саспа, балам! Қайратынды жина, менің айтқанымды тында. Қосыңа бар да, барлық сиырды босатып 

жібер, соңынан ере бер. Сиыр шұбап барып, бір жерге тоқтайды. Мұрындарын шүйіріп, кездерін алартады 

да, жерді иіскелеп жата-жата кетеді. Сол жерді казсаң, су шығады. 

 

Толарсақ әкесінің сөзін ұғып алады да, сандықты ашып, ең соңғы бір кұты суды қасына қояды. 

 

—         Шөл басып жата беріңіз. 

 

—         Балам, жер қазасың, шөлдейсің, суды өзің ала кет. Ең болмаса тына-тына жұтып, сусынынды 

қандырып ал,— деген әке сөзіне: 

 

—         Мен суды өзім қазып шығарып ішем ғой, әке,— дейді де, санарға аттанады. Батар күннің астындағы 

қызғылт-қоныр  көлеңкеге  қарай  шұбаған  сиыр  бір  шоғыр  кұм  сағыздыңтүбін  иіскеп,  өкірігі-  бақырып 

үйіріледі де қалады. 

 

Толарсақ сол жерден құдық қазады. Суы мол, тастай суык әрі тұщы. Елдің де, малдың да шөлі қанады. 

Ата сыйлап, оның ақылын тыңдаған бала мал мен жанды ажалдан құтқарады. 

 

Кердалада  сусындап,  күйленіп  алған  хан  қосыны  Құлантауға  жетеді.  Обығып  келген  озбыр  хан  ат 

басындай алтынды кесегімен құшақтағанша асығады. Үңгірдің ауызына келеді. Ауызы тар, іш жағы кең, 

түбі терең, үңірейген караңғы үңгір тасты да талғамай жұта салатын аждаһаның көмейі секілді. 

 

Ханнын әмірі бойынша он жігітті ертіп, үңгірді бойлап Шомбал кетеді. Біраздан соң дауыс та, сыбыс та 

естілмейді. Тағы он адам, одан кейін он алты адам кетеді. Бірақ ешкім қайтпайды. Хан адамдарды арты-

артынан айдап жібере береді, жібере береді. Үңгірге кіргендердін бірде-бірі қайта оралмайды. 

 

—         Балам, бұл неғылған шу, қандай заман болды?— деп, тағы да сыбырлап сұрайды Тобышак сандық 

ішінде жатып. 

 

—         Әке, апатқа ұшырадық. Құлантаудың үңгіріне кірген адамдар әлі қайтпай жатыр. Кезек маған да 

таяп қалды. Сіздің тамағыңызды сайлап берейін деп келдім. Кім біледі, мені қайта көре аласыз ба, жоқ па, 

тойып алыңыз,— дейді де, Толарсақ әкесіне жылы- жұмсақ ұсынады. 

 

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              299 bet 

—       Балам,— дейді сонда Тобышак,— саспа! Мені тыңда. Тілімді алсаң — өлмейсің. Ол үңғірдің түбі 

терең әрі қараңғы. Іші толған кісі жейтін құмырсқа. Олардың үлкендігі иттей. Барған адамдарды солар 

жеп  жатыр.  Сен  ер-тұрманынды,  киім-кешегінді  қара  маймен  майлап  ал.  Оның  иісіне  құмырсқалар 

жоламайды.  Астыңа  қулық  құлындаған  құлынды  бие  мін.  Құлынын  үңгірдің  аузына  байлап  кет.  Ат 

басындай алтын өзінің жарығымен көрініп тұрады. Соны ал да, биенің басын бос қой да, тебіне бер. Бие 

сені адастырмайды. Тұп-тура өзінің кұлыны тұрған жерге алып келеді. 

 

Әке сөзін ұғып алады да, Толарсақ Құлантаудың үңгіріне кетуге ыңғайланады. 

 

—       Ал, мен кетейін, әке!.. 

 

—                  Жолын болсын, балам! Мына тамақтан бір күндік азық ала кет. 

 

—       Жоқ, әке. Мен азық алмаймын, сіз жеңіз. Карныңыз ашып қалмасын.  «Қарт адамның арқауы — 

азық» деуші еді әжем. 

