Блиц-тест:
1. Қазақ тілінде морфема деңгейінде бір-бірімен тіркеспейтін дауыссыздар?
А) үндіден кейін қатаң
В) ұяңнан кейін үнді
С) ұяңнан кейін ұяң
Д) қатаңнан кейін қатаң
Е) үндіден кейін ұяң
2. -лар, -лер жалғауы қандай дыбысқа аяқталған сөздерге жалғанады?
А) м, н, ң
В) з, ж
С) дауысты, үнді
Д) в, г, д
Е) қ, ш, т
3. Қатаң дауыссызға аяқталған сөзге қосымшаның жалғану ерекшелігі?
А) үндіден басталып
В) ұяңнан басталып
С) бірде үнді, бірде ұяңнан басталып
Д) қатаңнан басталып
Е) в-мен г-ден басталып
4. Қатаң дыбыстан соң қатаң келуінің себебі?
А) артикуляция
В) езу
С) тіл
Д) ерін
Е) акустика
Әдебиеттер:
Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика. А., 2015.
Қазақ тілі. Энциклопедия. А., 2018.
Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика. Грамматика. А., 2020.
Қалиұлы Б. Қазіргі қазақ тілі. А., 2014.
Мырзабеков С. Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы. – Алматы: Дәуір-Кітап, 2013. – 220 б.
Жүнісбек Ә. Қазақ фонетикасы. – Алматы: Арыс, 2019. -312 б.
Садуақас Н.А. Құдайберген Жұбанов және қазақ тілінің дыбыс жүйесі. – Ақтөбе, 2012. -175 б.
Садуақас Н.А. Қазақ тілі фонетикасының зерттелуі (оқу құралы). – Ақтөбе: Литер, 2018. - 273 б.
Садуақас Н.А. Қазіргі қазақ тілі фонетикасы. Оқу құралы. – Ақтөбе: 2016. -194 б.
№13-14 практикалық сабақ тақырыбы: Дыбыстардың үндесім заңдылықтары
Сабақ жоспары:
1. Сингармонизм. Тіл және ерін үндестігі туралы.
2. Дыбыстардың өзара үйлесуі.
Бақылау сұрақтары:
1. Буын үндестігі
2. Ерін үндестігі
Глоссарий:
Дыбыстардың үндесім заңдылығы – сөз ішіндегі немесе көрші буындардағы дыбыстардың, болмаса бір бунақпен айтылған екі сөздің аралығындағы көрші дыбыстардың бір-бірімен өзара үйлесіп, үндесіп, біріне-бірі ұқсастырылып, ұйқастырылып, қиюластырылып айтылуы.
Достарыңызбен бөлісу: |
