13.1. Сурет. Биржалық фьючерстік шарттар нарығындағы Есеп айырысу палатасының рөлі
Жалпы Есеп айырысу палатасы фьючерстік саудада сатып алынған және сатылған барлық шарттар бойынша клиринг және есеп айырысу қызметін атқарады. Сондай-ақ олардың орындалуын ұйымдастырып, оған кепіл болады.
Клиринг және есеп айырысу жүйесін дамытудың міндеттері:
клиринг және есеп айырысу бойынша бір мәмілеге қатысты шығынды азайту немесе оның өсуін тежеу;
клиринг және есеп айырысу процесін осы операцияларды жүргізу мерзімін қысқарту жолымен жеделдету;
әлемдік қор нарықтарында және фьючерстік нарықтарда клиринг және есеп айырысуды интернационалдандыру.
Осы міндеттерге жету үшін:
Біріншіден, бағалы қағаздарды бейматериалдандыру керек, яғни компьютер жүйесіндегі шотқа электрондық жазу арқылы бағалы қағаздардың қағазсыз (құжатсыз) формасына өту керек. Болашақта ол біртұтас ұлттық (кейіннен әлемдік) бағалы қағаздар электрондық депозитарийіне көшуге мүмкіндік береді.
Электрондық жүйе атаулы бағалы қағаздарды сатып алу-сатуға байланысты оларды қайта тіркеудің барлық процестерін оңайлатып, әрі шығындарды азайтады. Бағалы қағаздардың қағазсыз формасын пайдалану бағалы қағаздардың жоғалуын, жалған жасалуын, жеткізіп беруді тежеуді және басқа келеңсіз проблемаларды жояды.
Екіншіден, бағалы қағаздармен және фьючерстік шарттармен жүргізілетін электрондық саудаға өту экономиканы компьютерлендіру және байланыс құралдарын дамыту нәтижесінде жүзеге асты. Бұл биржалық нарықты кеңітуге және оны жаһандандыруға, сауданы арзандатуға, биржалық сауданың көптеген процедурасын оңайлатуға, клиринг және есеп айырысу процестерін автоматтандыруға мүмкіндік ашты. Болашақта электрондық сауда биржалық делдалдар институтынсыз қор нарығында әрбір клиент өзі тікелей мәміле бекітуіне мүмкіндік береді.
Үшіншіден, әлемдік биржалық нарықта есеп айырысу кезеңін үйлестіру керек. Әр түрлі елдердің есеп айырысу кезеңдерін бір ізге келтіру (унификация) деген ұлттық нарықтарды интернационалдандыру үшін қажетті негіз құру.
Достарыңызбен бөлісу: | 