 

—       Алтынды алмай, оралмайсың!— деп бұйырады Каһһар хан. 

 

Толарсақ  әкесінің  айтқаны  бойынша  әзірленеді  де,  үңгірге  беттейді.  Жиналған  топыр  үңгірге  кірген 

адамдардың  қайтып  келуінен  күдер  үзсе  де:  «Кешегі  көзіміз  көрген  Төбышақтың  жалғызы  еді,  тоса 

тұрайық, тілеуін тілейік»,— деп, Толарсақты тосады. 

 

Кұн бата үңгірдің ауызыңда байлаулы тұрған құлын ышқына кісінеп жібереді. Сол кезде үңгірдің түбінен 

биенің кісінеген дауысы естіледі. Жұрт қуанысып, үміттене бастайды. Әлден уақытта үнгірден Толарсақ 

аман-есен шыға келеді де, алдындағы ат басындай алтынды Қаһһар ханның алдына тастай салады. Хан 

ес-тұсы шыға алтынды құшақтап ботадай боздайды. 

 

—       Уа, менің ең сүйікті батырым! Елді, малды шөлден құтқардың, өлімнен арашаладың. Ажал тұнған 

шыңыраудың  түбіне  түсіп,  ат  басындай  алтынды  алып  шықтың.  Ал  менен  тілеген,  сұрағаныңды.  Не 

тілесең де беремін!..—дейді әбден қуанған хан. 

 

—              Мархабатыңызға  құлдық,  тақсыр.  Менің  сұрайтыным:  жетпіс  бір  жасқа  келген  әкемді  тірі 

қалдырсаңыз екен. 

 

—       Әкең өлтірілмеп пе еді?.. 

 

—       Әкем тірі. Елді шөлден кұткарған, мені ажалдан қаққан, ат басындай алтынды алудың жөлын тапқан 

сөл кісі еді. 

 

Қаһһар хан ақылға келіп, сол күннен бастап қарт кісілерді өлтіріндер деген жарлығын күшінен қалдырады 

да, адамдар қамсыз өмір сүре бастайды. 

 

208 - Бөлім: "ҚҰНТИ, КЕДЕЙ, ҚҰНТИ" 

http:www.elarna.comoku_kk.php?tur=11&id=1905 

 

 

Ертеде бір тақыр кедей болыпты. Кедей болғанымен өнерлі, тапқыр адам екен. Өнерінің ішінде атбегілік, 

құсбегілік, саятшылық та бар екен. 

Қолына бірегей жүйрік ат ұстапты. Сол жел жетпес жүйріктерді ел ішін аралап жүріп өзі сынап тауып, өзі 

мәпелеп баптапты. 

 

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              300 bet 

Жігіт жаз шыққан кезде байларға жалданып, мал тауып, жұмыс істейді. Қыста жапан далада, сай-сайда, 

орман мен тау ішін сүзіп жүріп қасқыр, елік қуып, қарсақ пен түлкі қағыпты. Суыр, қоян аулап, тиын мен 

күзен алып кәсіп етіпті. 

 

Күндердің күнінде басқа елдің бау кеспе бес ұрысы осы жігіттің жел жетпес жүйрігін естиді. Олар қалай 

ебін тауып, сол жүйрікті қолға түсірудін амалын ойласады. Бірақ тақымына басқан жалғыз атын жігіт көз 

алдынан таса етпейді. 

 

Ұрылар күндіз-түні торыса да жүйріқ атты қолдарына түсіре алмайды. Амалы таусылып, мысы құрыған 

ұрылар жігітке өшігіп, ерегіседі. 

 

Сөйтіп, жігіттің аң аулап, дала кезетін кезін андиды. Ақыр аяғында қарақшылар ізін анднды. Иек артпадан 

кезектесе, ұтылай қуып, абайсызда ұрып жығып, атын олжалап кетпек болады. 

Қыстың қиыршық қары борап, қызыл шұнақ аязы шандатып тұрады. Тоқал ешкі мүйізіндей Едірей дейтін 

төбелердің ішінен жүйрік ат мінген жігітті ұрылардың көзі шалады. Айтылған уәделері, байласқан сөздері 

бойынша Едірейдің иек артпа кезеңінен бесеуі кезек-кезек ұтылап ізін бағып, жігітті өз еліне беттетпей, 

бірінен соң бірі қуа береді, қуа береді. 

 

Жігіт андыған жаулардың астындағы атын алмай қоймайтынын біледі. Жасанған адамдарға жалғыз өзі 

көзсіздікпен қарсы тұра да алмайды. Аттың жалы, қылыштың жұзіндей қысталаң жерде жұрт есінде, ел 

аузында, бала санасында қаларлық бір сөз айтып қалуды ойлайды. Сонда ол қары бораған құба төбелерді 

айнала  шауып  жүріп:  «Құнти  кедей,  Құнти!  Құнти,  кедей,  құнти!»  деп  айқайлап  қашады.  Ұрылар 

жабылып жүріп, жігітгі сойылға жығады да, жүйрік атын олжалап кетеді... 

 

Жаз шығып, жайлауда ет жеп, қымыз ішіп еліріп отырғандарында ұрылар өздері ұрып кеткен жігітті мазақ 

етіп күліседі. 

—       Сол жігіттің, тегінде,акыл-есі дұрыс па өзі?.. 

—       Иә, өзі мертігіп, атынан айырылатынымен ісі жоқ, «Құнти, кедей, құнти!» деп, беталды айқайлай 

бергені несі?.. 

 

Қарақшылардың  бұл  сөзі  ауыл  балаларының  құлағына  шалынады  да,  олар  бірін-бірі  қуалап,  алысып 

ойнағанда,  қашақтағаны:  «Құнти,  кедей,  кұнти!»  деп  зымырайды.  Қуалағаны:  «Құнтыйды  ұста!»  деп 

жүгіреді. Балалар бұл сөзді ұмытпай қысы-жазы ойнағанда айтып жүреді. 

 

Арада жыл өтеді. Жігіттің жарақаты жазылып, ел жинайды. Жүйрік атынан айырылғанына қатты күйінеді. 

Ақыры намысы қозып, жаяу ел аралайды. Табанын тоздырып жүріп сұрау салады. 

 

Бірақ ешбір сыбыс, хабар біле алмайды. Ұры-қарысы көп дейтін алыстағы бөтен елдің ішін шарлайды. 

 

Күндердің күнінде  жылқысы  көп,  желісі  ұзын  бір  ауылдың  ту  сыртында  ойнап  жүрген  бір  төп  балаға 

кезігеді. Байқап тұрса, балалардың қуғаны да, кашқаны да: «Құнти, кедей, құнти!» деп жүгіріседі. Жігіт 

сол арада балалардан бұл ауыл кімнің ауылы екенін, әлгі сөздің қайдан шыққанын және осындағы елдің 

өте әділ, сөз қадірін білетін ақсақалының кім екенін сұрап, жай-жапсарды біліп алады. 

 

Содан кейін жасы сексеннен асқан Отарбай деген ауыл ақсақалына барып сәлем береді де, өзінің басынан 

кешірген оқиғаны айтады. Төрінен гөрі көрі жуық ақсақалдан тендік, әділдік тілейді. 

 

Отарбай ойланып, толғанады. Әрі кедей жалғыз жігітті аяйды. Әрі істің анығына, жігіт сөзінің растығына 

көзі жетіп, көңілі сезеді. 

Сөйтіп, бес ұрыны шакыртып алады да: 

—       Адам өлсе де, сөз өлмейді,— дейді Отарбай қарт,— Мал жоғалса да, сөз жөғалмайды. 

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              301 bet 

 

Қашан да арам жеңіледі, адал жеңеді. Адамға адалдық, әділдік керек. Жас бала үйренбесе өтірік айтпайды. 

Олар  үлкендерден  естігенін  айтып,  ылғи  да  көргенін  істейді.  Балалы  үйдің  ұрлығы  жатпайды.  Мына 

жігіттің табан ақы, мандай терімен тапқан жалғыз атын қазір өзіне кайтарындар. Ақылды жігіт пен жақсы 

аттын айыбы үшін бесеуің бес бесті мойнына қосак, соңына тіркеу етіп беріңдер!.. 

 

Мойындарына су кетіп, бұлтара алмаған қарақшылар: 

—  Сөз  тапқанға  қолқа  жок,  қылша  мойнымыз  мұнша!—дейді.—  Атың  да,  айыбың  да  дайын.  «Кұнти, 

кедей, құнти!» деген сөзді текке айтпаған екенсің. Оны енді білдік... 

Сөйтіп, кедей жігіт бір атына бес бесті ат қосып алып, еліне қайтқан екен. 

 

209 - Бөлім: ЕСТІ ҚЫЗ 

http:www.elarna.comoku_kk.php?tur=11&id=1906 

 

 

ЕСТІ ҚЫЗ 

  

Баяғыда байдың қолында бір жетім қыз болыпты. Әке-шешесі ерте өліп, жалғыз қалған екен. Орімдей жас 

бала байдың отын-суын тасып, тамағын асырапты. Күндердің күнінде сол ауылдың қыздары жиналып, 

шөпшек теруге шығыпты. Терген шөпшектерін буып, арқалап алыпты. Үйлеріне қайтып келе жатқанда 

жолда жаңбыр құйып кетеді. Қыздар отындарын арқалап үйлеріне қарай жүгіріпті. 

Жетім  қыз  қырық  жамау  жаман  шапанын  шешіп  алып,  отынның  үстіне  жауып,  жаңбырдың  басылуын 

тосып отырыпты. 

Алыстан келе жатқан салт атты жолаушы мұны көріп, кыздың қасына келеді де: 

—        Шырағым, ана балалар ауылға кетіп калды ғой. Сенің бұл отырысың не?—деп сұрайды. Сонда қыз 

былай дейді. 

—        Барса, бара берсін, менің нем кетеді? Олардын отындары да, киімдері де су болады. 

Атты кісі ауылға барса, айтқанындай-ақ елдің көбісі отындары су болып, шай қайната алмай отыр екен. 

—        Жәміш деген қыз бала тұратын үй кайсы?— дейді жолаушы. 

—        Анау жотаның үстіндегі үй,— деп көрсетіп жібереді. 

Жолаушы сол үйге барып түседі: Шайы қайнап, тамағы пісіп тұр екен. Бір-екі кісі келіп, құрғақ отыннан 

тамызық та сұрап алып жатады. Мұны көріп отырған қонақ жетім баланы шақырып алып: 

—        Қызым, сен ақылды бала екенсің, алдыннан жарылкасын!— деп батасын беріпті. 

 

210 - Бөлім: ТҮРЛЕНБАЙДЫҢ ТҮРЛЕНУІ 

http:www.elarna.comoku_kk.php?tur=11&id=1907 

 

 

Жар дегенде жалғыз ұлы бар бір жарлы кемпір болыпты. Бір күні кемпір науқастанып қалып, ұлын су 

әкелуге  жұмсайды.  Бала  хан  ордасының  жанындағы  құдықтан  су  алуға  келеді.  Су  тартып  болып,  хан 

сарайының сәулетіне қызыға қарап тұрғанда, үстіңгі қабаттағы әйнектелген сарайды, оның терезесінен 

сыртқа қарап тұрған бір қызды көреді. Қыздың сұлулығы сонша, күнмен жарысып, жүзінен нұр төгіледі. 

Бала бұл қызға ғашық болып қалады да, үйіне келіп: 

 

—                Сол  қызды  айттырып  алып  бер,—  деп,  шешесінің  мазасын  алады.  Шешесі  бұл  істің  жөні 

келмейтінін қанша айтса да, балаға қона қоймапты. 

 

—        Олай болса,— дейді шешесі баласының көңілін қимай.— Сен үйдегі отын-суды жабды. Мен ханның 

үйіне барып, жөнін айтып құдалық сөйлесейін... 

 

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              302 bet 

Кемпір  «Құдалық  сөйлесіп  жүрмін»  деген  сылтаумен  таң  атпай,  ел  орнынан  тұрмай  кетеді  де,  хан 

сарайына барып, сарай алдын сыпырады. Ханның дәрет суын жылытып беріп, бір жылды өткізеді. 

 

—        Бұл істерді кім істеп жүр?— деп, байыбына бара алмай, ары ойлап, бері ойлап, ханның басы қатады. 

Бұған  көз  жеткізбек  болып,  таң  атпай  тұрып  далаға  шықса,  кемпірдің  істі  тындырып  жүргенін  көріп, 

қайран калады. Содан кейін кемпірден не үшін ұйқысын бөліп, ақысыз-пұлсыз жұмыс істеп жүргенінің 

себебін сұрайды. 

 

Ханның  кішіпейілмен  мән-жайды  сұрағанына  разы  болған,  кемпір  мүлде  іске  аспайтынын  біле  тұра 

ұлының көңіліне бола осылай істеп жүргенін айтады. Кемпірдің мұңын ұққан хан ары ойлап, бері ойлап: 

 

—         Айтқаныңыз да жөн. Егер балаңыз Түрленбайдың түрленуін үйреніп келіп, қызымды аламын десе, 

қарсылығым жоқ. Өнерден, білімнен артық емеспін,— дейді. 

 

Хан  кішіпейіл,  білімді  адам  екен,  кемпірге  ашу  шақырмайды.  Кемпір  үйіне  келіп,  баласына  ханның 

шартын айтады. Ұлы бұл сөзді естіген соң, шешесіне үш жылға жететін азық-түлігін дайындап беріп, өзі 

Түрленбайдың түрленуін үйренуге аттанады. 

 

Бала өнер үйренетін жерге жетіп, Түрленбайдың сиқыр өнерін үйренуге кіріседі. Үйрену ісіне жанілімен 

кіріскендіктен  өнердің  бәрін  жетік  игере  бастайды.  Үйренудің  мерзімі  бітіп,  баланың  кайтатын  уағы 

таяғанда, ұстазы: 

 

—         Сенен емтихан аламын. Содан өтсең, өнерді үйренгенің,— деп, емтихан алмақ болады әрі былай 

дейді:— Мен бір тал сіріңке шағамын. Саған бес кез бұл беремін. Мына бір тал сіріңке шырпы жанып 

біткенше сол бұлды бояп боласың. Мұны орындасаң — өнерді игергенің. 

 

Бала ұстазы айтқан уағында берген бұлын бояп шығады. 

 

—         Қалай, болды ма?— дейді бала. 

 

—         Иә, сен көрім үйренген екенсің,— деп, Түрленбай балаға рұқсат етеді. Түрленбайдың бір қызы 

баламен сабақтас досы еді. Сол кыз: 

 

—         Сені енді әкем тегін жібермейді. Өйткені ол өнеріңнің өзінен асып кеткенін байқады. Сен енді 

өзіннің өмірінді сақтап қалуың керек,—дейді де, балаға тез кетіп қалуды айтады. Бала мұны естіген соң, 

үйіне қашып келеді. Шешесіне өнерін көрсетіп, әр жолда өзі бір түрлі хайуан болып, базарға сатқызып, 

шешесіне ақша тауып береді. Шешесі баласының тапсыруы бойынша сатқан малының бұйдасын алып 

кетіп отырады. Кемпір үйіне келсе, баласы өзінен бұрын келіп, тосып отырады. 

 

Бір  күні  бала  атан  түйеге  айналады  да,  шешесіне  жетектеттіріп,  көшеге  шығады.  Бұлар  малбазарға 

келгенде Түрленбай да кезіге кетеді. Түйенің өз шәкірті екенін таниды. «Енді қолға түсіріп, көзін жоюдың 

ыңғайы келді» деп ойлап, түйені жетелеп жүрген кемпірмен саудаласады. Кемпір сұраған мың ділдәні 

беріп, түйені сатып алады да, жетелей жөнеледі. Кемпір де асып-сасып: 

 

—         Ей, бұйдамды беріп кет!— деп жармасады. Бірақ маңайындағы жамағат: 

 

—                  Бұйдасын  бермесең,  асау  түйені  ол  қайтіп  жеткізіп  алады?—  деп  жазғырып,  кемпірге  ырық 

бермейді. Осы орайда Түрленбай да асығып жолға түседі. Кемпір лажсыз қалады. 

 

Түрленбай түйені жетелеп үйіне әкеліп, қызын дауыстап шақырады да: 

 

Email: 

1001ertek@gmail.com

 and WWW: 

http://www.elarna.com/ertegi_kk.php

                                              303 bet 

—         Мына түйені соямын, үлкен пышақты алып шық,— дейді. 

 

Қызы жүгіріп шығып, түйеге түрленіп тұрған өзінің сабақтасы екенін таниды да, құтқаруды ойлап, амал 

қарастырады. Қыз үйге жүгіріп кіріп, қайта шығады да, әкесіне: 

 

—        Пышақты таба алмадым. Қойған жеріңізден өзіңіз тауып алып шығыңызшы,— дейді. 

 

Сиқыр түйенің бұйдасынан біреу ұстап тұрмаса, қашып кететінін білетін әкесі түйені қызына бұйдасынан 

ұстата салып, өзі үйге кіріп кетеді. 

 

—        Сен енді құтылмасаң, қазір өлесің,— дейді қыз.— Бар даусыңмен бақырып, менің үстіме шынынды 

ақтара шаш. Мен қорыққан болайын да, қоя бере салайын. Әкем маған сонда сенеді. 

 

Қыздың айтуы бойынша түйе бақырып, жынын шашып жібереді. Қыз қоя бере салып, корыққан адамша 

қалшиып тұрып қалады. Түйе қаша жөнеледі. 

 

Түрленбай үйден жүгіріп шығып, түйенің қашып бара жатқанын кореді де, жолбарысқа түрленіп, соңынан 

қуады. Жолбарыс жете бергенде, түйе қырғауыл болып ұшады. Жолбарыс енді қаршыға болып қуады. 

Қаршыға енді жетіп іле бергенде, қырғауыл торғай болып зымырайды. Қаршыға қырғи болып, торғайды 

бастырмалата  қуады.  Қырғи  қуып  жетіп,  енді  іле  бергенде  торғай  кептерге  айналып  қашады.  Қырғи 

сұңқар боп қуады. Ақыры болмаған кептер бір үйдің шаңырағына қонып, жапырақ болып үйдің ішіне 

түседі. Түрленбай адам кейпіне келіп, үйдің есігінен қараса, торт- бес адам шай ішіп отыр екен. Есіктен 

сығалаған Түрленбай: 

 

—                Менің  жапырағым  ұшып  келіп,  жандарыңызға  қонып  еді,  алып  бере  салыңыздаршы,—  дейді 

үйдегілерге.  Үйде  отырған  бір  жігіт  ұмтылып,  жапырақты  ала  бергенде,  жапырақ  құбылып,  тары  боп 

шашылады. Түрленбай түрленіп, тауық боп тарыны теріп жей бастағанда, бір түйір тары ыршып мысық 

болады да, тауықтың басын жұлып алады. 

 

Әсілі тарының бір түйірі баланың өзі, қалғаны үйренген енері екен. Түрленбай баланың дәл қайсы тары 

екенін айыра алмай, «онерді» шоқып жатқанда бала Түрленбайдың түрленуіне мүрша бермей, оның басын 

жұлып алыпты. 

 

Сөйтіп,  баланың  өнері  Түрленбайдан  артып,  оның  кызғанышпен  істеген  әрекеті  үшін  көзін  жояды  да, 

аман-есен үйіне қайтып келеді. Бұл кезде хан үлкен той жасап жатыр екен. Бала шешесіне былай дейді: 

 

—                Мен  келіскен  қара  арғымақ  боламын.  Өзіңіз  мініңіз  де,  ханның  тойына  барып,  өрлі-қырлы 

жорғалатыңыз. Атқа ханның көзі түсіп, сұрауы мүмкін. Сол кезде сіз: «Бұл атты қызыңыз мініп көрсін, ат 

ханшаға жақса, аямай-ақ берейін» деңіз. 

 

Кемпір  баласының  айтқанын  істейді.  Қара  жорғаға  қатты  қызыққан  хан  кемпірден  қара  арғымақты 

сұрайды. 

 

—        Бұл атты ханша мініп көрсін, балаға ұнаса, алыңыз,— дейді кемпір. 

жүктеу/скачать 11,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: