Білім беру бағдарламасы: 6В07302 «Геодезия және картография»
жүктеу/скачать 2,7 Mb.
|
umkd geodeziyal k olsheulerdi metrologiyal k kamtamass z etu
- Бұл бет үшін навигация:
- Өлшем бірлігі
| Физикалық шама деп көп физикалық объекттері үшін сапалық қатынасы болып табылатын, осы кезде сандық қатынасы мен ерекшеленетін физикалық объекттердің қасиетін (құбылысын, үдірісін) айтады.
Сол сияқты “беріктік” сапалық қатынасында болат, ағаш, мата, шын және басқалай көп заттар сипатталады, сондай-ақ беріктік дәрежесі (сапалық мәні) ретінде – олардың бәріне әр түрлі. Өлшеу деп бірлік шамасы бар және оны өлшенетін шама мен салыстыра алатын, арнай техникалық құралдардың көмегімен орындалатын операцияның жиынтығын айтады. Алыңған шаманың мәні өлшеу нәтіжесі болып табылады. 1931 ж. “Техникалық энциклопедия” басылымында шыққан П.А.Флоринский философтың терминнің қазіргі замандағы мен сәйкестігін айтып өтуге болады: “Өлшем деп – біртекті белгілі шама мен саналатын, белгісіз шама санымен баска шама арқылы тең болдыратын ғылым мен техниканың негізгі көрнекті үдірісі”. Метрологияның негізгі мақсаты – өлшем бірлігін қамьамасыз ету – негізің салатын келесі екі шартты орындаған кезде шешілу мүмкін: • өлшем нәтижелелерін бір заңдастырылған түрге келтіру; • берілген ықтималдықтан шықпайтын өлшем нәтижесінің рұқсат етілген қателік пен шегін белгілеу. Қателік деп өлшенетін шаманың нақты мәнінен өлшем нәтижесінің ауытқуын айтады. Осы кезде физикалық шаманың нақты мәні белгісіз және теориялық зерттеуде ғана қолданатыны есте болу керек, физикалық шаманың нақты мәні экспериментальды жолмен белгіленеді және эксперименттің нәтижесі нақты мәніне максималды жақын келеді. Өлшеудің қателігі өлшеу құралдың техникалық құжаттарына немесе нормативті құжаттарында келтіріледі. Дегенмен, өлшем бірлігі қателіктердің үйлесуі мен ғана қамтамасыз етіле бермейді. Қойылған өлшеу мақсатына сәйкес қателігі ауытқудың шегінен шықпайтын өлшеу дұрыстығы да қажет. Сонымен қатар, өлшеу қателігін нольге жақындадатын дәрежені сипаттайтын өлшеу дәлдігі деген түсінігі бар, яғни өлшеу кезіндегі алынған мәнін өлшенетін шаманың нақты мәніне жақындату. Осы барлық ережелерді қазіргі анықтамалар талдайды. Өлшем бірлігі – деп олардың нәтижелері заңды бірлікте көрсетілген өлшем жағдайы, ал қателігі берілген ықтималдығы мен белгілі және белгіленген шектен шықпайды. жүктеу/скачать 2,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|