Бағдарламасы бойынша жарық көрді Салықов К. Шығармалары / К. Салықов. Астана: Фолиант, 2014

36
Тозығы жеткен бәрінің
Тамсана қоймас осыған,
Қажетсіз менің досыма,
Не болса оған бәрі бір.
Есінеп жүріп аңғарды,
Киелі көне залдарды.
ІІІ
Тұрғын үй таңдап ол кірген,
Егде шал көптен тұратын;
Сыбасып кілтші кемпірмен,
Жабықса шыбын қуатын.
Жабайы үстел жиғаны,
Қос шкаф, мамық диваны,
Тамызбай сия ұстапты;
Онегин ашса шкафты:
Дәптер бар шығын тіркерлік,
Шарап көп тәбет құнығар,
Құмыранда алма  суы бар,
Сегізінші жылғы күнделік:
Бұлтартпай жұмыс бұл қартты,
Ашпапты өзге кітапты.
IV
Әулеттің жалғыз сенгені,
Үкімін үстем жүргізбек;
Әуелі біздің Евгений,
Ерекше тәртіп кіргізбек:
Өзгеге бермей ырықты
Барщинаны құрытты.
Жабайы алым орнатты,
Құл разы, тағдыр қолдапты;
Көршілер бірақ іш тартты,

37
Есепкер қулар ескерді,
Сестенді де сескенді;
Пысығы мысқыл ұстартты,
Бұл деді бәрі бақылап,
Ең қауіпті ақымақ.
V
Көп еді баста ду жиын,
Бірақ та ол тауып ретін;
Дон айғырын жегіп күн бұрын,
Жылысып кете білетін.
Көршілер түңіліп күштіден,
Көретін жолдың үстінен;
Бездірді әне сол мінез,
Айналып кетер болды тез.
Томырық, добал, дімкәс деп,
Фармазон
1
 ішкіш шарапты,
Деген де лақап таратты,
Әр сөзге С­ны жалғайды
Деп сөгіп бәрі зарлайды.
VI
Көрші боп келді нақ сондай,
Помещик сүйгіш жаңаны.
Тәртіпке қатал, жақсы ол да
Мұраны түзеу талабы.
Владимир Ленский атанған,
Геттинген
2
 тектес адал жан,
Көркем, жас құмар қанатын,
Пір тұтқан Кантты, әрі ақын.
1
 Фармазон – діни философиялық қоғамның мүшесі.
2
 Геттинген – Германиядағы либерал.

38
Тұманды Германиядан,
Әкелді тәлім ғалымдық,
Еркіншіл үнге табындық;
Тез жанғыш, жұмбақ бұл адам,
Сөзге де шебер ұйытпа.
Бұйра шаш түскен иыққа.
 
VII
Абыройсыз есер қауымның,
Соққан жоқ қылтың­сылтыңы.
Дем берді оған кешсе мұң,
Дос қолы, ару ынтығы;
Ақ көңіл аңғал жігітім,  
Желдетті оның үмітін.
Әлемнің жарқыл, қарқыны,
Баурады әсіре тартымы.
Сейілтті қиял аңғартқан,
Күдігін албырт көңілдің;
Мақсаты тәтті өмірдің
Көрінді жұмбақ алдартқан;
Салғызды миын азапқа,
Күдікпен қарар ғажапқа.
VIII
Сенімі  күшті қос жүрек
Қосылар күнге күпті боп,
Бір өзін аңсап тосты деп
Зәруден дәру күтті көп.
Көреді достың барын шын,
Жан қияр оның ары үшін.
Сол досы неге жоймасын
Өсекшілдің қоймасын.
Бар дейді тағдыр таңдатқан
Қасиетті достық одағы,

39
Жарылқар күні болады
Сол үйір нұрын арнатқан,
Арайы себер мархабат,
Бар әлем төгер шапағат.
IX
Түңілу және өкіну,
Махаббат көңіл бұздырды;
Атаққа құмар бекіну
Тым ерте қанын қыздырды.
Әуресі лира әдемі,
Шиллер мен Гете әлемі,
Олардың отты дарыны
Үдетті шабыт жалынын.
Музаның нәзік сезінген
Жаңылтпас биік қалауын,
Пәк етті шабыт сауалын:
Жырлады асқақ сезіммен
Ғажапты таза мейірлі,
Жабайы кішіпейілді.
X
Сүйгеннің құлы сүйімпаз,
Өлеңі ашық жетілді;
Айтқандай ару таза наз,
Ұйқыда сәби секілді;
Ай дерсің дүлей аспаннан
Дерттінің демін басқарған.
Қоштасу мен қасірет,
Сағымды қиял мен мас леп,
Раушан гүлдей көрінген;
Шет елді білген жырлайды
Бір қуаныш, бір қайғы,
Көз жасы сонда төгілген;
Жырынан мұң­зар кетпепті,
Он сегіз жасқа жетпепті.

40
XI
Евгений ғана шалғайда,
Дарынын жетік түсінді,
У­шулы бармай байларға,
Сүймеді топқа түсуді;
Сырғақтап бойын сақтады,
Тілдессе пайда таппады,
Шөп шабу, шарап кеңесі
Ит бағу, туыстар елесі;
Сезім жоқ сергек оларда,
Жарқ етпес ұшқыр ақындық,
Әзіл жоқ, ой жоқ татымды,
Өнер жоқ ортақ қоғамға;
Әйелдерінің сөзі татымсыз,
Өздерінен де ақылсыз.
XII
Ленский көркем әрі бай,
Қыз таңдар дейтін сүр бойдақ;
Оңдайға жұрттың бәрі сай.
Өсектеп сырттан қол қоймақ
Беруге қызын жөнсінер,
Жартылай орыс көршіге;
Сөз бастар сыйлап сенердей
Жалғыздық ауыр дегендей;
Көршіні шайға шақырар
Шай құйып Дуня қосылар,
«Көз сал, – деп, – Дуня осыған»,
«Ән сал», – деп гитара алдырар;
Құр шиқыл әнге ермейді,
«Сарайға
1
 біздің кел», – дейді.
1
 Сарайға

41
XIII
Ленский жеке күнелткен,
Некемен ой жоқ табыспақ.
Айласыз ашық ниетпен
Онегинмен таныспақ.
Толқын мен тастай келіспес,
Мұз бенен оттай беріспес
Алшақтық бар айтарлық.
Кереғар мінез байқарлық,
Әу баста болмай тілектес,
Сәлден соң достық байқатты,
Жолығып жүрді салт атты,
Тату боп кетті қыл өтпес.
Қынжылам, осылай көп пенде
Сандалбай дос боп кеткенде.
XIV
Сондай да достық көрмейміз,
Сенімге көнбей мінезің;
Қоршаған көпті нөл дейміз
Единица бір өзің.
Бәрі де болмақ Наполеон,
Саналы жәндік сан миллион;
Қару сол алған түрпілеп,
Сезімді қорлап күлкілеп.
Евгений олай сырғымас,
Өз білгенін ақтайтын,
Болса да пенде жақпайтын,
(Ереже бар ма бұлжымас?)
Адамнан адам айырды,
Ізетке құрмет қайырды.

42
XV
Ленскийді күле тыңдайды,
Ақынның сөзін жалынды.
Желбуаз ойын құндайды
Жүзіне қарап ағынды.
Евгений үшін жаңа көп,
Шынайы ойын салар өрт;
Ұстайды тілдің ұшында,
Түсірмей досты қысымға;
Шабыттың құсын ұшырсын,
Менсіз де ұғар бір кезде
Дейтұғын бармай сын сөзге;
Кемелдік парқын түсінсін,
Кешірдік албырт жастығын,
Ерке шақ сандырақ, мастығын.
XVI
Қит етсе олар шекісті,
Көрсетіп ойға мығымдық:
Тайпылар қалай бекісті,
Жақсылық пен зұлымдық,
Ғылым мен соқыр сезімді,
Өмір мен опат өлімді,
Тағдыр мен болмыс тізбегін
Талқылау жолын үзбеді.
Толқыса ақын тебіреніп
Поэма оқып шалқиды,
Оған да төзді Евгений,
Түсінбей жеңіл ымдайды,
Түсінген болып тыңдайды.
XVII
Құштарлық – таңсық ермегі,
Шөлейтті кезген жандардың.

43
Онегин оған ермеді,
Өкініп қайта таңданды
Сәті бар адам ұғарлық:
Қызық қой шеккен құмарлық,
Артынан кетсең суысып,
Біржола көрмеу дұрысы;
Абзалы құштар құрықтан
Әуелден аулақ тұрғаны,
Жар мен дос көңіл бұрғаны;
Болмай ақ, ізін суытқан,
Атадан қалған мұраны,
Етпесе ақша құрбаны.
XVIII
Бәріміз бір ту жамылып
Тыныштық тапсақ бір күні,
Сезімнің қайтса жалыны
Көрінбек бәрі күлкілі.
Кісімси қалған салтынан
Кешеулеп үні шалқыған,
Ауырлық көрмей, мысалы
Тыңдаймыз кейде ынталы,
Ынтығы тасқын басқарып.
Жүректі қозғап жібермек,
Секілді кәрі мүгедек,
Сөз құмар кезі басталып,
Жастарды мұртты ұғар ғой,
Жан баспас лашық шыдар ғой.
XIX
Есесі сол ғой  – өжет жас,
Жасырмай төгер сыршыл үн;
Қуаныш, қайғы, дос пен қас,
Махаббат жайлы былшылын.

44
Ғашығлық жолға мүгедек
Деп Онегин өзін мінемек,
Тыңдады тауқымет тартқанда
Жан сырын ақын айтқанда;
Сенімпаз адал арызын
Аянбай ашық түсірді,
Евгений кәміл  түсінді
Құмартқан жастың аңызын,
Телегей сезім селдеткен 
Жаңа емес бізге ол көптен.
XX
Ол таңсық – бізге татымсыз,
Тек қана жалғыз сыйынған
Ақынның жаны ақылсыз,
Махаббатқа бұйырған:
Сөнбейтін асыл арманы,
Үйренген тілек бар мәні.
Өшпейтін сақтап жан құсы,
Бойында жалғыз қайғысы;
Бөгемес көп жыл көрмеуі,
Шабытшыл асау шағы да,
Шет елдің арулары да,
Шат думан, ғылым өрлеуі,
Кезі жоқ жанын суытқан,
Қыз жаққан алау жылытқан.
XXI
Балауса Ольга таңдантса,
Жүректің жүгі аз еді,
Қыз бала қызық арбатса,
Ойыншыққа да мәз еді;
Орманда самал саялы,
Жан сырын бірге жаяды,

45
Сол дейтін сенің пешенең,
Туыстар әке­шешемен;
Шалғайда күтіп бақса да,
Жаны пәк, мейлің қате де,
Жолатпас кіршік ата­ене;
Інжугүл дерсің бақшада,
Көрмеген жеке өбелеп
Не ара, не бір көбелек.
XXII
Ақынға ару сыйлады
Қызық түс, қиял тылсымын.
Тізбегі ойдың қинады,
Жүгірген жүрек ұршығын.
Ғафу ет, асыл ойындар!
Ол сүйді орман бойында
Оңаша, марғау жайды да,
Түнді де, жұлдыз, айдың да
Ақ шұға асыл жарығын;
Жеңгенде желік қыдыртпа
Көз жасын көрген ымыртта,
Құпия қасірет дәруін.
Күңгіртті ашар толғана
Жанатын шырақ сол ғана.
XXIII
Сыпайы әсте, жабайы,
Ажары сәуле сепкендей;
Ақындай аңғал, арайы,
Жаны пәк ғашық өпкендей;
Көгілдір көзі – көк аспан,
Алтын шаш, күнмен ұласқан;
Үн, қимыл, тұлға ұнаған,
Ольганың оқысаң роман
Бейнесін ұқсас табарсыз.

46
Суреті берсе жылы дем
Бір кезде өзім сүйіп ем,
Жабықтым, жүрмін алаңсыз;
Ғафу ет маған, оқушым
Әпкесін жырдан оқырсың.
XXIV
Татьяна айтсақ есімін... 
Бұл атты тұңғыш қолданып,
Айқындау – дербес шешімім,
Романның нәзік жолдарын.
Не дерсің? Ашық, әдемі,
Бұл есім бірақ, мәнері 
Ескіні ептеп есіркер,
Қыз жөнінде ой сілтер.
Біздің де білсек шын мәнін,
Талғамсыз туған атымыз,
(Өлеңде жоқ қой хақымыз);
Сездірмес білім жұрнағын,
Үйретпей бізге тастады,
Қылымсудан басқаны.
XXV
Татьяна десек, сонымен,
Сіңлідей емес көрікті.
Жас иіс балғын онымен,
Таласпас келбет беріпті.
Тағылау, мұңлы арманда,
Киіктей үркек орманда.
Өз үйі, өз төрінде
Өгей қыздай көрінді.
Ерке­тотай емес­ті,
Алдында  ата ананың
Қылығы жоқ­ты баланың,
Ойыннан орғаш кем өсті;

47
Терезеге қарап сарылып
Отырар жиі қамығып.
XXVI
Таусылмас қиял бар ісі,
Бесіктен есен түскелі.
Деревня тұрмыс ағысы 
Қозғады сырын іштегі.
Саусақтар нәзік білмеді,
Тоқыма, керме, инені;
Кестенің сырын көп зерттеп,
Көрмеді жібек өрнектеп.
Ырымның өктем жарлығы
Алдында сұлу қуыршақ,
Өмірден бір зат ұғынсақ
Үйретер соған барлығын;
Кемітпей айтар бір жерін,
Шешеден көрген­білгенін.
XXVII
Сол жылдардың өзінде­ақ,
Қолына қуыршақ алмады.
Қаланы даттар сөзі ұзап,
Моданы еске салмады.
Бала боп шуға ермеді,
Үрейлі ертек ермегі;
Түндерде қысқы қараңғы,
Ерінбей тыңдап нәр алды.
Күтуші әйел, бал бөбек
Ольганың досжар қыздарын,
Жинаса Таня қызбады:
Көгалда заулап «айгөлек»,
Жайнатса қыздар ерке өмір,
Жақпады күлкі жел көңіл.

48
XXVIII
Балконда тосар Татьяна,
Шығыстың арай жаққанын;
Жұқарған бозғылт ақтана,
Жұлдыздар көкте қайтқанын;
Жер жиегі нұрланып,
Таң самалы ырғалып
Келгенін хабар күндізден.
Қыс қырау ымырт ілгізген,
Әлемді жапқан жабуын,
Мерейлі, тойлы бүкіл маң
Бүркесе Айды сұр тұман, 
 
Шығыстың тыныс алуын,
Дағдымен ұйқы қанатын,
Оянып шырақ жағатын.
XXIX
Жасынан көңіл бөлетін
Жеңсігі роман болды оның.
Ырқына Татьяна көнетін
Ричардсон
1
 мен Руссоның.
Әкесі қыздың оңды адам,
Көненің көзін қолдаған;
Кітапты сыйлар болды рас,
Ал өзі бірін оқымас.
Ойыншық дейтін сассын ба,
Білмеймін басар құмарын,
Қызына қай том ұнарын,
Жастанып жастық астында.
Әйелі кітапқа алғыр жан,
Ричардсон естен тандырған.
1
 Ричардсон – Р. Самуил (1689­1761), ағылшын жазушысы.

49
XXX
Ричардсон болса сүйгені
Табынды оқып алмастан;
Сөз емес құрмет үйгені, 
Грандисон
1
 асып Ловластан:
Алина қызы князьдің,
Ертеде жатып біраз күн;
Мәскеулік бөле даттаған,
Есіне соны сақтаған.
Қайтпаған әлі қыз арман.
Ұнамай үйде жұбайы,
Қиялдаушы еді басқаны;
Ақыл мен сезім асқары
Көрінді сол боп Күн Айы.
Грандисон жігіт шын сері,
Сержанттық шені ілгері.
XXXI
Киінді ұқсас екеуі,
Бойға сай пішіп моданы.
Бірақ тез қиып некені,
Бұйыртты басқа қожаны.
Ақылды күйеу бұл жерден,
Тез көшті сақтап мұң шерден.
Деревня шалғай алыста,
Аруға жоқ еш таныс та.
Әу баста жылап, өкінді,
Ажырау күтті жастарды;
Содан соң болмыс басқарды,
Көндігіп кетті, бекінді.
Бұйырды ғадет биіктен:
Бақыт сол бізді сүйінткен.
1
 Грандисон мен Ловлас – екеуі екі романның кейіпкері.
4­256

50
XXXVII
Қасіретті ғадет азайтты,
Жүректе жатқан қамалып.
Көңілден тозаң тазартты,
Ашылып үлкен жаңалық:
Тыныс пен көп іс сабылды,
Ғажайып өнер табылды.
Күйеуін дербес басқарды,
Жаңаша тәртіп басталды.
Науқан көп бітпес соншама,
Саңырауқұлақ тұздау басталды.
Қолда есеп бастан шашты алды.
Сенбіде түсті моншаға,
Қызметші әйелді ұратын,
Міз бақпай байына тұратын.
XXXIII
Жазатын қанмен гүл жүрек,
Альбомына қыздардың
Прасковьяны Полина деп,
Ән болды мәні сыздаудың.
Тар корсет белін қынады,
Французша N­деу ұнады;
Шығарды үнін мұрнынан,
Содан соң басқа құрды Заң:
Корсет, альбом... Алина,
Ұмытты өлең, дәптерді,
Бәріне жаңа ат берді:
Акулька болды Селина,
Мақтадан жасай бастады,
Тебетей, шлафор
1
 астарын.
1
 Шлаффор – төсекте киетін халат.

51
XXXIV
Күйеуі сүйді қалтқысыз,
Сезбеген болды тәлкегін.
Сенімі адам айтқысыз
Ішіп­жеп басар жан шөлін;
Халатпен жүріп өткерді,
Көршілер кейде көп келді;
Кешқұрым бас қосқалы
Риясыз сыйлар достары,
Мысқылға мірлі тойғызып
Күлкіні дәрмен етсе де,
Тез өтті уақыт; сөйтсе де
Ольгаға шай қойғызып
Кешкі асты ішіп сораптар,
Қорадан шығар қонақтар.
 
XXXV
Өмірде олар сыйлады,
Ардақты салтын ескінің:
Масленицада
1
 ақ май тынбады,
Құймақтың таппас еш мінін;
Қос оразаны өткерсек,
Заулады талмай әткеншек,
Дәмге сай ән мен би жарқын
Троица
2
 күні бұл халқың
Тыңдады аят дауадай,
Шоқ гүлге тағзым басталды,
Кей көзден сараң жас тамды;
Қажет қой квас ауадай,
Тағамның келді асылы,
Шеніне сәйкес тасылды.
1
 Масленица – славяндардың қыстың алдындағы тойы.
2
 Троица – христиандардың үш құдайға: әке, бала, құдай рухтарына арналатын 
тойы.

52
XXXVI
Екеуі де қартайды,
Тағдырға тәбдел жоқ лаж;
Есіл ер ерте аттанды
Табытта киді жаңа тәж.
Сәскені ажал құптады,
Көршісі  жылап сықтады.
Балалар өксіп шошынды,
Адал жар сыңсып қосылды.
Жақсы еді мырза, анайы,
Жазулы белгі тасында:
«Күнәлі момын, расында,
Дмитрий Ларин жабайы;
Бригадир, хаққа әрі құл,
Астында тастың жатыр бұл».
XXXVII
Оралып ата мекенге,
Ленский орман шарлады.
Өлікке тағзым етерде
Күрсінген күйін арнады.
Қайғылы жандай мұңы мол
«Қор болған Иорик!»
1
 деді ол, 
Көтеріп талай ұстады,
Ойнасам алып ұрыспады
Очаковский медалін!
Ольгаға көрді тең, әттең!
Жетем бе дейтін сол сәтке.
Өзегін өртеп кең жалын
Владимир мақтау төгілтті,
Мадригалға қосып өлікті.
1
 «Қор болған Иорик» – Шекспирдің «Гамлет» атты трагедиясынан алынған.

53
XXXVIII
Ата ана жанын тебірентті,
Бейіттас сөзі жылатты.
Әулеттің рухы зерлетті...
Осылай өмір сынатты.
Мерзімді орақ шалғандай,
Қонақ қой пенде жалғанда:
Туды, ер жетті, құлайды...
Жас ұрпақ орнын сұрайды;
Жел­көңіл біздің тайпымыз
Бейітке жатқан бабасын,
Қусырар құндап бағасын.
Күн жетіп, ертең тайқимыз.
Дәстүрін өмір ұсынар,
Немерелер бізді ысырар!
XXXIX
Достарым, әзір мұңсыз боп,
Жалғанды еркін жайлаңыз!
Сыр берсе дүние құнсыз боп,
Құрмадым тығыз байланыс;
Қиялдың жолын бөгедім,
Қияда үміт көп еді
Толқытар естен тандырып;
Өмірді ізсіз қалдырып
Кетсем мен өкініш етер ем.
Бос мақтан емес керегім,
Бұйырған шерлі зеребім,
Даңқымды биік көтерем;
Есіркер достай шын дұрыс,
Тым болмаса бір дыбыс.

54
XL
Біреудің қозғап жүрегін,
Сол дыбыс бақыт жандырар.
Лёта
1
 жұтпай легін,
Мен жазған шумақ жаңғырар.
Әлде бұл (пасық үміт пе?)
Жас надан салар күдікке;
Портретіме жақын кеп,
Айтар ма: болған ақын деп!
Алғыс мол саған арнаған,
Музаны бейбіт жақтаушы,
Ұмытпай есте сақтаушы
Жырымды еркін самғаған;
Қолыңнан мейірім дарысын,
Қолпашта қарттың табысын.
1
 Лёта – грек мифологиясында тірілер мен өлілердің араларын бөліп жатқан 
ұмыту өзені.

55
ҮШІНШІ ТАРАУ
«Ол балдырған қыз еді,
ғашық еді».
Мальфилатр
1
І
«Қай жаққа? Қайран ақындар!»
– Қош бол, Онегин, аттанам. –
«Ұстаман сені; датым бар:
Қай жерде кешкі шат панаң?»
– Лариндерде. – «Беу ғажап,
Ғафу ет саған не азап,
Құрдымға кетсе әр түнің?»
– Түк емес. – «Ұқпан әу, пірім.
Айтарым аңдап қалғанда:
Іргелі үй білер жөнді істі.
Отбасы көпке көнбесті,
Ынтасы бек зор мейманға,
Тәтті шай кеңес жалғайды,
Жаңбыр мен зығыр, мал жайлы».
ІІ
– Мен одан пәле көргем жоқ. –
«Жабығу құртып шаршаймын».
– Маған жат сіздің сәнқой топ:
Үй­жайлы жұртты аңсаймын.
1
 Мальфилатр – француз қаламгері.

56
Онда әзір бәрі... – «Эклог па
1
?»
Тәңірі үшін досым, қой тоқта.
Не істейін кетсең? Өкініш.
Ленский, тыңда өтініш:
Филлиданы
2
 мен көрмекпін,
Қиял мен қалам қажеті,
Тамшы жас жырдың тәбеті!
Таныстыр, көңіл бөлмекпін».
– Мархабат – берсек бір белгі,
Қарсы алар қазір біздерді. 
ІІІ
Ал, кеттік. Достар аттанды,
Келіп те жеттік, барын кең
Дәстүрмен жайып қарсы алды,
Қонақжай ескі сарынмен.
Асыл дәм нәрін жайнатқан:
Сәнді ыдыс, жеміс қайнатқан
Жидектің суы жылыған,
Үстелде тұрды құмыран.
.....................................
.....................................
IV
Ең төте жолмен қайтты олар,
Үй жаққа шапшаң шапқылап.
Қос батыр сыры тап болар,
Тыңдайық үнсіз сақ құлақ.
– Онегин жүрсің есінеп, –
«Ғадет қой, Ленский, ескі дерт».
– Жабықтың жоқтай еш үміт. –
«Бәрі жөн бірақ, жетті ымырт.
1
 Эклог – бақташылардың балама аты, малшылар поэзиясының қаһарманы.
2
 Филлида – ақынның қалап алған есімі.

57
Андрюша, айда атыңды!
Дарақы жер ғой анайы!
Ал, Лариса кемпір жабайы.
Мейірбан салты татымды;
Брусника суы алмасса,
Ішімде ойран салмас па.
V
«Айтсаңшы, қайсысы Татьяна?»
– Ол ұяң, мұң көп үнінде
Аумаған тұйық Светлана
1
!  
Отырған терезе түбінде. –
«Кішісі берді­ау, саған дем,
Мен басқасын қалар ем.
Ақын боп сендей сермесем,
Ольгаға көңіл бөлмес ем
Вандиков
2
 Мадоннасы
3
 аумаған:
Томпайған жүзі дөңгелек
Дарақы Айдай дөңгелеп
Дарақы көкте аунаған».
Владимир жұтаң, саспады,
Жол бойы аузын ашпады.
VI
Онегиннің келгенін,
Лариндер жылы қабылдап,
Маңайда қызу желдеді,
Көршілер «гу­гу» ағындап.
Айтылды мың сан тың жұмбақ,
Жел сөзбен дереу сымпылдап,
1
 Светлана – В.А. Жуковский балладасының кейіпкері.
2
 Вандиков – Ван­Дейк, оның «Кекілікті Мадонна» деген картинасы бар, Фла­
ман дия суретшісі (1770­1830)
3
 Мадонна – Құдай­Ананың аты.

58
Тарқатты бәрі құмарын,
Тапты деп Татьяна сыңарын;
Той қамы түзеп өрісті,
Деген де туды кесек сөз,
Қаулады жатық өсек сөз:
Сақина болмай келісті,
Ленскиймен Ольга үй болар
Күн тақау деп түйді олар.
 
VII
Татьяна естіп қапалы,
Күйінсе, үнсіз ойдағы
Қуаныш дәмін татады,
Түрткілеп сезім қоймады;
Қиялға жүрек машық боп,
Амалсыз кетті ғашық боп.
Секілді жерге еккен дән,
Көгеріп жерден алған жан;
Тәтті елес жылдам баурады.
Құсалық қатты күйдірді,
Еріксіз, үнсіз сүйдірді;
Құштарлық жүрек жаулады,
Жас төсі толқып тілеулі,
Пәк жаны тосты біреуді.
VIII
Күткені келді... Көз ашты!
Қыз айтты: міне, сол деді!
Әу демде күн­түн ұласты,
Көрген түс бойға меңдеді.
Бәрі айтып қызға ол жайлы,
Сиқырлы сезім орнайды,
Тыңдауға сонда төзбеді,
Жиналған мейман сөздерін,
Аспазшы қыздың жан сырын.

59
Құйылды ішке мұң талай,
Мейманның бірін тыңдамай,
Қорғайды думан шалқуын,
Шақырмай келіп шұбалған,
Отырыстарын ұзарған.
IX
Татьяна қазір ынтығып,
Оқып жүр таңсық роман;
Алдынан шықты ұмтылып,
Арбағыш сусын ұнаған.
Қиялға ғажап батыпты,
Арманшыл жандар бақытты:
Ғашығы Юлия Вольмардың
1
,
Малек  – Адель
2
 мен Линар
3
 да.
Вертер де бүлік салымпаз,
Гарндисон ерен ғұрпы да
Оқысаң тартар ұйқыға,
Бәріне ару жаны мәз.
Керемет бейне ойында,
Көрінді Онегин бойында.
X
Солардай болу қинаса
Жадында жүрген ғашықтар:
Дельфина, Юлия, Клариса
4
 
Сүйсініп бәрін машықтар.
Орманда кітап оқиды,
Ішіне бәрін тоқиды,
1
 Юлия Вольмар – Руссоның «Юлия немесе Жаңа Элоиза» атты романын 
ескертеді.
2
 Малек – Адель – фр. жазушысы Мария Коттен романының кейіпкері.
3
 Линар – Де Линарь – Юлия кордердің (фр. жазушысы) романының қаһарманы.
4
 Дельфина, Юлия, Клариса – француз романдарының кейіпкерлері.

60
От­жасын қиял желісін,
Толағай жүрек жемісін
Жаттаса іштей сұрыптап,
Бөтен шаттық, бөтен мұң,
Орнына басқа жетті үн
Батырын хатпен ұйытпақ...
Бірақ ол батыр елес қой,
Грандисондай емес қой.
XI
Құтты үнге арнап ырғағын,
Жалынды жазғыш нұрлы ісін;
Айтпай ма кейде туғанын,
Кейіпкер үздік үлгісін.
Сүйкімді тұлға қай маңда
Жүрсе де нақақ айдауда,
Сезімтал жаны, ақылды,
Қылығын етер татымды.
Құштарлық қызу жолында,
Сол бейне өргек кезінде
Құрбандық етер өзін де,
Ақырғы тарау соңында
Айыбын татар не түрлі,
Жақсы іске гүлтәж секілді.
XII
Көк тұман қазір бар ақыл,
Өсиет тартар ұйқыға.
Романда ақау мін жатыр,
Салтанат құрған құлпыра.
Британ назы сан қырлы,
Ұйқыдан қызды қалдырды;
Ынтық жан кім ол құмартқан
Әлде ойлы Вампир мұң артқан?

61
Мельмот
1
 па өңсіз қайыршы,
Мәңгі Жид, әлде Корсар
2
 ма,
Әлде құпия Сбогар
3
 ма?
Лорд Байрон ғой іске әмірші,
Романтизмге салған сұрықсыз,
Эгоизм толған үмітсіз.
XIII
Осынау оймен достассам,
Тәңірімнің ісі болар да;
Ақындықпен қоштассам
Жаңа жын маған қонар ма?
Шошытпай Фебтің
4
 ызғары,
Қара сөз қолын бұлғады;
Көне роман жолы білінді,
Жайнатар батар күнімді.
Жабық сыр болар күйі мұң:
Берермін қатал суреттеп,
Жабайы сөзбен сыр шертпек,
Аңызын орыс үйінің,
Түндерін ғашық түс жеңген,
Күндерін дәстүр ес берген.
XIV
Қайталап берем сөздерін,
Қарт аға, әке үнін де.
Бабалар жүрген кездерін
Өзен жақ терек түбінде;
Қызғаныш у­ын тосыннан,
Қоштасып қайта қосылған
Көрсетем қызық соңында,
Неке тәж киген жолын да...
1
 Мельмот – ағылшын жазушысы Ч.Р. Метьюрин (1782­1824) романының ке йіп­
кері.
2
 Корсар – Байрон поэмасының қаһарманы.
3
 Сбогар – франц. жазушысы Ш. Нодье Романының қаһарманы.
4
 Феб – Аполлон, грек мифологиясындағы күн құдайы, өнер жебеушісі.

62
Құштар сөз төккен құмар боп,
Сағыныш селі жеңгенін,
Бұйрықты күнде келгенін
Алдына қыздың құлар боп,
Оралды тілге құныққан,
Кей сезім өзім ұмытқан.
 
XV
Татьяна, қалқам, сенімен!
Көз жасы төктім жаңбырын;
Сойқанға қатал сеніп ең,
Қолында кетті тағдырың;
Құрисын, сәулем, ал, бірақ,
Көз бояр үміт сән құрап,
Рахаттан тағат іздейсің,
Ертеңнен күдер үзбейсің;
Сиқыр у ішпек қалауың,
Еріп жүр саған арманың:
Жеткіздің оймен қалғанын,
Кездесу сәтті талабың;
Барсаң да қайда тамсанып,
Арбаушың тұрар қарсы алып.
XVI
Ғашығлық дерті шыдатпай,
Татьяна бақта қамықты;
Қос жанар тұнды мұң артпай,
Жүруге аттап жалықты.
Ақ төсі лықсып, бұлқынды,
Қысқандай жалын жұлқынды;
Демікті көнбей төзімге
Сөзде шу, жарқыл көзінде...

63
Түн келсе алшақ Ай кетті
Күмбезін көктің күзетіп,
Сандуғаш бәрін түзетіп,
Әуені сайды сәнді етті.
Татьяна ұйқы көрмес ті,
Күтуші әйелмен сөйлесті.
XVII
«Ұйқы жоқ, няня: түн кермек!
Терезе жап та кел бері».
– Не болды Таня? – «Жан тербет,
Өткенге бөле сен мені».
– Не жайлы, Таня? Назды елес,
Жадымда менің аз да емес
Өткеннің бәрі қым­қуыт,
Ашушаң рух, қыз қылық;
Білгеннің бәрін ұмыттым:
Қараңғы ғұмыр сеземін,
Келді ғой құрдым кезеңім!.
«Аш көзін, няня – тұнықтың,
Баянда сырдың ашығын,
Болды ма сенің ғашығың?»
XVIII
– Қойсаңшы, Таня! Қыз күнде
Махаббат барын білмегем;
Қайын енем құртып мен мүлде,
Кетер ем жарық дүниеден.
«Некең ше қиған, няням ­ау?»
– Септесті құдай Ваняма,
Кіші еді менен, тапты ебін,
Ал, өзім он үш жаста едім.
Құдағи серті асқынып
Екі апта үйден шықпады,
Ақыры әкем құптады.

64
Мен жүрдім қорқып жас буып,
Жыласам да шашты тарқатты,
Шіркеуге әнмен жол тартты.
XIX
Жат жұртқа жеттім тұсалып....
Тыңдамай жатырсың сен мені... 
«Ах, няня, жеңді құсалық,
Құсқым кеп қапырық меңдеді:
Көз жасын келді селдеткім!»
– Тұтқыны болдың сен дерттің,
Есірке, құдай, құлақ сал!
Не керек, Таня, сұрап қал...
Қасиетті суды бүркейін,
Жанып тұр денең...  «Жоқ саумын,
Жалыны ғашық аңсаудың».
– Тигізсін тәңірім бір себін! –
Таняны няня күбірлеп,
Шоқынтты қолы дірілдеп.
XX
«Ғашықпын»,  – деп Таня тіл қатты,
Кемпірге жетті ашық үн.
– Қарағым, байқа сырқатты, –
Деп қалса айтты: «ғашықпын».
Аспанда Ай тез құбылды,
Томсарып там­тұм үңілді;
Татьяна жүзі ашынған,
Өрусіз шашы шашылған,
Көз жасын тамған қапамен,
Аруға еткен жорамал
Кемпір де таққан орамал,
Үстінде ұзын шапанмен;
Ұйқыға кетті айнала,
Айқарып бәрін Ай ғана.

65
XXI
Үдетіп жүрегі кетті әрманға, 
Жетелеп қиял арманға...
Деп қалды бастап күбірді:
«Дайында қағаз, қаламмен.
Ғафу ет. Жалғыз қалам мен».
Оңаша қалса қамданып,
Сәулесін төкті Ай жарық.
Сәт туды. Сонда жазар хат
Евгений ғана жадында,
Таппаса сөздің бабын да,
Дем берді қызға махаббат.
Хат дайын, бүктеп қамданды...
Татьяна! Кімге ол хат арналды?
XXII
Cан сұлу көрдім тіл қатпас,
Мінезі қырау қыс дерлік.
Сұрланып өңі міз бақпас,
Етпестей ақыл үстемдік;
Таңдантты сәнқой асаулық,
Табиғат демеу жасарлық;
Олардан зыттым, шындық сол,
Оқысам аңдап сұмдық мол
Тамұқтың сөзін маңдайда:
Біржола үз дер үмітті
1
Оларға сүю күдікті
Үркітсе рахат алмай да.
Аралап Нева жағасын,
Берерсіз сіз де бағасын.
1 
Біржола ұмыт үмітті – Дантенің «Құдіретті комедиясынан» алынған (I бө­
лімде)
5­256

66
XXIII
Бас игіш ерлер артында,
Мен көрдім талай елесті.
Тәкаппар, дел­сал қалпында,
Сезімді байқар емес ті.
Таңырқап «Таптың не?, – десең,
Оларды осал демес ем.
Насырға кейде басқанда,
Қайтадан құшақ ашқанда.
Өкініш өрті көрінді,
Не десек те сәттірек,
Естілді үні тәттірек,
Көтеріп жеңіл көңілді;
Білдірмей жігіт жат қылық,
Соңынан ерді алқынып.
XXIV
Не үшін Татьяна кінәлі,
Талқыға оны салғанда,
Шындыққа көңіл тұнады,
Ол сенсе ынтық арманға.
Күнә ме сүйсе шын таза,
Пәк сезім етсе беймаза;
Сөз бе екен жеңсе сенгіштік,
Бұйырған сыйға ергіштік.
Терең ой, асыл тілекпен,
Ол жеңсе ынта­жігермен,
Ақылын жастың білер ме ең,
Жалынды, нәзік жүрекпен?
Талқыға не бар салатын,
Құштарлық ұшар қанатын.

67
XXV
Кей қыздар жүрсе қылымсып,
Татьяна берік ғашыққа;
Баладай таппас тыныштық,
Шарадан там­тұм асып та.
Демейді: әзір қояйық,
Махаббат құны молайып,
Түсіріп ауға алармыз.
Мансапқа түрткі табармыз,
Үміт пен күдік самсаған,
Толықса жүрек осымен.
Қызғаныш өртер отымен;
Рахатты жаны аңсаған,
Тұтқын ғой құлық жұғысқан,
Кетер тез ыршып уыстан.
XXVІ
Қиындық жайын ұғарсыз:
Намысын елдің аңғару,
Міндетім менің күмәнсіз,
Татьянаның хатын аудару.
Шорқақ ол орыс тіліне,
Оқымас журнал бірін де.
Бар күшін салып қарманып,
Орысша сөйлер қиналып.
Французша жазса бүгін де...
Шындық сол, басқа дәлел жоқ,
Ғашықлық назын әйел боп
Айту жоқ орыс тілінде.
Біздің тіл әзір салмақсыз,
Хаттасар сөзден аулақпыз.

68
XXVII
Аруларға орыс тілінде,
Оқы деу үлкен қорқыныш!
«Благонамеренный
1
» түрінде,
Оқы деу етер өкініш.
Зер салсам ақын достарға,
Кейбірі толық қостар да;
Кінәлерің де көлемді,
Орысша жазсақ өлеңді.
Орындап назын көп дерттің,
Жөн сөзге келмей әлің де,
Жаздыңдар осал бәрің де,
Орыстың тілін өзгерттің;
Осылай әркім бұрған тіл,
Бөтенсіп кетті туған тіл?
XXVIII
Көрсете көрме, тәңірім,
Балда, не сатыда жүгірген
Семинаристі сары шәлілі,
не академикті тақия киінген.
Еріндей күлкі қонбаған,
Бір қатесі болмаған
Сүймеймін орыс тілін мен.
Сорыма қырсық білінген
Жас сұлулар жерге қаратар;
Жорналдар үнін үдетер
Грамматикамды түзетер;
Өлеңді іске жаратар,
Өзгеге менде жұмыс жоқ,
Көнені өтем дұрыс деп.
1 
«Благонамеренный» – А. Измайло шығаратын орыс жур налы.

69
XXIX
Бұрмалап түпке жетеді,
Қисынсыз, шала, қисық сөз.
Жүректі тесіп өтеді,
Шықпаған әбден пісіп сөз.
Қашпаймын сөзден келімсек,
Галлицизмге қойман шек.
Жас күнгі әнтек сырымдай,
Богдановичтің
1
 жырындай;
Сайыдым көңіл артуға
Сұлудың хатын қолға алам;
Сөз бердім. Сенді ол маған,
Жөн болмас серттен қайтуға.
Парнидей
2
 айтсақ нәзік сыр,
Сәнсіз сөз бүгін бажып тұр.
XXX
Тойлар мен мұңның ақыны,
Қасыма жақын келсеңші;
Өтініп жырдың жақыны
Дер едім демеу етсеңші,
Сал дер ем сиқыр бұлғаққа.
Қыз сөзін көнбес бұлтаққа
Жат тілдер сөлін ұқыпты,
Түзе деп ойлап құқықты.
Қайдасың? Сәлем мен бердім...
Бірақ, ол мұңлы жартастар
Ішінде басқа сөз бастар;
Аспанын шолып финдердің
Кезбелік бермей тынымды,
Естімес менің мұңымды.
1 
Богданович И.Ф. (1743­1803) – орыстың «Жеңіл поэзиясының» (ертегілер) 
негізін қалаушы ақыны.
2
 Парни – Парни Эварист (1753­1814) – француз ақыны.

70
ХХХІ
Татьяна хаты алдымда,
Киелі заттай қорғаймын.
Оранып шексіз зар­мұңға
Қанша оқысам тоймаймын.
Кім берген сонша нәзіктік,
Дәл сөзді жеңіл азық қып?
Ләззәтшіл жетті сандырақ,
Кетердей жүрек балбырап,
Қызықты бұзық үзгендей
Ұқсаймын ұқпай қалғанға;
Мінеки, олқы аударма,
Суреттен жансыз тізгендей,
Айналғандай «Сұрмерген»
1
,
Сым саусақ шала дем берген.
Татьянаның Онегинге хаты
Сізге хат жазсам – не бітпек?
Япырмау, басқа не дермін?
Жек көрсең жаным не күтпек,
Қорлыққа үнсіз көнермін.
Бірақ та мені сергітпек
Бір тамшы мейірім табарсыз,
Тастамай ертіп аларсыз.
Әу баста үнсіз қалмақ ем,
Ұятқа адал сеніңіз,
Білмей де жүрер едіңіз.
Сезімге үміт жалғап ем,
Аптада көрсем бір рет.
Тіршілік берді жылы леп,
Үніңіз келіп құлаққа
Тіл қатсаң қайтем гүлдемей,
Аңсадым күн бе, түн демей,
Түссең деп көзге жырақта.
1 
«Сұрмерген»1 – Карл Мария фон Вебердің (1786­1826) немісше «Фрейшиц» 
атты операсы, «Вольный стрелок» осылай аталады.

71
Байқалды шешім түйіні,
Жатбауыр бұл жер жақпастай;
Біз өстік... бейқам, бұйығы,
Бөтен ат сізге тақпастай.
Бұл жерге неге келдіңіз?
Жан баспас меңіреу қиырда,
Жүрер ек білмей сізді біз,
Түспес ем сонша қиынға.
Жанымның жабық мұңын да
Уақытқа жүк деп санамай,
Табар ем жүрек қалауын,
Жағар ем шаңырақ алауын,
Адал жар, абзал анадай.
Басқа ма?!. Жоқ, мен ешкімге
Жүректі үзіп бермес ем!
Ғашықпын, бірақ мен сізге
Әмірсіз көктен ермес ем.
Өмірім болды кепілі
Кездесудің тек сізбен;
Табылды жүрек тетігі,
Иемсің Құдай жеткізген.
Түсімде сізді көрдім мен,
Өңімдей ессіз құмарттым.
«Осы!» деп бейнең берді дем,
Тынбады дауысың ұзақ түн.
Тап кеше айқын болған іс  –
Алдамшы жалған түс емес;
Саяда туды толғаныс,
Жадымнан кетпес тың кеңес.
Шындық сол, анық естідім:
Сыр шертті таныс кешкі үнің.
Жарлыға жасап көмекті,
Жатқанда сізге жебетті,
Сағыныш толы кескінім.
Сәт берсе тағдыр өжетке,
Көріндің құштар мезетте.

72
Жап­ жарық түнде жарқ еттің,
Маңдайдан бастап сүйгіштеп,
Шалғайдан мақтау үйгіштеп
Сендіріп сөзге ант еттің;
Доспейілмісің қолдаушы,
Қаскүнімбісің алдаушы?
Күдігімді осынау шеш менің,
Сарнау ма құр бос сандырақ?
Алдау ма жаным кешкені,
Арбауға түсіп абдырап?
Амал жоқ! Менің тағдырым
Берілді берік қолыңа;
Көз жасын төгіп, жан сырын,
Арнаймын сенің жолыңа...
Жалғызбын, жар бол, жалынам,
Түсінер жан жоқ қасымда.
Мәжбүрмін қажып, жасуға,
Талықсып, естен жаңылам.
Кездесу оңдар ісімді,
Жанарың артық бар емнен.
Не сен бұз ауыр түсімді,
Жазғырар ашық дәлелмен!
Тоқтайын! Менің ашты рас
Ұят пен үрей көзімді.
Кепілдік арың айнымас,
Қолыңа бердім өзімді.
XXXII
Татьяна уһілеп, қалтырап,
Қолда хат басты дірілге.
Қуарды сарғыш жарқырап,
Жабысты желім тілінде.
Иыққа басын салғанда,
Жейдесі жылжи қалғанда

73
Кеудесі кербез ашылды,
Сәулесі Айдың шашылды...
Шырайын ашты сай­сала,
Сағымды кештің үні ізгі,
Бақташы тартты сыбызғы
Ұйқыдан жұртты қайтара.
Оянса әлем жаны бір,
Татьянам үшін бәрібір.
XXXIII
Таң сырын Татьяна ашпайды,
Мұңайтты оны жас арман. 
Хатына мөрін баспайды,
Бұранда ойып жасалған.
Есікті ашып тап басты
Филипьевна сонда ақ шашты.
«Шай келді,  көңіл бұр, – дейді.
Күн шықты, қалқам, тұр, – дейді. –
Сұлуым, қалай саулығың?!
Таң мезгіл туған торғайым!
Күн батты ма деп те болжадым!
Шалқысын осынау сау күнің!
Ізі жоқ түнгі мұң, шердің,
Көк нәрдей гүлдеп түрлендің».
XXXIV
– Ах! Няняшім, септесші. –
«Бұйрық бер, тұрмын алдыңда». 
– Жәрдемдес, қарсылық етпеші,
Қалтқысыз сенім бар мұнда. –
«Айта бер, еркем, жан кепіл».
– Немереңе жылдам ал де тіл,
О... ге апарсын бұл хатты,
Көршіге... берсін қымбатты.

74
Сөйлесіп аузын ашпасын,
Міндеті мені атамау. 
«Кімге апарсын, қалқам­ ау?
Ес кетті кәрілік басқасын.
Көршімін  демес пенде жоқ,
Санын да білу менде жоқ».
XXXV
– Аңқау деп няня айта алдым! –
«Азаяр ақылы кексенің,
Таняшым, мен де қартайдым,
Шаң жұқпас күнді көкседім,
Тақсырдың сөзін екі етпес...»
– Жәрдемшім болшы мезі етпес,
Бәс емес сенің ұғымың,  
Бұл хатта бүкіл ғұмырым,
Онегинге апарсын. – «Түсіндім,
Бәрін де ұқтым, қарағым,
Бірақ та аң таң қаламын,
Сұрланды өңі түсіңнің».
– Кетпесін, қартым, сөз үдеп,
Немерең жетсін тезірек.
XXXVI
Бір тәулік өтті, хабар жоқ,
Келесі күн де тап сондай.
Тарықты Таня алаң боп,
Сәнденсе жауап тап болмай,
Ольганың келді тосқаны.
«Сіздің дос нендей жоспары?
Ол бізді естен жойған ба?» –
Деп кемпір сұрақ қойғанда 
Дірілдеп Татьяна тебіренді.
– Дәл бүгін келіп қалар күн, –
Деп Ленский саспай шығарды үн. 

75
– Ал, мүмкін пошта кеш келді... –
Татьяна өңін суытты,
Тигендей сұқ сөз уытты.
XXXVII
Кешқұрым. Үстелде қызынып,
Самауыр тұрды жарқырап;
Қытайы шәйнек сызылып,
Жеңіл бу шықты бұрқырап.
Құйды шай Ольга бабымен,
Шынаяқтарда ақ рең
Қара шай тәбет байлатты,
Жас бала құйды қаймақты;
Татьяна меңдеп аңсауы,
Әйнекке суық дем берді.
Терезе жанын меңгерді,
Ғажайып сұлу саусағы,
Әйнекке белгі басыпты,
О және Е деп жазыпты.
XXXVIII
Қайтсін ай, жаны сыздады,
Томсарған көзге жас толды.
Естілді дүбір! Қызбады,
Қорамен қосты ат жолды.
Евгений! Ах, деп жеп­жеңіл,
Татьянаға ұшқыр жетті өмір,
Ауладан зытты бақшаға.
Қарады артқа бас сала,
Заулады бойын ширатып,
Шабындық, көпір, гүлмайса,
Көл шеті балғын гүл жайса,
Боз қараған талын қиратып,
Толқыған жетті құраққа,
Орындыққа қойған бұлақта.

76
XXXIX
Құлады қыз... 
«Осында Евгений!
О, құдай! Ол не ойлады?..»
Жүректі әлек жеңгенін,
Тәтті түс нәрі жоймады;
Денесі қызды дірілдеп,
Дым үн жоқ жақын білінбек.
Күтуші қыздар бақшада,
Теріп жүр жидек жар сала;
Әнменен күлкі алмасты
(Үкім сол басты білгенім:
Мырзаның ұрлап жидегін
Жеуге де ауыз бармас­ты;
Әнменен ауыз байлаған,
Қулық сол төңірек жайлаған).
                                              Қыздар әні  
Қыздар, қыздар, сұлулар!
Дос құрбылар табысқан,
Қызық ойын құрыңдар!
Естілердей алыстан!
Шырқатыңдар жақсы әнді,
Жастарды естен тандырып;
Сайран салып, тамсандыр
Кете алмастай мәңгіріп.
Жігіт келсе жар салып,
Әніңе қатты басыңдар.
Бір тасадан қарсы алып,
Бүлдірген, шие шашыңдар.
Қарлыған мен боз жидек,
Ұшсын қызыл қарақат;
Жігіттер тыңдап ғажап ән,
Сырттан қарап төнбесін;
Қыздар ойынын тасадан,
Жасырын келіп көрмесін.

77
XL
Ән естілді бейжай, еркін,
Көңіл көркін ашардай;
Татьяна тұрды барша дертін,
Әуенге қосып шашардай.
Өшпеді жүрек қарқыны,
Лаулап тұр жалын жалқыны.
Өтпеді бойдың қызуы,
Құштарлық көңіл бұзуы.
Көбелек дерсің жарқырап,
Жайнатса алтын қанатын,
Балалар мәз боп қалатын;
Қояндай қатты қалтырап
Сал бойы сұлық сенделді,
Көргендей әккі мергенді.
XLI
Татьяна қатты күрсінді,
Орнынан тұрды әл кетіп.
Жол бастар көрді бір сынды,
Аллея жақтан жарқ етіп.
Евгений тұрды көзі ойнап,
Көлеңке бойлап, тез ойлап; 
Күйгендей жаны от тиіп,
Татьяна қалды мелшиіп.
Бұл кездесу қызығын
Достарым, бүгін жаза алман,
Наз арман сырын қаза алман;
Жоғалтып алмай үзімін,
Демалған соң көрейін,
Соңынан жазып берейін.
 

78

жүктеу/скачать 1,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: